
Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ)
Τα αιολικά πάρκα ή αλλιώς Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) αποτελούν βιομηχανικές εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Στόχος τους είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την επεξεργασία της αιολικής ενέργειας. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την πυρηνική ενέργεια παρέχει, σαφώς, σπουδαία οφέλη για το περιβάλλον. Παρά τα οφέλη όμως αυτής της δραστηριότητας, πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου πως αποτελεί μια βαριά βιομηχανική δράση η οποία χωρίς τη λήψη των κατάλληλων μέτρων μπορεί να αποβεί μοιραία για το φυσικό περιβάλλον και την βιοποικιλότητα.
Περιοχές του δικτύου Natura 2000
Το δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα δίκτυο προστατευόμενων περιοχών, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο χερσαίων όσο και θαλάσσιων. Το δίκτυο Natura βασίζεται σε δύο Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Την Οδηγία για τα Άγρια Πτηνά του 1979 (2009/ΕΚ, πρώην 79/409/ΕΚ) και την Οδηγία για τους Οικότοπους του 1992 (92/43/ΕΟΚ). Η θέσπιση αυτής της Οδηγίας έχει ως στόχο την προστασία αυτών των οικοτόπων από τα κράτη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Οδηγία είναι σαφές ότι επιτρέπονται κάποιες ήπιες δραστηριότητες, όπως γεωργία και δραστηριότητες ψυχαγωγίας, σε αυτά τα μέρη. Βασικός κανόνας όμως είναι ότι δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία για το αν οι δραστηριότητες αυτές βλάπτουν τους φυσικούς οικοτόπους.

Αιολικά πάρκα και δίκτυο Natura 2000
Το ελληνικό δίκτυο Natura 2000 αποτελείται από 446 περιοχές, ποσοστό που ισοδυναμεί με το 28% της χερσαίας έκτασης της χώρας και με το 20% της θαλάσσιας. Η προβληματική που δημιουργείται έχει να κάνει με την αδειοδότηση που προσφέρεται στις εταιρείες αιολικής ενέργειας, για εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε αυτές τις περιοχές. Ήδη οι εγκατεστημένες ανεμογεννήτριες και τα σχέδια για εγκατάσταση νέων μαρτυρούν την υπερσυγκέντρωσή τους σε αυτούς τους οικοτόπους.
Επιπτώσεις από την εγκατάσταση των αιολικών πάρκων στη βιοποικιλότητα των προστατευόμενων περιοχών
Σύμφωνα με μελέτες και παρατήρηση των ήδη εγκατεστημένων ανεμογεννητριών έχουν παρατηρηθεί οι επιπτώσεις που έχει η εγκατάστασή τους για τη βιοποικιλότητα αυτών των ευαίσθητων οικοτόπων. Αρχικά, ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην ασφάλεια των πτηνών όπως το Όρνιο, ο Μαυρόγυπας και ο Ασπροπάρης. Το ίδιο ισχύει και για τις νυχτερίδες. Τα πτηνά αυτά ανήκουν ανάμεσα στα προστατευόμενα είδη και η ασφάλειά τους θα έπρεπε να μπαίνει σε πρώτη μοίρα. Αντ’ αυτού όμως έχει παρατηρηθεί αυξημένη θνησιμότητα σε αυτούς του πληθυσμούς καθώς προσκρούουν στους έλικες των ανεμογεννητριών με αποτέλεσμα να βρίσκουν τον θάνατο.
Επιπροσθέτως, πρόβλημα αντιμετωπίζουν κι άλλα είδη άγριας πανίδας, όπως η αρκούδα και ο λύκος. Η εμφάνιση τέτοιων μηχανών σίγουρα τρομάζει τα ζώα και οδηγεί στην εκτόπιση αυτών από το φυσικό τους περιβάλλον. Άλλο ένα πρόβλημα που δημιουργείται από τις ανεμογεννήτριες παρατηρείται κατά την αναπαραγωγική περίοδο των πτηνών. Ειδικότερα έχουν παρατηρηθεί μειωμένα ποσοστά επιτυχίας της αναπαραγωγικής διαδικασίας λόγω απώλειας ή καταστροφής των θέσεων φωλεοποίησης.
Άλλη μια επίπτωση στην άγρια ζωή των περιοχών αυτών από τη λειτουργία των ανεμογεννητριών είναι η απειλή της πανίδας και της χλωρίδας από την ένταση της βιομηχανικής δραστηριότητας. Οι έντονες εργασίες καθώς και η ηχορύπανση που παράγεται θέτει σε απειλή τα προστατευόμενα είδη και οδηγεί στη διακινδύνευση της διαιώνισής τους. Τέλος, αξίζει να επισημανθεί πως επιπτώσεις δεν επιφέρει μόνο η λειτουργία των αιολικών πάρκων. Τα έργα για την κατασκευή τους είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και θορυβώδη, όπως η οδοποιία και η δημιουργία δικτύων για τη μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτή η κατάσταση σαφώς διαταράσσει τη φυσική αρμονία αυτών των οικοτόπων και βλάπτει τη βιοποικιλότητά τους.
Τι αξίζει να ρισκάρουμε τελικά;
Καθώς το πλάνο της κατασκευής των αιολικών πάρκων στοχεύει στη λήψη μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος, πολλοί είναι εκείνοι που διχάζονται. Αξίζει να ρισκάρουμε τους προστατευόμενους αυτούς οικοτόπους για ένα μέλλον με λιγότερη χρήση καυσαερίων;
Σε πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (European Environment Agency) τονίζεται ότι «Ο αντίκτυπος του ανησυχητικού ρυθμού απώλειας της βιοποικιλότητας στην Ευρώπη είναι τόσο καταστροφικός όσο η κλιματική αλλαγή». Θα λέγαμε λοιπόν πως η προστασία των φυσικών οικοτόπων και τα έργα για χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συμπορεύονται. Και τα δύο αποτελούν μέτρα με κοινό άξονα προστασίας άρα χρειάζεται να υπάρχει αλληλοσεβασμός και συνεργασία. Υιοθετώντας μία τέτοια νοοτροπία θα οδηγηθούμε σε ένα πράσινο και βιώσιμο μέλλον.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο
- Όλα όσα θέλατε να μάθετε για τα «Αιολικά Πάρκα» στις προστατευόμενες περιοχές NATURA 2000*, ανακτήθηκε από www.ornithologiki.gr, τελευταία επίσκεψη 11/6/2020
- Το Ευρωπαϊκό περιβάλλον. Κατάσταση και προοπτικές 2020, ανακτήθηκε από www.eea.europa.eu, τελευταία επίσκεψη 11/6/2020