Τα χαρακτηριστικά της τέχνης μπαρόκ είναι ένα σύνολο καινοτόμων ιδεών που αναπτύχθηκαν κατά την Εποχή Μπαρόκ (1600- 1750 μ.Χ.). Τα χαρακτηριστικά της εποχής αυτής έχουν κατά βάση την υπερβολή στην απόδοση των τεχνών. Οι τέχνες λοιπόν ακτινοβολούν από ιδέες καινοτόμες είναι: η ζωγραφική, η αρχιτεκτονική, η μουσική και η μόδα.
Κοινή συνισταμένη όλων των τεχνών είναι το στοιχείο της παράτολμης και δραματοποιημένης απόδοσης. Τα πολύπλοκα και περίτεχνα μοτίβα κοσμούν και κυριαρχούν σε όλα τα έργα τέχνης. Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής ήταν οι καμπύλες γραμμές και της ζωγραφικής τα έντονα χρώματα.
Γενικά όλες οι τέχνες της εποχής μπαρόκ στηρίζονταν στην Εκκλησία. Η Εκκλησία λοιπόν ήταν η κινητήριος δύναμη όλων των τεχνών της Εποχής Μπαρόκ. Γι’ αυτόν τον λόγο όλα τα έργα τέχνης περιστρέφονται γύρω από το θρησκευτικό στοιχείο. Τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά επιτεύγματα είναι οι εκκλησίες, οι οποίες κοσμούνταν από ζωγραφικά έργα τέχνης. Εξάλλου και η μουσική που γράφτηκε εκείνη την εποχή ήταν άκρως θρησκευτική και ελάχιστα κοσμική.
Κάποια από τα χαρακτηριστικά του αρχιτεκτονικού στυλ είναι:
α) επιχρύσωση των κτιρίων- εκκλησιών εσωτερικά και εξωτερικά
β) εσωτερική διακόσμηση τόσο με ζωγραφική όσο και με γλυπτική
γ) τα ταβάνια ήταν ζωγραφισμένα με νωπογραφίες
δ) οι τοίχοι ήταν κατασκευασμένοι από τραχιά πέτρα και το υλικό διακόσμησης αποτελούνταν από λείο στόκο
ε) χρησιμοποιούνταν κιονοστοιχίες με τη διαφορά ότι ήταν περιστρεφόμενες.
Η διακόσμηση φυσικά που εξυπηρετούσε την αρχιτεκτονική ήταν, κατά κύριο λόγο, η ζωγραφική.
Τα χαρακτηριστικά της μουσικής ήταν επίσης περίτεχνα, εξυπηρετούσαν θρησκευτικούς σκοπούς και τα έργα της διακατέχονται από μεγαλοπρέπεια και αυστηρότητα. Η μορφή της φόρμα- σονάτα και τα πρώτα έργα των Κοντσέρτων δίνουν μια ιδιαίτερη χροιά στο ηχόχρωμα των συλλογικών έργων, τα οποία υπακούουν σε αυστηρούς μουσικούς κανόνες και βαριές αρμονίες.
Ένας ακόμη όρος, η μόδα, έχει την δική της εξέλιξη αλλά και ιδιαιτερότητα. Το κύριο χαρακτηριστικό είναι η απαλότητα του στυλ. Τα ρούχα εξυπηρετούσαν τη σιλουέτα της κάθε γυναίκας, γι’ αυτόν τον λόγο οι φούστες ήταν ρέουσες, ενώ το μπούστο και τα μανίκια ήταν ντραπέ. Σε διάφορα πορτρέτα της εποχής παρατηρούμε ότι τα φορέματα είναι μακριά και στην περιοχή της κοιλιάς είναι καμπυλωτά. Η φούστα ήταν γεμάτη και φορούσαν ένα μεγάλο ρουφ. Τα υφάσματα που χρησιμοποιούσαν ήταν το μετάξι και το βελούδο.
Το μεγαλύτερο καλλιτεχνικό στοιχείο, που είναι η δραματικότητα, συνυφαίνεται σε όλα τα είδη τέχνης (αρχιτεκτονική, ζωγραφική -γλυπτική, μουσική, λογοτεχνία- ποίηση) με στόχο να εξυπηρετηθεί το μεγαλείο που βασίζεται σε μια θρησκευτικού περιεχομένου φιλοσοφία. Το υπερβολικό εμφανίζεται στην Εποχή Μπαρόκ για να σχηματιστεί μια νέα εποχή, επειδή όλος ο κόσμος προσπαθούσε να ξεφύγει από τον σκοταδισμό του Μεσαίωνα και την ισορροπία της Αναγέννησης με απώτερο σκοπό την αναζήτηση ενός νέου ρεύματος που θα ενώσει το παρελθόν με την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο του μέλλοντος, χωρίς να εξαφανιστεί η πίστη σε κάτι ανώτερο- μια θεολογική διάνοια.
Η αρχιτεκτονική συνδέεται άρρηκτα με την ζωγραφική και την γλυπτική, ενώ η μουσική συνδέεται αναπόσπαστα με την ποίηση και την λογοτεχνία (όσον αφορά στον τομέα της όπερας).
Οι νέες μορφές που εισάγονται είναι αναχρονιστικές με υπόβαθρο την καλαίσθητη αλλά αυστηρή τεχνοτροπία. Το ανάλαφρο στην τέχνη συνδυάζεται και γεφυρώνεται με το βαρυσήμαντο της απόδοσης μιας ευλαβούς πραγματικότητας, η οποία εξυπηρετεί τον απόηχο μιας προμηνύσας επανάστασης, η οποία βασίστηκε στην αυστηρή λογική της κοινωνικής ανισότητας.
Πηγή
Mclaughlin, Katherine. (2023). Μπαρόκ αρχιτεκτονική: όλα όσα πρέπει να γνωρίζεται. Ανακτήθηκε από https://www.architecturaldigest.com/story/baroque-architecture/. (τελευταία πρόσβαση 21/5/2024)
Epochs of fashion. Ανακτήθηκε από https://www.epochs-of-fashion.com/the-epochs/baroque/. (τελευταία πρόσβαση 21/5/2024)
