Ούζο και Πλωμάρι
Ούζο και Πλωμάρι, ένα ποτό και μια γεωγραφική θέση, τα οποία συχνά συναντάμε μαζί και αποτελούν μέρος της πολιτισμικής, εμπορικής και οικονομικής κληρονομιάς μας. Το ούζο, από τον 19ο αιώνα και με τόπο αρχής το Πλωμάρι της Μυτιλήνης, ταξίδεψε σε όλον τον κόσμο. Κατοχυρώθηκε ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομαστικής Προέλευσης από το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε. Η ιστορία του ξεκινά από την αρχαιότητα, φτάνει στο Βυζάντιο και συνεχίζει επί Τουρκοκρατίας, συνοδευόμενο από διάφορες παραλλαγές, μέχρι να αποκτήσει τη σημερινή του σύσταση και γεύση.
Το Πλωμάρι της Λέσβου, θεωρείται η επίσημη πατρίδα του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η παραγωγή του δεν απαντάται και σε άλλες ελληνικές περιοχές. Ούζο παράγουν, επίσης, ο Τύρναβος, η Χίος, η Ήπειρος, η Αχαΐα, η Μακεδονία κ.α. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα το Πλωμάρι, γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση ως λιμάνι εμπορικών δρόμων, μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Η βιομηχανική παραγωγή άνθιζε και το διεθνές εμπόριο, αποτελούσε μέρος της καθημερινότητας. Οι εμπορικοί δρόμοι του Πλωμαρίου, η βιομηχανική του ανάπτυξη, η γεωγραφική του θέση και οι γεωργικές του καλλιέργειες, δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για τη δημιουργία ενός αποστάγματος παγκόσμιας εμβέλειας.Λίγο αργότερα, προς τα τέλη του ίδιου αιώνα, αρχίζει και η άνθιση της ποτοποιίας και της σαπωνοποιίας, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα του νησιού. Έκτοτε, και με τη συμβολή αποσταγματοποιών όπως ο Ισίδωρος Αρβανίτης και ο Ευστάθιος Βαρβαγιάννης, το ούζο και το Πλωμάρι συμβάλλουν στην εθνική οικονομία και πολιτιστική κληρονομιά.
Δύο μουσεία.. να τα πιεις στο ποτήρι(!)
Το ούζο, στην επίσημη πατρίδα του, το Πλωμάρι, δεν θα μπορούσε να μην έχει και το σπίτι του. Για την ακρίβεια δύο σπίτια.. το μουσείο «Ο Κόσμος του Ούζου», του ούζου Πλωμαρίου, Ισιδώρου Αρβανίτη και το «Μουσείο του Ούζου» της Οικογένειας Βαρβαγιάννη. Και τα δύο μουσεία του συγκεκριμένου αποστάγματος, φιλοδοξούν να μεταφέρουν τον επισκέπτη, σε μια παραγωγική μονάδα ούζου, του 19ου αιώνα. Παράλληλα, επιθυμούν να κάνουν τον επισκέπτη μέρος της ιστορίας μέσα από τα εκθέματα, την άμεση επαφή με τα πρώτα χάλκινα καζάνια και με οπτικοακουστικό υλικό.
«Ο κόσμος του Ούζου»
Πρόκειται για ένα μουσείο πολιτισμικής αξίας, μέσα στο οποίο ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή όχι μόνο με το τελικό προϊόν και την ιστορία του, αλλά και με τις διαδικασίες παραγωγής. «Ο κόσμος του Ούζου» είναι ένας ζωντανός χώρος μουσειακής αξίας και παραγωγής, ταυτόχρονα. Όσο αφορά τον εσωτερικό χώρο, ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει την ιστορία του ούζου, από τις απαρχές της και τον Ισίδωρο Αρβανίτη. 18 χειροποίητοι, μικροί χάλκινοι άμβυκες συνεχίζουν να λειτουργούν και να προσφέρουν το γνωστό ούζο.
Μέσα στον χώρο, υπάρχει μια μουσειακή συλλογή από μπουκάλια, εργαλεία παραγωγής, όργανα (αλκοολόμετρα, θερμόμετρα), δοχεία μεταφοράς και σερβιρίσματος, ζυγαριές κ.α.Η συλλογή αυτή εξιστορεί πώς από το 1894 μέχρι και σήμερα, παράγεται το ούζο. Η ιστορία του όμως συνεχίζεται και σε εξωτερικούς χώρους, με το κτήμα της οικογένειας Καλογιάννη Η οικογένεια Καλογιάννη συνεχίζει την παράδοση του Ισίδωρου Αρβανίτη. Η οικογένεια έχει τις δικές της καλλιεργήσιμες εκτάσεις για τον γλυκάνισο και τα διάφορα αρωματικά. Συνεχίζει την μυστική συνταγή του Αρβανίτη, όπως εκείνος την κληροδότησε.
«Μουσείο του Ούζου»
Το «Μουσείο Ούζου» Βαρβαγιάννη, ξεναγεί τον επισκέπτη σε μια ιστορία 150 χρόνων. Η παράδοση όχι μόνο δεν λείπει από την οικογένεια, αλλά φροντίζει να τη συντηρεί και να την παρουσιάζει στον επισκέπτη, προκειμένου να τον κάνει μέρος αυτής. Τα κειμήλια της οικογένειας ξεκινάνε με το πρώτο καζάνι που επισκευάστηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1858. Συνεχίζει με εκθέματα προηγούμενων αιώνων που αφορούν την απόσταξη, τα όργανα που χρησιμοποιούσαν για τις παραγωγικές διαδικασίες, τα πρώτα μπουκάλια και τις πρώτες ετικέτες.
Ο επισκέπτης περιηγείται στον χώρο και ο χώρος μπορεί να φιλοξενήσει και να επικοινωνήσει τα εκθέματά του και στα αγγλικά. Έτσι, όλοι οι επισκέπτες μπορούν να μάθουν την ιστορία του εθνικού μας ποτού. Να δουν από κοντά τη διαδικασία παραγωγής του και φυσικά να το δοκιμάσουν.
Πώς πήρε το ούζο την ονομασία του;
Το ούζο είναι μια λέξη αμφίβολης προέλευσης. Η επικρατέστερη εκδοχή, αφορά μια ιστορία, στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας. Πρωταγωνιστές της ήταν, ένας στρατιωτικός γιατρός του τούρκικου στρατού και δύο πρόκριτοι του Τύρναβου, ο Αντώνης Μακρής και ο Δημήτριος Δουμενικιώτης. Ήταν σύνηθες να κάνουν παρέα ο στρατιωτικός γιατρός Σταυράκ- μπέη με τον πρόκριτο υφασματέμπορο Αντώνη Μακρή, καθώς, και με τον παντοπώλη- ποτοποιό Δημήτριο Δουμενικιώτη. Σχεδόν κάθε μεσημέρι, το περνούσαν μαζί οι τρεις φίλοι, πίνοντας παρέα το «μεταβρασμένο ρακί» τους. Ο Σταυράκ- μπέης, έχοντας ιδιαίτερη αγάπη στο συγκεκριμένο ποτό, βρέθηκε κάποια στιγμή στο εργοστάσιο του Δουμενικιώτη. Του συνέστησε να προσθέσει μια ακόμα ουσία στο ρακί, προκειμένου να αποκτήσει καλύτερη ποιότητα.Το αποτέλεσμα ήταν τόσο ωραίο, όπου ο Μακρής, δοκιμάζοντάς το, αναφώνησε «Μωρέ τι είναι αυτό; Αυτό είναι ούζο Μασσαλίας!».
Όμως τη σχέση έχει η Μασσαλία με το παραδοσιακό ποτό; Εκείνη την εποχή, στον Τύρναβο, ανθούσε και η καλλιέργεια μεταξοσκώληκα. Από τα κουκούλια αυτά, τα καλύτερα σε ποιότητα, τα συσκεύαζαν σε μπάλες, και τα έστελναν στον Βόλο προκειμένου να φύγουν για την Ευρώπη. Πάνω στις συσκευασίες ανέγραφαν τον σκοπό μετακίνησης «uso Massalia», «προς χρήση Μασσαλίας». Στη γλώσσα του εμπορίου σήμαινε το καλύτερο σε ποιότητα εμπόρευμα. Το πιο εκλεκτό εμπόρευμα που θα ακολουθήσει τους διεθνείς, εμπορικούς δρόμους της Ευρώπης. Ήταν μια έκφραση, η οποία με λίγα λόγια, καταδείκνυε εμπόρευμα υψηλής ποιότητας. Λέγεται, λοιπόν, ότι το εθνικό μας ποτό, βαφτίστηκε ούζο από τον τοπικό πρόκριτο του Τυρνάβου.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα με παράδοση και ιστορία που δεν περιορίζεται μέσα στα ανδραγαθήματα ιστορικών προσώπων και ηρώων, αλλά ούτε και παύει στα ελληνιστικά χρόνια. Έχει διάρκεια μέσα στο χρόνο και παρόλα τα κακώς κείμενά της συνεχίζει. Ιστορία, τελικά, δεν γράφουν μόνο οι ήρωες πολέμου και οι φιλόσοφοι. Γράφουν και οι έμποροι, οι ναυτικοί, οι διανοούμενοι, οι επιστήμονες και οποιοσδήποτε έχει κάτι να προσφέρει. Η γεωγραφική της θέση, το κλίμα και το έδαφος της προσφέρουν πάμπολλες ευκαιρίες εκμετάλλευσης και προόδου σε παραγωγικούς και πρωτογενείς τομείς που αξίζουν την παγκόσμια προβολή. Ο τουρισμός, προφανώς, είναι η βαριά βιομηχανίας της. Αξίζει να την εκμεταλλευτεί με κάθε τρόπο, όπως το κάνουν οι Πλωμαριώτικες οικογένειες Καλογιάννη και Βαρβαγιάννη.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Ο κόσμος του ούζου, ανάκτηση από: theworldofouzo.gr
«Ο Κόσμος του Ούζου» έχει το δικό του μουσείο, ανάκτηση από: olivemagazine.gr
Το ούζο κέρδισε τη μάχη, ανάκτηση από: tanea.gr
Ούζο, ανάκτηση από: el.wikipedia.org/
Μουσείο «Ο Κόσμος του Ούζου» στο Πλωμάρι της Λέσβου: μια μυσταγωγία για τις αισθήσεις, ανάκτηση από: biscotto.gr
«Ο Κόσμος του Ούζου» στο Πλωμάρι – Ένα μουσείο για το εθνικό μας ποτό, ανάκτηση από: rizopoulospost.com
Υφασματέμπορος από τον Τύρναβο ήταν ο «νονός» του ούζου. Τι σχέση έχει η ονομασία με την Μασσαλία και τους μεταξοσκώληκες. Την ιδέα για την απόσταξη είχε ένας αρμένιος στρατιωτικός γιατρός που λάτρευε το ποτό, ανάκτηση από: mixanitouxronou.gr
