Ο άνθρωπος ήδη από τη δημιουργία του αναζητούσε τη συντροφικότητα. Και αυτή είναι πολύ σημαντική όταν θέλεις να ζήσεις μια ευτυχισμένη ζωή. Μερικές φορές, όμως, η συντροφικότητα μάς πονά. Μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν πράγματι την αξίζουμε. Κρατιόμαστε από λόγια και αναμνήσεις κάνοντας υπομονή πως κάτι θα αλλάξει. Αυτό που δεν θα αλλάξει είναι η τοξική σχέση που σε αγχώνει, σε στεναχωρεί και σε κάνει να αμφισβητείς για τον εαυτό σου. Η λογική φωνάζει «φύγε» όσο εσύ μένεις. Τι σε κάνει, όμως, να μένεις σε μια τοξική σχέση ενώ πονάς;
Φωτογραφία από Min An: https://www.pexels.com/el-gr/photo/1004014/
Κάθε ζευγάρι είναι ξεχωριστό και έχει τη δική του δυναμική. Είναι φυσιολογικό επομένως να υπάρξουν και συγκρούσεις, δύσκολες στιγμές και διαφωνίες. Στο παρόν άρθρο δεν θα κάνουμε αναφορά σε κάτι τέτοιο, καθώς αυτά είναι μέρη μιας υγιούς ανθρώπινης σχέσης. Όταν, όμως, οι προστριβές είναι περισσότερες από τις ήρεμες και καλές στιγμές, τότε χρειάζεται να σκεφτείς εάν βρίσκεσαι σε ένα ψυχοφθόρο περιβάλλον. Μια τοξική σχέση, λοιπόν, έχει συγκεκριμένα στοιχεία. Κάποια από αυτά είναι η έντονη και αλόγιστη ζήλια, η απόρριψη, η χειραγώγηση, ο εγωισμός και τα ψέματα. Μπορεί να υπάρχουν όλα αυτά μαζί ή κάποια από αυτά για να βάλουμε τη «ταμπέλα» της τοξικής σχέσης. Ο καταστροφικός αυτός φαύλος κύκλος αποδυναμώνει ένα άτομο τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, αφού δίνει ξανά και ξανά ευκαιρίες για αλλαγή στο άλλο άτομο.
Στο μυαλό σου, όλα είναι διαφορετικά
Πολλές φορές, αν κάποιος στον περίγυρο μας πει ότι ίσως πρέπει να φύγουμε από αυτή τη σχέση, τότε κάνουν μαγικά την εμφάνιση τους οι δικαιολογίες (παρέα με τις ενοχές). Ότι δεν το έκανε ποτέ αυτό σε εσένα, ότι θα αλλάξει αλλά χρειάζεται χρόνο. Ένα άτομο ενδεχομένως να αρνείται ότι ο άνθρωπος που αγαπά του κάνει κακό. Οπότε ο αμυντικός μηχανισμός εδώ είναι η άρνηση. Επίσης, σε μια τέτοια τοξική σχέση, αναλαμβάνει την ευθύνη για την φροντίδα και την αλλαγή του/της συντρόφου του/της. Θεωρεί, λοιπόν, ότι το άλλο άτομο έχει δυνατότητες αλλά περιμένει από αυτόν για να τις εξελίξει. Η πλήρης αυτή αφοσίωση συνοδεύεται από την ταύτιση των δικών του ονείρων με του/της συντρόφου. Άρα και η απομάκρυνση βιώνεται σαν να εγκατάλειψη αυτών των ονείρων.
Φωτογραφία από cottonbro studio: https://www.pexels.com/el-gr/photo/3831887/
Τοξική σχέση, αλλά χωρίς «βία»
Η λέξη «βία» στο άκουσμα της οδηγεί τη σκέψη πολλών στη σωματική βία. Φυσικά, βία δεν είναι μόνο όταν σε χτυπά κάποιος. Η λεκτική βία και η συναισθηματική χειραγώγηση είναι εξίσου επιζήμιες για την υγεία κάποιου, σωματική και ψυχική. Όταν κάποιος βιώνει συναισθηματική κακοποίηση από τον σύντροφο του, σκέφτεται ότι «αφού δεν υπάρχουν σωματικά χτυπήματα, δεν συμβαίνει κάτι κακό, συμβαίνουν και αυτά». Η τάση αυτή για φυσιολογικοποίηση της τοξικής κατάστασης είναι ένας τρόπος να «καλύψει» κάποιος τη πραγματικότητα, έτσι ώστε να μην την αντιμετωπίσει.
Ανασφάλεια, φόβος και αυτοεκτίμηση
Δεν είναι εύκολο να αφήσεις έναν άνθρωπο που αγαπάς, ακόμα και αν είναι τοξικός. Πολλοί άνθρωποι επενδύουν συναισθηματικά τόσο πολύ σε κάποιον άλλον, που νιώθουν πως αν φύγουν θα είναι καταστροφικό για τους ίδιους. Υπάρχει, επίσης, έντονα η αντίληψη ότι θα μείνουν για πάντα μόνοι τους, πως δεν θα ξανά έχουν τα ίδια συναισθήματα για κάποιον άλλον. Όλα αυτά, και άλλα πολλά, χαρακτηρίζουν την χαμηλή αυτοεκτίμηση και την απουσία εμπιστοσύνης στον εαυτό. Ένα τέτοιο άτομο, λοιπόν, νιώθει πλήρης συναισθηματική εξάρτηση από κάποιον άλλον. Οπότε και όταν αυτός ο άλλος τον πληγώνει συστηματικά, η ανοχή και η «υπομονή» είναι η μόνη λύση για αυτούς.
Φωτογραφία από Anna Tarazevich: https://www.pexels.com/el-gr/photo/8051950/
Κάθε τέλος, ποτέ δεν είναι εύκολο. Σε φοβίζει, σε πονά και σου αφήνει σημάδια. Η αγάπη, όμως, όταν έχει στη βάση της τον σεβασμό και την κατανόηση, δεν σε πονά, δεν σε ανησυχεί και δεν σε φοβίζει. Χρειάζεται να γίνεται η διάκριση ανάμεσα στην αληθινή κατανόηση για αλλαγή και στην ανοχή τοξικών συμπεριφορών που βασίζονται μόνο στα λόγια. Μια τοξική σχέση δεν έχει μόνο μαύρο χρώμα. Και αυτό είναι που μπορεί να σε μπερδέψει. Όταν, όμως, νιώσεις ότι χάνεις τον εαυτό σου μέσα σε αυτήν, τότε πρέπει να βρεις το θάρρος να φύγεις. Το θάρρος να μάθεις να φεύγεις κάθε φορά που νιώθεις λίγος/-η. Γιατί κάθε τέλος σηματοδοτεί μια νέα αρχή!
Πηγές
Σολταρίδου, Ε. (2020). Να μάθεις να φεύγεις. Αναρτήθηκε από: https://www.psychology.gr/selfhelp/3925-na-matheis-na-feygeis.html. (τελευταία πρόσβαση 7/11/2025)
Καρπούζου, Β. (2023). Γιατί παραμένουμε σε μια τοξική σχέση όταν ξέρουμε ότι μας πονά και μας πληγώνει; . Αναρτήθηκε από: https://www.psychology.gr/psychologia-sxeseon/7366-giati-paramenoume-se-mia-toksiki-sxesi-otan-kseroume-oti-mas-pona.html. (τελευταία πρόσβαση 7/11/2025)
How to Recognize the Warning Signs of Domestic Violence. (2025). Connections for Abused Women and their Children. Αναρτήθηκε από: https://www.cawc.org/news/how-to-recognize-the-warning-signs-of-domestic-violence/. (τελευτεαία πρόσβαση 7/11/2025)
