Η ηθική του κορωνοϊού

 Στην εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού, πολλές οι προκλήσεις, οι αντιπαραθέσεις και οι απόψεις που προκύπτουν.

Από τη κατανομή των πόρων, και τον καθορισμό προτεραιοτήτων, τη φυσική απόσταση, την επιτήρηση της δημόσιας υγείας, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εργαζομένων στο τομέα της υγείας, έως τη διεξαγωγή κλινικών δοκιμών, η πανδημία του κορωνοϊού οδηγεί σε σοβαρές ηθικές προκλήσεις.

Τα μοναδικά κοινωνικοοικονομικά και πολιτισμικά πλαίσια κάθε χώρας περιπλέκουν την ηθική του κορονοϊού.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, έχει δημιουργήσει μία διεθνή Ομάδα Εργασίας για την βιο-ηθική του κορονοϊού. Σκοπός η ανάπτυξη  συμβουλών για βασικά ηθικά ζητήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα κράτη μέλη.

Η συγκεκριμένη ομάδα δημιουργήθηκε το 2020  και ασχολείται με τις εξής δραστηριότητες:

Advertisements

• Ηθικά ζητήματα στην έρευνα του κορωνοϊού
• Πρακτικές οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή των ηθικών αξιών
• Ορθή πολιτική σχετικά με τη κατανομή πόρων και το καθορισμό προτεραιοτήτων στη στρατηγική αντιμετώπισης του κορονοϊού.
• Παροχή συμβουλών για τη Κλινική Διαχείριση του κορωνοϊού.

Το πρόγραμμα Access to covid-19 tool, είναι ένας επιταχυντής, αποτέλεσμα παγκόσμιας συνεργασίας. Δημιουργήθηκε για την επιτάχυνση ανάπτυξης, παραγωγής και δίκαιης πρόσβασης σε τεστ, θεραπείες και εμβόλια για τον κορωνοϊό.

Είναι υψίστης σημασίας να υπάρχει ένα ηθικό πλαίσιο έτοιμο να προωθεί και να προστατεύει τη κοινότητα, από μία πρόκληση που απειλεί τη δημόσια υγεία.

Το πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, εξετάζοντας τα μέτρα στα οποία προέβησαν τα κράτη για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού, κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:

• Το κλείσιμο των συνόρων, δεν αποτέλεσε ούτε αποτελεσματική αλλά ούτε και ηθική αντίδραση από μεριάς των κρατών. Αυτού του τύπου οι περιορισμοί, βάσει του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, αυξάνουν το κίνδυνο για τις ευάλωτες ομάδες της κοινότητας, ενώ παράλληλα, οδηγούν σε ξενοφοβικές διακρίσεις.
• Επίσης, αποδοκιμάστηκε η εθνοκεντρική ευθύνη για τη διάδοση του κορονοϊού. Οι κυβερνήσεις, όπως διατύπωσε το πανεπιστήμιο, πρέπει να αποφεύγουν τη διάκριση ορισμένων εθνοτήτων ή θρησκευτικών ομάδων.

Τέλος, κατέληξε στην άποψη ότι ο κορωνοϊός αποτέλεσε μία μοναδική ευκαιρία για να αποδείξει η ανθρωπότητα πως έχει προχωρήσει από τις μεσαιωνικές αντιλήψεις και πρακτικές.

Επαγγελματίες Υγείας στη 1^η γραμμή

Στη μάχη κατά του κορονοϊού, η ασφάλεια των γιατρών, νοσηλευτών και άλλων εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης  είναι μια πιεστική ηθική ανησυχία. Τους ζητείται να εργαστούν υπό συνθήκες που θέτουν σημαντικούς και ανεπαρκώς κατανοητούς κινδύνους για τη συνολική υγεία και ευημερία τους.

Η ανεπαρκής προστασία των εργαζομένων στον τομέα της υγείας σε όλα τα περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης εγείρει επαγγελματικά και ηθικά ερωτήματα σχετικά με την έκταση του καθήκοντος αυτών των εργαζομένων να φροντίζουν τους ασθενείς.

Ο κώδικας δεοντολογίας του 2015, της Αμερικανικής ένωσης των Νοσηλευτών,  δηλώνει ότι το πρωταρχικό καθήκον των νοσηλευτών είναι προς τον αποδέκτη της νοσηλευτικής φροντίδας, είτε πρόκειται για μεμονωμένο ασθενή, οικογένεια ή κοινότητα. Ο Κώδικας Δεοντολογίας ορίζει επίσης, ότι οι νοσηλευτές έχουν καθήκον να προάγουν την υγεία και την ασφάλειά τους.

Προσπαθούν έτσι, να κάνουν το καθήκον τους ως επαγγελματίες υγείας απέναντι σε ανθρώπους με δικαιώματα, αλλά πασχίζουν παράλληλα να προασπίσουν και τη δική τους υγεία, τα δικά τους δικαιώματα.

Για τους νοσηλευτές στη Βόρεια Αμερική, πολλά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης έχουν ενσωματώσει υπηρεσίες συμβουλευτικής κλινικής ηθικής. Άλλες υποστηρικτικές υπηρεσίες περιλαμβάνουν προγράμματα βοήθειας εργαζομένων, κλινικούς ψυχολόγους, τηλεφωνικές γραμμές ψυχικής υγείας για την αντιμετώπιση ψυχολογικής δυσφορίας ή άλλων ανησυχιών που μπορεί να προκύψουν.

Όσον αφορά τα εμβόλια:

Η ηθική υπόθεση για τη θέσπιση προγραμμάτων εμβολιασμού  δικαιολογείται από 2 ευρέως αναγνωρισμένες αξίες:

1. τη μείωση της συνολικής βλάβης από τον κορωνοϊό
2. την προστασία των ευπαθών ομάδων.

Αν και η συνεχής αναφορά σε πληθώρα πλεονεκτημάτων στους λήπτες εμβολίου κατά του κορονοϊού είναι συνήθως ηθική, μπορεί να μην είναι πάντα η βέλτιστη. Για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας ή τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους που αλληλεπιδρούν με ευάλωτα άτομα και έχουν καθήκον να τα προστατεύσουν, οι εντολές εμβολιασμού μπορεί να είναι πιο κατάλληλες από ηθική άποψη από το να αφήνουν τον εμβολιασμό προαιρετικό.

Οι σύγχρονες μορφές «υποχρεωτικού εμβολιασμού» επιβάλλουν τον εμβολιασμό με άμεσες ή έμμεσες απειλές επιβολής περιορισμών σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.  Συνήθως, οι υποχρεωτικές πολιτικές εμβολιασμού επιτρέπουν περιορισμένο αριθμό εξαιρέσεων που αναγνωρίζονται από νόμιμες αρχές (π.χ. ιατρικές αντενδείξεις).

O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας  εξέδωσε πρόσφατα μια δήλωση θέσης ότι οι εθνικές αρχές δε θα πρέπει να απαιτούν τον εμβολιασμό κατά του κορονοϊού ως προϋπόθεση διεθνών ταξιδιών. Οι νόμοι και οι νομικές δικαιολογίες για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό διαφέρουν ανάλογα με τη δικαιοδοσία. ”Η νομική υποχρέωση εμβολιασμού είναι διακριτή από μια ηθική υποχρέωση, εφόσον η τελευταία δεν επιβάλλεται από απειλές περιορισμών σε περίπτωση μη συμμόρφωσης’’.

Παράλληλα, τονίζει πως οι νόμιμες αρχές δημόσιας υγείας που εξετάζουν υποχρεωτικές πολιτικές εμβολιασμού θα πρέπει να χρησιμοποιούν διαφανείς, διαβουλευτικές διαδικασίες για να εξετάσουν τα ηθικά ζητήματα σε μια ρητή δεοντολογική ανάλυση. Όπως και σε άλλα πλαίσια, θα πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί για την συνεχή παρακολούθηση των αποδεικτικών στοιχείων και την περιοδική αναθεώρηση τέτοιων αποφάσεων.

Τα εγκεκριμένα εμβόλια του κορονοϊού έχουν αποδειχθεί ασφαλή και αποτελεσματικά στην πρόληψη σοβαρών ασθενειών και θανάτων. Είναι σαφές ότι η προσφορά εμβολίων θα συνεχίσει να αυξάνεται παγκοσμίως.

Οι μορφές υποχρεωτικού εμβολιασμού δεν είναι ασυνήθιστες σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης , συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων ότι οι μη εμβολιασμένοι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας μένουν στο σπίτι κατά τη διάρκεια κρουσμάτων.

Τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά για την προστασία των ανθρώπων από τον κορωναϊό. Οι κυβερνήσεις και οι θεσμικοί φορείς  θα πρέπει να χρησιμοποιούν επιχειρήματα για να ενθαρρύνουν τον εθελοντικό εμβολιασμό κατά του κορωναϊού  πριν σκεφτούν τον υποχρεωτικό εμβολιασμό. Πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να αποδειχθεί το όφελος και η ασφάλεια των εμβολίων για τη μεγαλύτερη δυνατή αποδοχή του εμβολιασμού.

ΠΗΓΕΣ

Gostin LO, Salmon DA, Larson HJ (2020). Mandating COVID-19 vaccines. JAMA. pp;325:532–3.

Gruben V, Siemieniuk RA, McGeer A (2014). Health care workers, mandatory influenza vaccination policies and the law. Can Med Assoc J. pp186:1076–80.

Morley, G., Grady, C., Mccarthy, J. and Ulrich, C. (2020). Covid-19: Ethical Challenges for Nurses. Hastings Center Report, 50(3).

Persad, G. and Emanuel, E.J. (2021). Ethical Considerations of Offering Benefits to COVID-19 Vaccine Recipients. JAMA.

Walkinshaw E. Mandatory vaccinations: The international landscape. Can Med Assoc J. 2011;183:e1167–8.

WHO (2021).COVID-19 and mandatory vaccination: Ethical considerations and caveats. [online] Available at: https://www.who.int/publications-detail-redirect/WHO-2019-nCoV-Policy-brief-Mandatory-vaccination.

World Health Organization (2021). Interim position paper: Considerations regarding proof of COVID-19 vaccination for international travellers. Geneva: World Health Organization; (https://www.who.int/news-room/articlesdetail/interim-position-paper-considerations-regarding-proof-of-covid-19-vaccination-for-international-travellers).