Σε αυτό το άρθρο θα αποσαφηνίσουμε μερικές κοινές παρερμηνείες για την ψυχοθεραπεία. Ασφαλώς, όπου αναφερόμαστε σε ψυχολόγους, εννοούμε και τα δύο φύλα.
- Θα πάω σε ψυχολόγο για να μου δώσει συμβουλές.
Οι ψυχολόγοι στην πραγματικότητα σπάνια θα δώσουν συμβουλές. Ακόμη και οι συμβουλευτικοί ψυχολόγοι αποφεύγουν να δίνουν συμβουλές. Σκοπός είναι το άτομο να μάθει μέσα από την ψυχοθεραπεία ή τη συμβουλευτική να επιλύει αποτελεσματικά τα προβλήματα μόνο του και όχι να εξαρτηθεί από τη βοήθεια (μια μορφή της οποίας είναι και οι συμβουλές) των άλλων.
- Ο ψυχολόγος με κάνει να αισθάνομαι τόσο άνετα… Είναι σαν ένας πολύ καλός μου φίλος.
Είναι θεμιτό, για την ακρίβεια απαραίτητο, να αισθάνεται κανείς άνετα με τον ψυχολόγο του. Παρ’ όλ’ αυτά, τα όρια πρέπει να παραμείνουν αυστηρώς καθορισμένα. Ένας ψυχολόγος δεν μπορεί να γίνει φίλος μας, διότι έτσι θα χαθεί η αντικειμενικότητα. Η έλλειψη αντικειμενικότητας καταστρέφει τη θεραπευτική σχέση. Για τον ίδιο λόγο, η σωματική επαφή, όπως μια αγκαλιά ύστερα από μια «κατάθεση ψυχής», αποφεύγονται.
Εάν λοιπόν παρομοιάσουμε το πρόβλημά μας με ένα δωμάτιο, ο ψυχολόγος μάς βοηθάει να το κοιτάξουμε και να το επεξεργαστούμε από διάφορες οπτικές, αλλά δεν μπαίνει ποτέ ο ίδιος μέσα. Σε μια τέτοια περίπτωση η κρίση του θα αλλοιωνόταν, γιατί προσωπικά συναισθήματα και απόψεις θα εμφανίζονταν στον χώρο, κάνοντας την κατάσταση εξαιρετικά περίπλοκη.
- Ο ψυχολόγος μου είναι τόσο ψύχραιμος, Ξέρει πάντοτε τι πρέπει να μου πει και πώς.
Πράγματι ένας καλός ψυχολόγος είναι έτσι. Παρ’ όλα αυτά, δεν παύει και ο ίδιος να είναι άνθρωπος με αδυναμίες. Ένας ψυχολόγος φυσικά και μπορεί να εκνευριστεί, να αποσπαστεί ή να πει κάτι λάθος. Μη σας φανεί παράξενο. Κανένας ψυχολόγος δεν είναι ο «τέλειος άνθρωπος». Ωστόσο, επανειλημμένες συμπεριφορές εκτροχιασμού (π.χ. επιθετικό σχόλιο, ειρωνεία, αδιαφορία) πρέπει να σας απομακρύνουν από τον συγκεκριμένο ψυχολόγο, καθώς είναι αντιεπαγγελματικές και μαρτυρούν ακαταλληλότητα για το συγκεκριμένο λειτούργημα.
- Ο ψυχολόγος μπορεί να διαχειριστεί τα πάντα.
Υπάρχουν περιστατικά που μπορεί να δυσκολεύουν έναν ψυχολόγο. Αυτό εξαρτάται κυρίως από την ειδίκευση του, την ποιότητα και το χρονικό διάστημα της κλινικής του εμπειρίας. Σαφώς και υπάρχει περίπτωση ένας ψυχολόγος να σας κρατά για πελάτη του δίχως ωστόσο να έχει τις κατάλληλες δεξιότητες για να σας βοηθήσει. Αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε λόγω του χρηματικού κέρδους που προσκομίζει από τη συνεδρία σας είτε λόγω δικής του αδυναμίας να παραδεχτεί πως είναι ανίκανος να σας παρέχει λύση. Αν νιώθετε πως δεν λαμβάνετε κάτι ουσιαστικό από την ψυχοθεραπεία, συζητήστε το με τον θεραπευτή σας ή αναζητήστε άλλον.
- Δεν μπορώ να ερωτευτώ τον ψυχολόγο μου.
Πράγματι, δεν μπορεί κανείς να συνάψει ερωτική σχέση με τον ψυχολόγο του. Από την άλλη, δεν απίθανο κάποιος να αισθανθεί ερωτικά συναισθήματα για αυτόν. Πολλοί άνθρωποι που επισκέπτονται ψυχοθεραπευτές διανύουν μια περίοδο της ζωής τους η οποία χαρακτηρίζεται από μεγάλη ψυχολογική τρωτότητα και ευαισθησία. Ένας ψυχολόγος ευγενικός, υποστηρικτικός, που μας ακούει και μας καταλαβαίνει, μπορεί να πυροδοτήσει στο άτομο συναισθήματα με ερωτικά στοιχεία.
Σε αυτή την περίπτωση ο πελάτης πρέπει να συζητήσει με τον ψυχολόγο του γι’ αυτό που αισθάνεται, ώστε να βρεθεί μια λύση. Η θεραπευτική σχέση πρέπει να μείνει ως έχει: θεραπευτική. Αν ερωτικά ή φιλικά συναισθήματα προκληθούν, είτε από την μία πλευρά είτε από την άλλη, η θεραπευτική σχέση πρέπει να διακόπτεται.
- Κάθε φορά που αισθάνομαι άσχημα, τηλεφωνώ στον ψυχολόγο μου. Μόνο με αυτόν ηρεμώ.
Πολλοί ψυχοθεραπευτές δίνουν ένα τηλέφωνο επικοινωνίας στους πελάτες τους, ώστε αυτοί να μπορέσουν να επικοινωνήσουν μαζί τους σε στιγμές κρίσης. Ωστόσο, ο ρόλος του ψυχολόγου στη ζωή ενός ατόμου έχει συγκεκριμένα όρια. Οι άνθρωποι δεν είναι υγιές να αναπτύξουν σχέσεις εξάρτησης, πόσο μάλλον με έναν ψυχολόγο. Αν λοιπόν ο ψυχολόγος σας σας απέτρεψε από μια τέτοια συνήθεια, καλώς έπραξε. Ο ρόλος του είναι να σας βοηθήσει επαγγελματικά και όχι να εμπλακεί προσωπικά μαζί σας.
- Δεν χρειάζεται να πληρώσω κάποιον ψυχολόγο. Η ξαδέρφη μου είναι ψυχολόγος, θα με βοηθήσει δωρεάν.
Αν η ξαδέρφη σας, η φίλη σας ή γενικά οποιοδήποτε κοντινό σας πρόσωπο σας βοηθάει μέσω συνεδριών, υποπίπτει σε παρανομία. Σε μία τέτοια περίπτωση, ο ψυχολόγος κινδυνεύει να χάσει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Στον Κώδικα Δεοντολογίας των Ψυχολόγων αναφέρεται ρητώς πως οι ψυχολόγοι απαγορεύονται να παρέχουν θεραπευτική βοήθεια σε κοντινά τους πρόσωπα, συγγενικά και μη.
Αυτό συμβαίνει επειδή, όπως είπαμε και παραπάνω, ο ψυχολόγος οφείλει να συνάψει μια σχέση αντικειμενική με τον πελάτη του, όπου προσωπικά συναισθήματα και απόψεις θα εμποδίζονται να λάβουν μέρος όσον το δυνατόν περισσότερο. Μπορεί ο αδερφός σας να είναι παθολόγος και να τον επισκεφτήκατε όταν σας πονούσε το στομάχι, αλλά η ψυχή είναι διαφορετική υπόθεση. Στην ψυχοθεραπεία προβάλλονται συναισθήματα, κατηγορίες, τραύματα και βαθιά κρυμμένες σκέψεις. Αυτά δεν μπορούν να μοιράζονται σε έναν άνθρωπο που λαμβάνει προσωπικό ρόλο μέσα στη ζωή μας.
Η ψυχοθεραπεία βασίζεται στη συζήτηση μέσα σε μία ειλικρινή και άνευ όρων αποδοχής σχέση. Παρ’ όλα αυτά, διέπεται από κανόνες που δεν μπορούν να αγνοηθούν. Αν το κάνουν, τότε σταματάμε να αναφερόμαστε σε ψυχοθεραπεία.
