
Παιδί και φανταστικοί φίλοι. Τα περισσότερα παιδιά μιλούν κατά τη διάρκεια παιχνιδιών. Το ίδιο έχουμε ζήσει και οι περισσότεροι από εμάς στην παιδική ηλικία. Όλα, σχεδόν, τα νήπια έχουν ένα αγαπημένο παιχνίδι-αρκουδάκι, με το οποίο πέφτουν αγκαλιά κάθε βράδυ και του μιλούν ή το φροντίζουν.
- Τι συμβαίνει, όταν ένα παιδί πιστεύει ότι κοντά του, υπάρχει ένα ακόμα παιδί και λειτουργεί σα να παίζουν μαζί;
- Το φαινόμενο του φανταστικού φίλου είναι φυσιολογικό ή υποδηλώνει μία δυσκολία στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού;
- Είναι ανησυχητικό φαινόμενο ή επρόκειτο για ένα φυσιολογικό και υγιές παιχνίδι αυτής της ηλικίας;
Το φαινόμενο του φανταστικού φίλου είναι ένα κοινωνικό και ψυχολογικό φαινόμενο, το οποίο παρατηρείτε σε παιδιά προσχολικής ηλικίας ( 3-5 ετών). Μέσα από τη φαντασία του παιδιού, δημιουργείτε μια φιλία μεταξύ του ίδιου και του φανταστικού φίλου. Όταν τα παιδιά κατανοούν το κόσμο γύρω τους, αναπτύσσουν πλούσια φαντασία που τους οδηγεί στη δημιουργία δικών τους κόσμων. Αξίζει να προστεθεί ότι, σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη σχετικά με το φύλο, τα κορίτσια φροντίζουν τους φανταστικούς τους φίλους, ενώ τα αγόρια έχουν φίλους υπερ- ήρωες με υπερφυσικές ιδιότητες.
Φυσιολογικό και υγιής φαινόμενο στη προσχολική ηλικία
Όταν ένας γονέας καταλάβει πως το παιδί του έχει έναν φανταστικό φίλο, συνήθως τρομάζει και ανησυχεί. Παρόλα αυτά, αρκετά συχνά, τα παιδιά δημιουργούν με τη φαντασία τους ένα πρόσωπο με το οποίο μιλούν και παίζουν. Εξίσου φυσιολογικό είναι να δοθεί και ένα όνομα σε αυτό. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, το φαινόμενο του φανταστικού φίλου μπορεί να αναπτυχθεί την περίοδο που το παιδί αρχίζει να «χτίζει» την δική του προσωπικότητα. Σε αυτή τη περίοδο δοκιμάζει τα όρια μεταξύ της φαντασίας και της πραγματικότητας. Τα στατιστικά αναφέρουν ότι τα παιδιά αρχίζουν να ξεχνούν τους φανταστικούς τους φίλους όταν ξεκινούν για πρώτη φορά το σχολείο. Ωστόσο περίπου ένα στα τρία παιδιά συνεχίζει να παίζει με τους φανταστικούς του φίλους μέχρι την ηλικία των 7 ετών. Επιπλέον ένα παιδί με φανταστικούς φίλους, στις μελλοντικές του σχέσεις, είναι πιο κοινωνικό, λιγότερο ντροπαλό και πιο δημιουργικό σε σχέση με άλλα παιδιά.
Γιατί δημιουργούν τα παιδιά φανταστικούς φίλους
- Άγχος- Φοβίες: Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας μπορεί να νιώσει φόβο ή άγχος, για το σκοτάδι, τα σκυλιά ή τους θορύβους. Μαζί με τους φανταστικούς του φίλους νιώθουν φόβο μαζί ή είναι γενναίοι και του δίνουν κουράγιο. Ιδιαίτερα, τα ευαίσθητα παιδιά χρησιμοποιούν τους φανταστικούς φίλους σαν μια μορφή προστασίας.
- Νιώθει μοναξιά: Πολλά παιδιά είναι ντροπαλά με αποτέλεσμα να μην είναι τόσο κοινωνικά. Έτσι δημιουργούν ένα φανταστικό φύλο με τον οποίο δε νιώθουν ντροπή απέναντι του. Με αυτό περνάει χρόνο στο παιχνίδι και σε δραστηριότητες μέσα στην ημέρα.
- Είναι μοναχοπαίδι: Πολλά παιδιά τα οποία δεν έχουν αδέλφια ή είναι τα πρωτότοκα, είναι πιο πιθανό να επινοήσουν ένα φανταστικό φίλο στο παιχνίδι ή τις αγωνίες τους. Αυτό το γεγονός μπορεί να οφείλετε στο γεγονός ότι: 1) δεν έχει αδέλφια για να παίξουν μαζί του, 2) του αρέσει να περνάει χρόνο ( στο παιχνίδι) μόνο του.
- Έχει φαντασία: Στην ηλικία 3-5 ετών υπάρχει κοινωνική, γλωσσική και ψυχο-συναισθηματική ανάπτυξη. Για τον λόγο αυτό υπάρχει πειραματισμός σκέψης και δοκιμής ορίων από το πραγματικό στο φανταστικό κόσμο. Το παιδί δημιουργεί ιστορίες, σενάρια και τα αφηγείται.
Ρόλος γονέων
Η σχέση των παιδιών με τους φανταστικούς τους φίλους μπορεί να επηρεάσει τη σχέση τους με τους γονείς τους. Πολλά παιδιά μιλούν για τους φανταστικούς τους φίλους στους γονείς τους. Όμως οι αντιδράσεις των γονιών ποικίλουν. Κάποιοι επιδεικνύουν ανεκτικότητα, άλλοι θυμώνουν και οι περισσότεροι ανησυχούν. Στις μικρές ηλικίες, όμως, είναι σημαντικό ο γονιός να αντιμετωπίζει το φαινόμενο ψύχραιμα, ως κάτι φυσιολογικό που περισσότερο βοηθά παρά εμποδίζει την φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού. Είναι απαραίτητο οι γονείς να επικοινωνούν με το παιδί και να παρατηρούν τις ανάγκες του. Ένας γονιός που επικοινωνεί ουσιαστικά με το παιδί του, ακόμα και σε τόσο μικρή ηλικία, δεν θα έχει δυσκολία να καταλάβει την έναρξη της σχέσης με τον φανταστικό του φίλο.
Χρήσιμο, μάλιστα, είναι ο γονιός να παρατηρήσει και να κάνει ερωτήσεις στο παιδί για τον φίλο του. Με αυτό το τρόπο θα καταφέρει να ανταποκριθεί και εκείνος καλύτερα στην ανάγκη του παιδιού, είτε πρόκειται για φοβία είτε για κάτι που το αγχώνει.

Πότε να συμβουλευτούμε ειδικό
Οι περισσότερες γνώμες των ειδικών αναφέρουν ότι το φαινόμενο του φανταστικού φίλου δεν είναι κάτι το ανησυχητικό. Αντίθετα, μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη της φαντασίας του παιδιού και στην πιο γρήγορη συνειδητοποίηση των συναισθημάτων του. Εξάλλου η μετάβαση από τη φαντασία στην πραγματικότητα θα έρθει σταδιακά από μόνη της, καθώς το παιδί αρχίζει να ξεχωρίζει το πραγματικό από το φανταστικό στην παιδική ηλικία από 7 έως 12 ετών.
- Αν από την ηλικία 12 και άνω το παιδί συνεχίζει να μιλά για τον φανταστικό του φίλο, αυτό θεωρείται από τους ειδικούς ένδειξη ψυχοπαθολογίας και ο γονιός θα πρέπει να επικοινωνήσει με κάποιον ψυχολόγο.
- Επιπλέον εάν υπάρχουν περιπτώσεις που ο φανταστικός φίλος παροτρύνει το παιδί να κάνει πράγματα βίαια ή να τον τρομάζει η παρουσία του, θα πρέπει ο γονιός να ζητήσει βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας για να μάθει πώς να διαχειριστεί με σωστό τρόπο τη κατάσταση.
Σε κάθε περίπτωση ο γονέας χρειάζεται να συζητήσει με το παιδί με ήρεμο τρόπο για να καταλάβει ποια ανάγκη οδήγησε στην εμφάνιση του φανταστικού φίλου και ποιες είναι οι συνθήκες που τη συντηρούν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Κωνσταντίνου, Μ. Οι φανταστικοί φίλοι των παιδιών μας. Τaλκ. 2020
Θεοδώρου, Β. Πώς οι φανταστικοί φίλοι επηρεάζουν την ψυχοσύνθεση των παιδιών;. Indokids.gr. 2017