Ο γαλλικός Μάης του ’68
αποτέλεσε, χωρίς αμφιβολία, ένα από τα γεγονότα της νεότερης ιστορίας που σημάδεψε ολόκληρο τον κόσμο. Και αυτό γιατί έθεσε νέες βάσεις για την πολιτική, την κοινωνία, τη νεολαία, την τέχνη… Και τα αιτήματα αυτά για μια αλλαγή του νεότερου κόσμου δεν εκφράστηκαν μεμονωμένα, αλλά, απεναντίας, ήταν μια παλλαϊκή εξέγερση ανεξαρτήτως χρώματος, πολιτικών πεποιθήσεων, τάξης, ηλικίας.
Τα γεγονότα του Μάη του ’68, που στην πραγματικότητα διήρκεσαν έως τον Ιούνιο του ’68, δεν ξεκίνησαν έτσι ξαφνικά. Προφανώς, όλο το διάστημα πριν από την έκρηξη του ηφαιστείου υπήρχαν οι ζυμώσεις που προετοίμαζαν το έδαφος για κάτι τέτοιο. Ο πόλεμος στο Βιετνάμ, η δολοφονία του Κέννεντι το 1963, ο Ψυχρός Πόλεμος, η χούντα των συνταγματαρχών πριν από ένα χρόνο στην Ελλάδα ήταν μόνο μερικά από τα γεγονότα που οδήγησαν τους Γάλλους να αμφισβητήσουν τις υπάρχουσες παγκοσμίως καταστάσεις, όπως το κατεστημένο της θρησκείας, του πατριωτισμού, τα σεξουαλικά στερεότυπα και κάπως έτσι να περάσουν από την παλιά εποχή του συντηρητισμού σε μια νέα, όπου θα κυριαρχούσε ο φιλελευθερισμός, η ισότητα και γενικότερα ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Όλα ξεκίνησαν, περίπου, ενάμιση μήνα πριν
στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ, όταν φοιτητές ξεκινούν, εντελώς αυθόρμητα, χωρίς κανένα σχέδιο, την κατάληψη της πανεπιστημιακής εστίας διεκδικώντας την ελεύθερη μετακίνηση σε όλους τους χώρους της, καθώς, μέχρι πρότινος, μόνο τα κορίτσια μπορούσαν να μπαίνουν στους χώρους των αγοριών, ενώ το αντίθετο απαγορευόταν. Η κίνηση αυτή οδήγησε σε σοβαρές συγκρούσεις των φοιτητών τόσο με την αστυνομία όσο και με τις πρυτανικές αρχές και κάπως έτσι η ένταση δεν άργησε να επεκταθεί με αρχικό σταθμό, φυσικά, το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Τα γεγονότα, με μπροστάρηδες τους φοιτητές, κορυφώθηκαν στις 10 Μάη, τη γνωστή «Νύχτα των Οδοφραγμάτων» και επικεφαλής, από εδώ και στο εξής, ήταν η ηγετική φυσιογνωμία του φοιτητικού κινήματος, ο Γαλλογερμανός Ντανιέλ Κον Μπεντίτ.
Εκείνο το βράδυ, οι μάχες μεταξύ φοιτητών και αστυνομικών ήταν ιδιαίτερα σκληρές, καθώς κράτησαν μέχρι τις 5.30 το πρωί και είχαν ως αποτέλεσμα εκατοντάδες τραυματισμούς και συλλήψεις. Ο γαλλικός λαός, ακούγοντας το ραδιόφωνο που μετέδιδε, στιγμή προς στιγμή, τα γεγονότα, συγκλονίστηκε και τάχθηκε υπέρ των φοιτητών, ενώ στους δρόμους κατέβηκαν και τα εργατικά συνδικάτα, ξεσηκώνοντας, έτσι, μια θύελλα απεργιακών κινητοποιήσεων. Η χώρα είχε ξεκινήσει να παραλύει σε όλους τους τομείς. Ο λαός εξεγερμένος βρισκόταν στους δρόμους.
Στις 13 Μαΐου, η διαδήλωση που έλαβε χώρα ξεπέρασε κάθε προσδοκία. 500.000 διαδηλωτές έλαβαν μέρος -σύμφωνα με τους διοργανωτές με φανερή δόση υπερβολής έφτασαν το ένα εκατομμύριο- πανικοβάλλοντας, έτσι, την κυβέρνηση Ντε Γκώλ, όπου παρά τις αποφάσεις που ελήφθησαν για απελευθέρωση των κρατουμένων, το κύμα των απεργιών δεν υποχώρησε.
Στις 24 Μαΐου ξεκινά η πιο μεγάλη νύχτα του Μάη του ’68.
Ο Ντε Γκολ απευθύνει διάγγελμα προς το γαλλικό λαό, με το οποίο ανήγγειλε τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση των υπερεξουσιών του προέδρου με σκοπό την ανανέωση και καταλήγει πως «Σε περίπτωση που η απάντησή σας είναι όχι, είναι αυτονόητο ότι δε θα διατηρήσω το αξίωμά μου». Η τελευταία του αυτή φράση συνοδεύεται με αλαλαγμούς και ζητωκραυγές, όπως «Αντίο Ντε Γκωλ, Αντίο Ντε Γκωλ!». Θα ακολουθήσουν άγρια επεισόδια με την αστυνομία στους δρόμους, ακόμα πιο βίαια και από αυτή τη νύχτα της 10ης Μαΐου.
Η κυβέρνηση, έχοντας πάρει από τότε το μάθημά της, διακόπτει κάθε αναμετάδοση των επεισοδίων από το ραδιόφωνο. Στη γαλλική πρωτεύουσα επικρατεί ένα χάος, ενώ υπάρχουν και δύο νεκροί: ο νεαρός Φιλίπ Ματεριόν, ο οποίος σκοτώθηκε στο Καρτιέ Λατέν από έκρηξη χειροβομβίδας, και ο αστυνομικός Ρενέ Λακρουά, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή όταν διαδηλωτές εξαπέλυσαν ένα καμιόνι εναντίον των αστυνομικών. Ο αρχηγός του σοσιαλιστικού κόμματος Φρανσουά Μιτεράν προτείνει τη δημιουργία μεταβατικής κυβέρνησης.
Με την κατάσταση να παραμένει τεταμένη
και τις υπόλοιπες μέρες, στις 29 Μαΐου προκηρύσσεται νέα μεγάλη διαδήλωση από τη CGT, η οποία κύλησε ομαλά χωρίς επεισόδια, ενώ την επομένη, ο Ντε Γκώλ απευθύνει νέο διάγγελμα στο γαλλικό λαό μιλώντας για πιθανή επέμβαση του στρατού προκειμένου να διευθετηθεί η υπόθεση και για σοβαρό κίνδυνο εμφυλίου πολέμου. Ταυτόχρονα διαλύει την Εθνοσυνέλευση, ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα θεσμικής έκφρασης της αντιπολίτευσης σε περίπτωση αιματοκυλίσματος της χώρας και προκηρύσσει εκλογές:
«Γαλλίδες, Γάλλοι,
Ως εγγυητής της εθνικής και δημοκρατικής νομιμότητας… πήρα τις αποφάσεις μου. Υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν παραιτούμαι… Δεν θα αλλάξω τον πρωθυπουργό… Διαλύω σήμερα τη Βουλή… Αναβάλλω το δημοψήφισμα το οποίο είχα εξαγγείλει… Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα πρέπει, για να διατηρήσω τη Δημοκρατία, να ακολουθήσω, σύμφωνα με το Σύνταγμα, άλλους δρόμους, πέραν της άμεσης καθολικής ψηφοφορίας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, παντού και αμέσως πρέπει να οργανωθεί η αντίσταση των πολιτών… Η Γαλλία πραγματικά απειλείται με δικτατορία. Θέλουν να την υποχρεώσουν να υποκύψει σε μια εξουσία που θα επιβαλλόταν μέσα σε εθνική απελπισία. Μια εξουσία που θα ήταν τότε προφανώς κατ’ ουσίαν η εξουσία του νικητή, δηλαδή του ολοκληρωτικού κομμουνισμού. Φυσικά, στην αρχή θα την χρωμάτιζαν με απατηλή εμφάνιση, χρησιμοποιώντας τη φιλοδοξία ή το μίσος περιθωριακών πολιτικών. Έπειτα από αυτό, αυτά τα πρόσωπα δεν θα ζύγιζαν περισσότερο από το βάρος τους, που δεν είναι μεγάλο. Ε, λοιπόν, όχι! Η Δημοκρατία δεν θα παραιτηθεί, ο λαός θα ανακτήσει τον έλεγχο. Ζήτω η Δημοκρατία, ζήτω η Γαλλία!»
Ο Μάης το ’68, παρά την πολιτική του ήττα
και την επικράτηση του Ντε Γκωλ, έγινε συνώνυμο της ριζοσπαστικοποίησης και του αγώνα για ένα νέο καλύτερο αύριο, όπου θα κυριαρχεί η ισότητα και η ελευθερία σε όλους τους τομείς της ζωής. Έδωσε το έναυσμα και για άλλες αργότερα φοιτητικές εξεγέρσεις, σε διάφορα σημεία του πλανήτη που ώθησαν τις κυβερνήσεις να προβούν σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και δίδαξε σε όλους μας πόσο σημαντικό είναι να αγωνίζεσαι με μοναδικά σου όπλα τη ζωντάνια και τον αυθορμητισμό, προκειμένου να φτιάξεις έναν πιο όμορφο και δίκαιο κόσμο.
Πηγές:
Μάης του ’68. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org
Μποζώνη, Α. (2018). Μάης του ’68: «Γίνετε ρεαλιστές, απαιτήστε το αδύνατο». Ανακτήθηκε από www.elculture.gr
Κρανάκης, Μ. (2018). Μάης ’68. 50 χρόνια από τις μέρες που θα άλλαζαν τον κόσμο. Ανακτήθηκε από flix.gr
Λιοναράκη, Μ. (2018). Η μέρα που ξεκίνησε ο Μάης του ’68. Ανακτήθηκε από www.athensvoice.gr
Χατζηβασιλείου, Ε. (2018). Η εξέγερση του Μάη του ’68. Ανακτήθηκε από www.kathimerini.gr
