Ξενικά εισβλητικά είδη θα αυξήσουν τους πληθυσμούς τους παγκοσμίως έως το 2050, σύμφωνα με νέα μελέτη. Η μέγιστη συσσώρευση τέτοιων ειδών προβλέπεται ότι θα γίνει στην Ευρώπη. Έντονες οικολογικές ανησυχίες προκαλούνται αφού τα είδη-εισβολείς διαταράσσουν τις ισορροπίες των οικοσυστημάτων.
Ξενικά είδη: Πώς μεταφέρονται;
Οι άνθρωποι τροποποιούν συνεχώς την παγκόσμια βιογεωγραφία, μεταφέροντας φυτικά και ζωικά είδη σε περιοχές διαφορετικές από τις φυσικές τους. Αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, καταλήγουν ως μόνιμες προσθήκες σε βιότοπους.
Διάφορες κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες διευκολύνουν την εισαγωγή κι εγκατάσταση μη γηγενών ειδών. Κάποιοι λόγοι διασποράς είναι οι εξής:
- Μεταφορές (π.χ. πολλά θαλάσσια είδη παρασύρονται και μεταφέρονται μέσω πλοίων)
- Εμπόριο (π.χ. μέσω εμπορευματοκιβωτίων)
- Τουρισμός (π.χ. μεταφορά σπόρων μέσω λάσπης σε παπούτσια ανθρώπων)
- Αλλαγή χρήσης γης (π.χ. καλλιέργεια βιομάζας και μεταβολές στο τοπικό οικοσύστημα)
- Κλιματική αλλαγή (π.χ. οι υψηλότερες θερμοκρασίες ευνοούν την εγκατάσταση τροπικών ειδών)
Βιολογικές εισβολές
Δεν είναι όλα τα ξενικά ή αλλιώς εισαγόμενα είδη εισβολείς. Εισβλητικό είδος ορίζεται το ξενικό είδος το οποίο μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο περιβάλλον ή στην υγεία του ανθρώπου.
Τα εισβλητικά ή χωροκατακτητικά είδη είναι σοβαρή και ταχέως επιδεινούμενη απειλή για τη βιοποικιλότητα. Εισέρχονται σε νέους βιοτόπους και δυστυχώς συχνά φτάνουν να καταπνίγουν τη φυσική χλωρίδα ή πανίδα. Αποτελούν μία από τις βασικές αιτίες για τις εξαφανίσεις άλλως ειδών, κυρίως λόγω ανταγωνισμού για τους διαθέσιμους πόρους, θήρευσης και δημιουργίας μεταβολών στο φυσικό περιβάλλον.
Τα εισβλητικά είδη έχουν σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, για παράδειγμα στην υγεία του ανθρώπου, την αλιεία, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την παραγωγή τροφίμων και τον τουρισμό.
Συσσώρευση ξενικών εισβλητικών ειδών στην Ευρώπη μέχρι το 2050
Σύμφωνα με νέα μελέτη, μέχρι τα μέσα του αιώνα μας θα υπάρξουν αξιοσημείωτες αυξήσεις στον αριθμό των ξενικών εισβλητικών ειδών. Τα αποτελέσματά της μελέτης δείχνουν ότι οι παρατηρούμενες μέχρι σήμερα τάσεις των βιολογικών εισβολών θα συνεχίσουν να επιταχύνονται τις επόμενες δεκαετίες.
Οι υψηλότερες αυξήσεις έχουν προβλεφθεί για την Ευρώπη, την ήπειρο με αναμφισβήτητα τη μεγαλύτερη ιστορία καταγραφής ξενικών ειδών. Προβλέπεται ότι σε 30 χρόνια θα έχουν φτάσει 2.500 νέα ξενικά είδη στην Ευρώπη.
Το 2005 έγινε η τελευταία συνολική καταγραφή ξενικών εισβλητικών ειδών. Περισσότερα από 35.000 εισβλητικά είδη έχουν καταγραφεί παγκοσμίως μετά το 2005 και μέχρι σήμερα. Στην Ευρώπη συγκεκριμένα φαίνεται ότι ο αριθμός των ξενικών εισβλητικών ειδών θα αυξηθεί κατά 64% μεταξύ 2005 και 2050.
Οι αυξήσεις στα ξενικά είδη αναμένονται μεγαλύτερες στα έντομα και στα άλλα αρθρόποδα (π.χ. αράχνες, καρκινοειδή κ.ά.), καθώς και στα πτηνά.
Η βιοποικιλότητα απειλείται από τα ξενικά εισβλητικά είδη
Οι ερευνητές δεν βλέπουν στον ορίζοντα καμία προοπτική αναστροφής της τάσης εισβολής. O αριθμός των ξενικών ειδών θα συνεχίσει να αυξάνεται, συχνά με επιταχυνόμενους ρυθμούς, τις επόμενες τρεις δεκαετίες. Επιστήμονες τονίζουν την ανησυχία τους καθώς οι βιολογικές εισβολές μέχρι το 2050 θα φέρουν τεράστιο πλήγμα στη βιοποικιλότητα.
Ακόμα δεν μπορεί να προβλεφθεί εάν κάποια στιγμή ο ρυθμός συσσώρευσης τέτοιων ειδών θα μειωθεί λόγω της εξάντλησης των φυσικών πόρων.
Αντιμετώπιση βιολογικών εισβολών
Η εισαγωγή ξενικών ειδών δεν μπορεί να εμποδιστεί εντελώς, καθώς αυτό θα σήμαινε την επιβολή πολύ σοβαρών περιορισμών στο παγκόσμιο εμπόριο και σε άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες. Σίγουρα όμως χρειάζονται αυστηρότεροι κανονισμοί ώστε να επιβραδυνθεί η ροή εισβλητικών ειδών. Στην Ευρώπη οι ισχύοντες κανονισμοί δεν είναι τόσο αυστηροί, συνεπώς υπάρχουν περιθώρια για νέα, πιο σοβαρά μέτρα, όπως:
- Ενίσχυση κανονισμών βιοασφάλειας
- Εφαρμογή στρατηγικών μετριασμού της άφιξης νέων ειδών
- Αλλαγές στο παγκόσμιο δίκτυο μεταφορών, κ.ά.
Δεδομένου ότι τα ξενικά εισβλητικά είδη αυτά εγκαθίστανται κι εξαπλώνονται ταχέως, τα μέτρα που μπορεί να λάβει κάθε κράτος χωριστά δεν θα φέρουν αποτελέσματα εάν οι γειτονικές χώρες δεν λαμβάνουν αντίστοιχα μέτρα ή αν αντιδρούν συνολικά δίχως συντονισμό.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Αρθρογραφία
Seebens, H., Bacher, S., Blackburn, T., Capinha, C., Dawson, W., Dullinger, S., Genovesi, P., Hulme, P., Kleunen, M., Kühn, I., Jeschke, J., Lenzner, B., Liebhold, A., Pattison, Z., Pergl, J., Pyšek, P., Winter, M., Essl, F. (2020). Projecting the continental accumulation of alien species through to 2050, Global Change Biology.
Διαδίκτυο
- Εισβολή» στην Ευρώπη: Έρχονται 2.500 νέα ξενικά είδη έως το 2050, ανακτήθηκε από www.in.gr/2020/10/02/tech/eisvoli-stin-eyropi-erxontai-2-500-nea-ksenika-eidi-eos-2050/?fbclid=IwAR1fhWAshVh1kT1aKJfPOgvnHaXDvsIPu0cz4T4llY_v0v-bmT5lGeJxOaI, τελευταία επίσκεψη 18/10/2020
- Χωροκατακτητικά ξένα είδη, ανακτήθηκε από ec.europa.eu/environment/pubs/pdf/factsheets/Invasive%20Alien%20Species/Invasive_Alien_EL.pdf, τελευταία επίσκεψη 18/10/2020
- Ξενικά είδη Είδη εισβολείς, ανακτήθηκε από users.auth.gr/canagno/metapt_architect_lessons/lesson_e.pdf, τελευταία επίσκεψη 18/10/2020
