Έρωτας και ελεύθερος από την ανάγκη είναι μεγάλη κουβέντα. Το να βρούμε τον έρωτα, δηλαδή αυτό το άτομο που μας αρέσει και να το κρατήσουμε, απαιτεί να είμαστε ελεύθεροι από την ανάγκη μας. Δηλαδή, τι σημαίνει αυτό;
Δε γεννήθηκα για να σε κάνω χαρούμενο
Κάθε ανθρώπινη ύπαρξη που έχουμε απέναντί μας δεν έχει γεννηθεί για να μας καλύψει τα κενά και τα ελλείμματα της ζωής μας ή της προσωπικότητάς μας. Γεννήθηκε για να κινηθεί προς το δικό του μονοπάτι ζωής με βάση τις επιλογές του, τις αξίες και τα θέλω του είτε εμείς συμφωνούμε είτε όχι. Το ίδιο ισχύει και με τις δικές μας αποφάσεις ζωής. Σε κανέναν δεν πέφτει λόγος.
Όλα ξεκινούν από την ανάγκη
Πριν βιαστούμε όμως να κάνουμε λόγο για στυγνό ατομικισμό και ότι ο καθένας πορεύεται ανάλογα με τα δικά του συμφέροντα χωρίς να σκέφτεται τον άλλο, ας σκεφτούμε τον παράγοντα ανάγκη. Γεννιόμαστε έχοντας ανάγκη τους γονείς μας για την τροφή μας, την ασφάλειά μας, την αποδοχή τους και τη διαπαιδαγώγησή μας για τη σταδιακή ενσωμάτωσή μας στην κοινωνία. Όσα παίρνουμε από εκείνους είναι μια προσπάθεια (πολλές φορές και ατυχής) να ανταπεξέλθουμε τον αγώνα υλικής και συναισθηματικής επιβίωσης σε αυτό τον κόσμο.
Μεγαλώνω δε σημαίνει: “είμαι έτοιμoς”
Μεγαλώνοντας υποτίθεται ότι είμαστε έτοιμοι γι’ αυτό τον κόσμο. Κι όμως ενώ βλέπεις πιο συχνά ανθρώπους επιτυχημένους σε επαγγελματικό επίπεδο, σε επίπεδο προσωπικό, δε σημειώνουν ιδιαίτερη επιτυχία. Οι αιτίες πολλές και διάφορες, οι οποίες όλες πηγάζουν από μια ακάλυπτη ανάγκη, διαφορετική για τον καθένα μας.
Όσα ήθελα να είσαι
Δε μπορούμε να καταλήξουμε με αυτόν ή αυτή που μας αρέσει γιατί δεν είμαστε ελεύθεροι από τις ανάγκες μας. Επιλέγουμε κάποιον που μας αρέσει επειδή πιστεύουμε ότι θα μας καλύψει τις ανάγκες μας. Και επειδή δεν το κάνει γιατί έχει κι αυτός, τις δικές του ανάγκες να ικανοποιήσει και αξίες να υπηρετήσει, μας κακοφαίνεται και απογοητευόμαστε. Οπότε φεύγουμε από αυτές τις σχέσεις αναζητώντας άλλες που θα μας δώσουν αυτά που θέλουμε.
Όσα είχαμε ανάγκη και δεν τα πήραμε
Και γκρινιάζουμε και υποφέρουμε και τρωγόμαστε με τα ρούχα μας και βάζουμε όρους σε επόμενες σχέσεις μας. «Εσύ θα μου δίνεις αυτά που θέλω, για να σου δίνω εγώ αυτά που θες εσύ», καταντώντας τη σχέση εμπορική συνδιαλλαγή και τον εαυτό μας αφελή. Η ζωή άλλωστε έχει τόσες ανατροπές και τόσα υλικά και συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα που δε μπορεί να σταθεί καμία εγγύηση για το μέλλον.
“Έϊ… είμαι κι εγώ εδώ”
Εννοείται πως η υψηλή αυτοεκτίμηση συνδέεται με το να πιστεύουμε ότι οι ανάγκες μας είναι το ίδιο σημαντικές με τις ανάγκες των άλλων. Γι’ αυτό και διεκδικούμε από τον άλλο, γι’ αυτό και ζητάμε να πάρουμε. Όμως αν δεν πάρουμε αυτό που θέλουμε, πέφτει η αυτοεκτίμησή μας γιατί ο άλλος δε μας δίνει αυτό που είναι σημαντικό για εμάς. Τότε, αυτόματα λέμε μέσα μας ότι «Δεν αξίζω αρκετά για εκείνον/η» ή «Μου δίνει λίγα αυτή η σχέση» ή «Μου δίνει πολλά αυτή η σχέση αλλά με καταπιέζει, δεν είμαι ο εαυτός μου».
Πίσω από την ανάγκη: μια δυστυχία
Τελικά, είμαστε δέσμιοι των αναγκών μας γι’ αυτό ας μην εκπλησσόμαστε που άνθρωποι εκεί έξω δε βρίσκουν αυτό που ζητάνε. Κι όσοι υποχωρούν, κι όσοι συμβιβάζονται πάλι δε σημαίνει ότι θα βρουν και θα αγαπηθούν από αυτόν ή αυτήν που τους αρέσει. Αυτό θα εξαρτηθεί από την ανάγκη του άλλου. Γιατί η αγάπη όπως φαίνεται είναι η κάλυψη της ανάγκης αλλά μόλις η ανάγκη καλυφθεί, λογικό είναι να νιώσουμε ότι εξαρτόμαστε από τον άλλο. Και φοβόμαστε μήπως τον χάσουμε γιατί χωρίς αυτόν/αυτή, πάλι θα ξεμείνουμε. Ή μπορεί να νιώσουμε ότι πλέον δεν έχουμε τον άλλο ανάγκη επειδή η ανάγκη μας π.χ. η σεξουαλική καλύφθηκε. Οπότε μετά βαριόμαστε και διακινδυνεύουμε με επιπολαιότητες, να χάσουμε τη συναισθημστική μας ασφάλεια.
Τι εστί ανάγκη
Κι όπου ανάγκη σημείωσε από υλικά αγαθά μέχρι ψυχικές ποιότητες. Ανάγκη είναι να με συντηρείς, ανάγκη είναι να με επιβεβαιώνεις, να με προσέχεις. Ανάγκη είναι να με φροντίζεις , ανάγκη είναι να με πηγαίνεις στο γιατρό ή σε κάποιο κέντρο διασκέδασης,. Ανάγκη είναι να με προστατεύεις, ανάγκη είναι να μου κάνεις τα χατίρια. Ανάγκη είναι η σεξουαλική, ανάγκη είναι να έχω ένα σπίτι, να σε έχω παρέα και ούτω καθεξής. Οι ανάγκες είναι ανεξάντλητες.
Η ερωτική επιθυμία δεν καλύπτει όλες τις ανάγκες
Ας το παραδεχτούμε, όλοι μας έχουμε από τη φύση μας ελλείμματα και ότι αυτά που ψάχνουμε στον άλλον δεν είναι έρωτας. Θέλουμε απλά να καλύψουμε τις ανάγκες μας. Το ότι μας αρέσει η εμφάνιση κάποιου ή του αρέσει η δική μας εμφάνιση, δε σημαίνει ότι και αυτός ο άνθρωπος θα μας καλύψει τις ανάγκες. Η ερωτική επιθυμία δε συμπίπτει πάντα με την κάλυψη κι άλλων αναγκών, για παράδειγμα συναισθηματικών (νιάξιμο, ευγένεια, κατανόηση). Οπότε ξαναγυρνάμε στο αρχικό σκεπτικό.
Ο αγώνας να καλύψουμε την ανάγκη
Έρωτας δεν είναι να βρούμε έναν άνθρωπο που μας αρέσει εμφανισιακά για να τον χρησιμοποιούμε αναλόγως με τα κέφια και τις ανάγκες μας. Ο πραγματικός έρωτας δε συνάδει με τη χρηστικότητά του άλλου. Το «σε τι θα μου φανεί χρήσιμος ο άλλος» δεν είναι έρωτας. Ας μην έχουμε αυταπάτες. Έρωτας είναι όταν ο άλλος σου αρέσει και δε θες να τον χρησιμοποιήσεις για να καλύψει τις ανάγκες σου. Τις έχεις εσύ καλυμμένες για να είσαι ανεπηρέαστος στον Έρωτα. Έρωτας δεν είναι να βρω κάποιον και να τον πνίξω με τις ανάγκες μου. Ο Έρωτας είναι πάνω από όλα η υπευθυνότητα προς την ίδια μας τη ζωή. Έρωτας δεν είναι να βρούμε κάποιον υπεύθυνο επιτηρητή της ζωής μας.
Είμαστε έτοιμοι να ερωτευτούμε;
Είσαι έτοιμος πραγματικά ως άνθρωπος να ερωτευτείς όταν είσαι ο ίδιος υπεύθυνος για τη δική σου ζωή. Όταν επιλέγεις ανθρώπους όχι με βάση τις ανάγκες σου αλλά με βάση το πόσο ελεύθερος είσαι από αυτές. Δε διαλέγουμε τον άλλο ως προέκταση του αυτού μας. Δηλαδή, “εγώ μπορώ να φτάσω μόνος ως εδώ αλλά πατώντας στον άλλο μπορώ να φτάσω παραπάνω. Έτσι θα είμαι πιο δυνατός στο να πετύχω τους στόχους μου, έχοντας έναν βοηθό”. Αυτό σημαίνει ότι είσαι ερωτευμένος με κάτι άλλο (π.χ. με τη φιλοδοξία) αλλά όχι με τον άνθρωπο αυτόν.
Η αλήθεια του Έρωτα
Ο άλλος έρχεται στη ζωή μας για να την εμπλουτίσει με ενδιαφέρον, όντας διαφορετικός από εμάς, όπως και εμείς εμπλουτίζουμε τη ζωή του, με το να είμαστε διαφορετικοί από αυτόν. Για τη γεφύρωση της διαφορετικότητας υπάρχουν δύο δυνατά εργαλεία, η συναισθηματική κατανόηση και η επικοινωνία. Ο έρωτας άλλωστε είναι η αρχική κινητήριος δύναμη για να χρησιμοποιήσουμε την κατανόηση και την επικοινωνία ώστε να χτίσουμε σταθερές ερωτικές σχέσεις στη ζωή μας. Γιατί πως μπορείς να είσαι ερωτευμένος με κάτι που δε μπορείς να το καταλάβεις. Πως μπορείς να είσαι ερωτευμένος με κάποιον που δε μπορείς να συνεννοηθείς; Ο έρωτας δίνει την αναγκαία ώθηση για να γνωρίσεις τον άλλο όπως είναι και όχι για να τον φτιάξεις όπως εσύ θες.
