Σχέση: πόσο όμορφα αισθανόμαστε όταν έχουμε κι εμείς βρει τον έρωτα της ζωής μας, τον άνθρωπο που θα θέλαμε μαζί του να συζήσουμε, να κάνουμε παιδιά, να μεγαλώσουμε και να γεράσουμε. Τα αμοιβαία αισθήματα, τα κοινά όνειρα, η σεξουαλική επαφή, το συναίσθημα πως ανήκεις κάπου, ή μάλλον σε κάποιον, ολοκληρωτικά, είναι ικανά να μας κάνουν να παραβλέψουμε ύποπτες συμπεριφορές. Συμπεριφορές που κρούουν καμπανάκια μέσα μας πως κάτι δεν πάει και τόσο καλά εντέλει, και για αυτό αδυνατούμε να αισθανθούμε πλήρεις κι ευτυχισμένοι.
Η συναισθηματική κακοποίηση είναι ύπουλη και συχνά, όντας ερωτευμένοι κι ενθουσιασμένοι, δεν την αντιλαμβανόμαστε εγκαίρως. Πολλές φορές έχουμε συνάψει πρώτα δυνατούς δεσμούς, έχουμε προχωρήσει στο επόμενο στάδιο της σχέσης, ενδεχομένως σε γάμο ή και την απόκτηση παιδιών, και τότε αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε πως δεν είναι όλα τόσο ονειρικά όσο ελπίζαμε. Κατά βάθος μπορεί ήδη να το γνωρίζαμε, αλλά να το καταχωνιάζαμε κάπου βαθιά μέσα μας, ώστε να μην απειληθεί η σχέση μας από τις υποψίες.
Συχνά δεν δίνεται ιδιαίτερη σημασία στη συναισθηματική κακοποίηση, όπως δίνεται στη σωματική. Όταν κάποιος εκμυστηρευτεί πως ο σύντροφός του τον κακοποιεί σωματικά, τον συμβουλεύουμε να τον εγκαταλείψει άμεσα, να προβεί σε διαζύγιο και μηνύσεις. Όταν, όμως, πρόκειται για λεκτική και συναισθηματική βία αυτομάτως δεν δίνουμε την ίδια βαρύτητα. Μπορεί να συμπαρασταθούμε, να συμβουλέψουμε, να προτείνουμε λύσεις. Σπάνια, όμως, αντιλαμβανόμαστε τη σοβαρότητα της κατάστασης και του θύματος.
Όμως, ο συναισθηματικά κακοποιημένος άνθρωπος είναι ένας άνθρωπος που φλερτάρει έντονα με επικίνδυνες καταστάσεις. Θλίψη, φόβος, απειλή, είναι λίγα απο τα συναισθήματά του. Η κατάθλιψη καραδοκεί, ενώ, πολύ συχνά, ο κακοποιημένος άνθρωπος μπορεί να γίνει βίαιος, τόσο με τον εαυτό του, όσο και με τους γύρω του. Το θύμα μπορεί να έχει ψυχοσωματικά προβλήματα, διατροφικές διαταραχές, αϋπνία, τάση για εξαρτήσεις, ενώ συχνά καταλήγει εθισμένος σε ουσίες, αλκοόλ ή παρουσιάζει αυτοκτονικές τάσεις. Συνηθέστερα στα οικογενειακά ζευγάρια την πληρώνει ο πιο αδύναμος κρίκος: τα παιδιά.
Ποια είναι, όμως, τα σημάδια που προειδοποιούν για συναισθηματική κακοποίηση;
- Όταν ο σύντροφός σου είναι υπερβολικά επικριτικός μαζί σου, σε σημείο να μην μπορείς να κινηθείς ή να αποφασίσεις για τις κινήσεις σου χωρίς τη δική του συμφωνία.
- Σε προσβάλλει συχνά ή φτάνει να σε γελοιοποιεί, ιδιαίτερα μπροστά στις οικογένειές σας, τους φίλους , ακόμη και τα παιδιά σας
- Κοροϊδεύει και διακωμωδεί τις αξίες, τις πεποιθήσεις σου, την εθνικότητα, το φύλο σου,την οικογένεια και την καταγωγή σου, την δουλειά σου, τη μόρφωση, τη γονεϊκότητά σου.
- Αγνοεί επιμελώς τα συναισθήματά σου, ακυρώνει τις επιθυμίες σου, κοροϊδεύει τα όνειρά σου.
- Σε εξαναγκάζει να ανέχεσαι υποτιμητικές συμπεριφορές από τον ίδιο, την οικογένειά του, τους φίλους του.
- Ο αλληλοσεβασμός αποτελεί άγνωστη έννοια για εκείνον.
- Φωνάζει συχνά, σε απειλεί ή σε εκβιάζει σε κάθε ένστασή σου.
- Δεν θέλει να συναναστρέφεται κανέναν δικό σου, και πολλές φορές σε εξαναγκάζει να κάνεις το ίδιο.
- Ελέγχει κάθε σου κίνηση, από το ντύσιμό σου και το τί θα φας, μέχρι τις κινήσεις σου, τις παρέες σου, τη δουλειά σου.
- Στοχεύει σε καυγάδες προκειμένου ο ίδιος να νιώσει ευχαρίστηση, την ώρα που εσύ καταρρέεις.
- Αντλεί δύναμη και ευχαρίστηση από κάθε σου αδυναμία. Πολλές φορές σε κάνει να αισθάνεσαι χειρότερα μετά από μια δύσκολη ημέρα ή μια αποτυχία.
- Είναι κυκλοθυμικός, ιδιαίτερα σε ό,τι έχει σχέση με εσένα.
- Σε έχει χτυπήσει/σπρώξει/ταρακουνήσει/αρπάξει, ή έστω σε έχει απειλήσει πως θα προβεί σε σωματική κακοποίηση.
- Σε κάθε διαφωνία απειλεί πως θα σε παρατήσει, ώστε να συμφωνήσεις να κάνεις αυτό που θέλει.
- Σου στερεί αγαπημένα ενδιαφέροντα.
- Υπάρχει ασυνέχεια ανάμεσα στις υποσχέσεις και τις πράξεις του, σε σημείο να αισθάνεσαι πως θα τρελαθείς.
- Δείχνει τελείως διαφορετικό εαυτό όταν είναι μπροστά τρίτοι, από όταν είστε μόνοι.
- Υποβαθμίζει όσα έχουν σχέση με εσένα.
- Σε κατηγορεί πως εσύ ευθύνεσαι για την κακή ποιότητα της σχέσης σας, τις εκρήξεις του, την αποτυχημένη ερωτική σας ζωή.
- Δεν σου επιτρέπει να απέχεις σεξουαλικά/ θέλει να είσαι διαθέσιμος μόνο όταν ορίζει ο ίδιος.
- Σε έχει φορτώσει με όλες τις ευθύνες της κοινής σας ζωής.
- Ελέγχει το τηλέφωνό σου, τους φίλους σου, τους τραπεζικούς σου λογαριασμούς.
- Οι φίλοι σου και η οικογένειά σου σε προειδοποιούν για την αλλαγή σου και σε προτρέπουν να τελειώσεις τη σχέση σου.
- Αρχίζεις να αισθάνεσαι τελείως μόνος, παγιδευμένος, απογοητευμένος.
- Νιώθεις πως πλέον η ζωή και οι αποφάσεις σου εξαρτώνται από εκείνον.
- Προσαρμόζεις τα θέλω και την εικόνα σου σε αυτά που θέλει εκείνος.
- Αναλαμβάνεις το βάρος για κάθε αποτυχία στη σχέση σας.
- Αναλαμβάνεις την ευθύνη για κάθε άσχημη συμπεριφορά του συντρόφου σου.
- Αρχίζεις να αισθάνεσαι πως παρανοείς.
- Αποκτάς επικίνδυνες για εσένα συνήθειες.
- Φοβάσαι πλέον να αρνηθείς το οτιδήποτε στον σύντροφό σου.
- Φοβάσαι τον ίδιο τον σύντροφό σου.
Αν ισχύουν αρκετά από όσα προαναφέρθηκαν για τη σχέση σου, είναι ώρα να επανεξετάσεις την επιλογή σου και να απευθυνθείς στους δικούς σου ανθρώπους. Η συνδρομή ενός ειδικού μπορεί να σε βοηθήσει τερματίσεις την σχέση και να αποκαταστήσεις τη φθαρμένη σου αυτοεικόνα. Ας μη ξεχνάμε πως η συναισθηματική κακοποίηση είναι το ίδιο σοβαρή και επιζήμια, όπως και η σωματική, και ικανή να τραυματίσει εφόρου ζωής.