Ας ταξιδέψουμε στα καλοκαίρια των παιδικών μας χρόνων… Παιχνίδια, φωνές και δυνατά γέλια σε κάθε γειτονιά. Ζέστη, παγωτά και χτυπημένα γόνατα – που πάντα αγνοούσες ώστε να μην βγεις από το παιχνίδι! Δεν θυμάμαι πότε ήταν η τελευταία φορά που έπαιξα με τους παιδικούς μου φίλους στη γειτονιά του πατρικού μου… Αλλά δεν θα είχε και νόημα να γνώριζα πως ήταν η τελευταία φορά. Πλέον, κάθε φορά που βλέπω ομάδες παιδιών να παίζουν τα παιχνίδια, με τα οποία μεγαλώσαμε, ξεδιπλώνονται μέσα μου μνήμες, αρώματα και γεύσεις από το παρελθόν… Ευτυχώς, όλα τα παιδιά δεν παίζουν μόνο μέσα από τις οθόνες και υπάρχουν ακόμα γειτονιές που ηχούν φωνές παιδιών, που νομίζουν πως αδικήθηκαν ή κέρδισαν σε ένα ομαδικό παιχνίδι.
Αναπολώντας και ερευνώντας αυτά τα παιχνίδια, τα οποία έχουν τις ρίζες τους στους προ-παππούδες μας, συνειδητοποιώ πόσο πολύ εξελίχθηκαν και πολλά από αυτά μετονομάστηκαν.
Κάθε παιχνίδι ξεκινούσε με το «α-μπε-μπα-μπλομ», τα ζευγαροχεράκια, το διαχρονικό πέτρα-ψαλίδι-χαρτί και άλλα πόσα λαχνίσματα, που εφηύραμε, ώστε να διαχωριστούν οι ομάδες κατά τύχη και να αποφασιστεί ποια θα παίξει πρώτη. Θυμάμαι τα κρυφά νοήματα και ματάκια ώστε ορισμένοι της παρέας να ήμαστε στην ίδια ομάδα του παιχνιδιού. Τα παιχνίδια μας αρχίζουν… για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι!
Αμπάριζα
Τα παιδιά που συμμετέχουν στο παιχνίδι χωρίζονται σε δύο ισάριθμες ομάδες. Κάθε ομάδα ετοιμάζει την αμπάριζά της, η οποία σχεδιάζεται με ένα κύκλο που έχει 3-4 μέτρα διάμετρο ή με εμπόδια που θέτουν οι ομάδες. Δίπλα στην αμπάριζα σχεδιάζεται η φυλακή του παιχνιδιού, στην οποία φυλακίζονται οι παίκτες της αντίπαλης ομάδας όταν πιαστούν.
Αφού αποφασιστεί ποια ομάδα θα ξεκινήσει, τα παιδιά πιάνονται χέρι-χέρι σαν να σχηματίζουν μια αλυσίδα κατευθυνόμενη προς την αμπάριζα της αντίπαλης ομάδας. Η πρώτη ομάδα αφήνει έναν παίκτη να βγει από τη θέση του. Αυτός φωνάζοντας «παίρνω αμπάριζα και βγαίνω», βγαίνει τρέχοντας προς το χώρο ανάμεσα στις δύο αμπάριζες. Κάποιος παίκτης της αντίπαλης ομάδας βγαίνει και τρέχει να τον πιάσει για να τον φυλακίσει. Ο πρώτος υποχωρεί, επειδή φοβάται μήπως σκλαβωθεί αν πιαστεί από τον αντίπαλο παίκτη. Τότε, ένας ακόμη παίκτης της πρώτης ομάδας βγαίνει για να καλύψει τον συμπαίκτη του, προσπαθώντας παράλληλα να φοβίσει τον αντίπαλο ή, ακόμη καλύτερα, να τον φυλακίσει. Έτσι, ο ένας μετά τον άλλον, βγαίνουν από την αμπάριζά τους και προσπαθούν να πιάσουν όσους έχουν απομείνει, ενώ κάποιοι ξαναγυρίζουν για να σκεφτούν την επόμενη στρατηγική κίνησή τους. Όποιος πιαστεί, σκλαβώνεται και πηγαίνει στην αντίπαλη φυλακή μέχρι να εμφανιστεί κάποιος από την ομάδα του που θα τον ελευθερώσει ακουμπώντας τον.
Tο παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να μείνει ένας παίκτης σε κάποια από τις δύο ομάδες. Aν αυτός ο τελευταίος καταφέρει, χωρίς να τον ακουμπήσουν, να φτάσει στην αμπάριζα της αντίπαλης ομάδας, τότε ελευθερώνει και παίρνει πίσω όλη την ομάδα του και το παιχνίδι ξαναρχίζει. Aν δεν τα καταφέρει, το παιχνίδι σταματάει με νικήτρια την ομάδα που φυλάκισε όλους τους αντίπαλους παίκτες.
Τζαμί
Το παιχνίδι αποτελείται από δύο ισάριθμες ομάδες και μια κοινή βάση από εφτά κομμάτια τούβλου (ή εφτά πλατιές πέτρες). Σχεδιάζονται στο έδαφος δύο ομόκεντροι κύκλοι, ένας μικρός και ένας μεγάλος. Στον μικρό κύκλο ορθώνεται το τζαμί, δηλαδή κομμάτια τούβλου από το μικρότερο στο μεγαλύτερο κομμάτι το ένα πάνω στο άλλο.
Η ομάδα που παίζει πρώτη προσπαθεί να ρίξει το τζαμί με την μπάλα από απόσταση 10 μέτρων. Αν τα καταφέρει, η αντίπαλη ομάδα μοιράζει κάθε κομμάτι τούβλου στο εσωτερικό του μεγάλου κύκλου, που έχει σχεδιαστεί στο έδαφος, και με την μπάλα προσπαθεί να κάψει κάθε παίκτη ώστε να μην καταφέρει να στήσει και πάλι το τζαμί. Το παιχνίδι τελειώνει όταν η ομάδα έχει στήσει το τζαμί ή όταν έχουν καεί όλοι οι παίκτες της.
Αγαλματάκια
Ένα απλό και πολύ αγαπημένο παιχνίδι των παιδιών. Παίζεται με τουλάχιστον τρία άτομα. Ένα παιδί είναι ο φύλακας, ο οποίος ακουμπά σε έναν τοίχο με κλειστά τα μάτια, γυρισμένος πλάτη και ρωτά «Αγαλματάκια, αγαλματάκια, μέρα ή νύχτα;». Όσο ο φύλακας είναι με κλειστά τα μάτια, τα παιδιά κινούνται και πλησιάζουν σταδιακά τον φύλακα. Όταν ο φύλακας ανοίξει τα μάτια του και γυρίσει να επιθεωρήσει τα αγαλματάκια, τα παιδιά δεν πρέπει να κουνηθούν ή έστω να μη τα δει ο φύλακας πως κουνιούνται. Αν ο φύλακας ανοίξει τα μάτια του και κάποιο παιδί κουνιέται ακόμα, τότε παίρνει την θέση του και φυλάει εκείνο. Αν κανένα από τα παιδιά δεν κουνηθεί όσες φορές κι αν βγει ο φύλακας για επιθεώρηση, τότε κάποια στιγμή που ο φύλακας είναι γυρισμένος πλάτη, το αγαλματάκι που τον πλησίασε πιο πολύ τον ακουμπά και ο φύλακας τρέχει για να πιάσει το παιδί που θα πάρει την θέση του.
Μακριά γαϊδούρα
Είναι ένα παιχνίδι που παίζεται, κυρίως, από αγόρια. Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες. Τα μέλη της μίας ομάδας σχηματίζουν τη «μακριά γαϊδούρα», δηλαδή το πρώτο παιδί στέκεται όρθιο ενώ τα υπόλοιπα σχηματίζουν μια σειρά, είναι σκυμμένα και έχουν γυρισμένη πλάτη. Τα παιδιά της άλλης ομάδας παίρνουν φορά και πηδούν πάνω στις πλάτες των παιδιών που σχηματίζουν την «γαϊδούρα» μέχρι να την σπάσουν, δηλαδή να ρίξουν τα σκυμμένα παιδιά.
Κουτσό
Από τα πρώτα παιχνίδια που παίζει ένα παιδί ακόμη και σε προσχολική ηλικία. Για να παίξεις κουτσό χρειάζεσαι καλή ισορροπία και μια πέτρα. Αφού ζωγραφίσεις στο δρόμο τα τετράγωνα του παιχνιδιού ή αξιοποιήσεις τις τετράγωνες πλάκες του πεζοδρομίου, ρίχνεις την πέτρα μέσα σε ένα από τα τετράγωνα με αριθμούς. Στη συνέχεια, με ακροβατικές δεξιότητες πρέπει να προσεγγίσεις την πέτρα σου πατώντας με το ένα πόδι (ή και τα δύο – όπου επιτρέπεται), να την πάρεις και να επιστρέψεις στην αφετηρίας. Παίζοντας κουτσό, προσέχεις μην πατήσεις εκτός του κάθε τετραγώνου ή πάνω στις γραμμές. Νικητής του παιχνιδιού είναι όποιος καταφέρει πρώτος να φτάσει στο τετράγωνο με τον μεγαλύτερο αριθμό.
Τυφλόμυγα
Παιχνίδι αφής που παίζεται με πολλά άτομα (άνω των τριών). Ένας παίκτης δένει τα μάτια του με πανί, μαντήλι ή φουλάρι για να μην βλέπει και τα υπόλοιπα παιδιά βρίσκονται γύρω από το παιδί που είναι η τυφλόμυγα. Η τυφλόμυγα προσπαθεί να πιάσει κάποιο από τα παιδιά και κερδίζει μόνο αν μαντέψει σωστά μέσω της αφής ποιο είναι το παιδί που έπιασε. Το παιδί που πιάστηκε και αναγνωρίστηκε γίνεται η επόμενη τυφλόμυγα. Αν δεν γίνει σωστά η ταύτιση, τότε το ίδιο παιδί παραμένει ως τυφλόμυγα και το παιχνίδι συνεχίζεται.
Η μικρή Ελένη
Πρόκειται για ένα παιχνίδι αρκετά συναφές με το προηγούμενο. Τα παιδιά σχηματίζουν ένα κύκλο και στο κέντρο του κύκλου κάθεται ένα παιδί που παίρνει εκείνη τη στιγμή το όνομα της «μικρής Ελένης», που προσποιείται ότι κλαίει. Τα υπόλοιπα παιδιά γυρνούν γύρω γύρω τραγουδώντας: «Η μικρή Ελένη κάθεται και κλαίει γιατί δεν την παίζουν οι φιλενάδες της. Σήκω επάνω, κλείσε τα ματάκια σου και πιάσε όποιον θες». Μόλις τελειώσει το τραγούδι, η «μικρή Ελένη» σηκώνεται όρθια με κλειστά μάτια, υψώνει το κεφάλι κατά τον ήλιο κι έπειτα πλησιάζει ένα από τα παιδιά του κύκλου που επέλεξε στην τύχη. Το παιδί που διάλεξε η «μικρή Ελένη» παίρνει τη θέση του στο κέντρο του κύκλου και το παιχνίδι ξαναρχίζει.
Γύρω-γύρω όλοι
Ένα παιχνίδι που σίγουρα παίξαμε όλοι στο νηπιαγωγείο. Τα παιδιά σχηματίζουν έναν κύκλο και ένα παιδί μένει στη μέση. Τα παιδιά του κύκλου πιάνονται από τα χέρια και γυρίζουν τραγουδώντας: «Γύρω-γύρω όλοι, στη μέση ο Μανόλης, χέρια, πόδια στη γραμμή κι όλοι κάθονται στη γη!». Με το που ακούγεται η τελευταία φράση, όλοι κάθονται και τεντώνουν τα πόδια τους προς το κέντρο. Το ίδιο πρέπει να κάνει και ο «Μανόλης», που βρίσκεται στο κέντρο.
Μουσικές καρέκλες
Ένα παιχνίδι που μοιάζει πολύ με το προηγούμενο αλλά εμπλουτίζεται με μουσική. Χρειάζεται ο αριθμός των καρεκλών να είναι μία ή δύο λιγότερες από τον αριθμό των παικτών – ανάλογα με το πόσο γρήγορα θέλουμε να ολοκληρωθεί το παιχνίδι. Οι καρέκλες στήνονται κυκλικά και οι παίκτες τρέχουν γύρω τους όσο διαρκεί η μουσική. Μόλις κλείσει η μουσική, οι παίκτες κάθονται σε όποια καρέκλα προλάβουν. Όποιος παίκτης δεν έχει κάτσει σε καρέκλα, αποχωρεί από το παιχνίδι. Οι καρέκλες και οι παίκτες διαρκώς μειώνονται μέχρι να μείνουν δύο παιδιά και μία καρέκλα, ώστε να αναδειχθεί ο νικητής.
Κρυφτό
Το κρυφτό είναι ένα παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους! Ένας παίκτης μετράει με κλειστά τα μάτια και οι υπόλοιποι κρύβονται. Μόλις ο παίκτης τελειώσει το μέτρημα, λέει «φτου και βγαίνω», ανοίγει τα μάτια του και αρχίζει να ψάχνει πού έχουν κρυφτεί οι υπόλοιποι. Ο παίκτης που «φυλάει», μόλις εντοπίσει πού κρύβεται ένας παίκτης, πρέπει να τρέξει πρώτος στο μέρος όπου φυλούσε και να φωνάξει το όνομα του παίκτη που βρήκε. Εάν δεν τα καταφέρει, τότε είναι αναγκασμένος να ψάχνει μέχρι να εντοπίσει και τον τελευταίο παίκτη. Αν τα καταφέρει, φυλάει ο παίκτης που εντοπίστηκε πρώτος.
Μήλα
Ένα ακόμη συναρπαστικό παιχνίδι που αγαπήθηκε ιδιαίτερα από όλους μας και απέκτησε πολλές παραλλαγές, όπως πατάτες, κορόμηλα κ.α.! Απαιτείται η χρήση μπάλας και ο διαχωρισμός των παιδιών σε ομάδες. Η μία ομάδα αποτελείται από ένα ζευγάρι παικτών που βρίσκεται στα δύο άκρα και πετούν τη μπάλα. Οι υπόλοιποι παίκτες βρίσκονται μεταξύ των δύο παικτών και προσπαθούν είτε να πιάνουν την μπάλα, που αυτό μεταφράζεται ως μήλο, δηλαδή ως επιπλέον ζωή, είτε να την αποφεύγουν γιατί αν τους ακουμπήσει η μπάλα, τους «καίει» και βγαίνουν από το παιχνίδι.
Κυνηγητό ή Ψηλοκυνηγητό
Ένα παιχνίδι που μοιάζει ατελείωτο! Ένα παιδί κυνηγά τα υπόλοιπα μέχρι να πιάσει κάποιο. Όταν συμβεί αυτό, το παιδί που «αιχμαλωτίστηκε», είναι ο νέος κυνηγός. Το ψηλοκυνηγητό είναι μια παραλλαγή του κυνηγητού και κάθε ψηλό σημείο, ακόμα και το πεζοδρόμιο, είναι άσυλο για τα παιδιά που κυνηγιούνται και ο κυνηγός δεν μπορεί να τα αιχμαλωτίσει.
Χαλασμένο ή Σπασμένο Τηλέφωνο
Ένα πολύ διασκεδαστικό παιχνίδι. Παίζεται με τέσσερις παίκτες τουλάχιστον. Τα παιδιά κάθονταν το ένα δίπλα στο άλλο και λένε ψιθυριστά μια λέξη στο αυτί του διπλανού τους, χωρίς τα άλλα παιδιά να ακούσουν την λέξη. Ο τελευταίος παίκτης φωνάζει την λέξη που άκουσε από τον διπλανό του και την συγκρίνουν με αυτήν που είπε ο πρώτος παίχτης… Σχεδόν ποτέ δεν είναι η ίδια!
Μπουκάλα
Ένα από τα παιχνίδια που είχε την τιμητική του στα εφηβικά parties. Όλοι οι συμμετέχοντες πρέπει να κάθονται σε κύκλο. Κάθε φορά ένας παίκτης στριφογυρίζει στο πάτωμα το μπουκάλι. Μόλις το μπουκάλι σταματήσει να γυρίζει, το στόμιό του δείχνει έναν παίκτη που πρέπει να εκτελέσει μια εντολή που θέτει αυτός που γύρισε το μπουκάλι. Η εντολή αυτή θα ήταν ή προσυμφωνημένη ή θα αποφασιζόταν εκείνη τη στιγμή. Τα φιλιά στο στόμα και τα σφηνάκια έδιναν και έπαιρναν!
Όσο τα παιδιά έχουν φαντασία και οι παραδόσεις αναβιώνουν, τα ομαδικά παιχνίδια της γειτονιάς θα εξελίσσονται. Θα χρειαζόμασταν πολύ χώρο ακόμα για να γράψουμε όλα τα παιχνίδια που παίξαμε όσο ήμασταν παιδιά, όπως: Πυθία, Αλήθεια ή Θάρρος, Βόμβα, Βρυκόλακας, Αυγά, Σι Μαριό ή Μαριάμ, Βαρελάκια, Πατητό, Κόκκαλο – Ξεκόκκαλο και άλλα πόσα παιχνίδια συντροφιά με τους αγαπημένους παιδικούς μας φίλους.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
αγάλματα ……….και παιχνίδια !!!!. Ανακτήθηκε από http://paixnidokamomataa.blogspot.com/2014/01/blog-post_22.html
Τα παιχνίδια που παίζαμε μικροί στις γειτονιές! Ανακτήθηκε από https://www.gazzetta.gr/weekend-journal/article/1189890/ta-paihnidia-poy-paizame-mikroi-stis-geitonies?cmp=no
