Ο SARS-COV-2, ο ιός που προκαλεί COVID-19, ξεκίνησε να μας θορυβεί στα τέλη του 2019 με μια έξαρση πνευμονίας στη Wuhan, προκαλώντας πανδημία το Μάρτη του επόμενου έτους. Με πάνω από 50 εκατομμύρια κρούσματα και 1.2 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως, αυτή η πανδημία αποτελεί την μεγαλύτερη υγειονομική κρίση της εποχής μας. Για το λόγο αυτό, η ανάπτυξη ενός εμβολίου για την πρόληψη του ιού, αποτελεί επιτακτική και επείγουσα ανάγκη. Τη στιγμή αυτή, η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα καταγράφει πάνω από 165 υποψήφια εμβόλια για τον SARS-COV-2, και τα 33 από αυτά βρίσκονται σε στάδιο κλινικής δοκιμής.
Η αβεβαιότητα και ο φόβος της δράσης και των παρενεργειών του νέου εμβολίου, κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στον παγκόσμιο πληθυσμό όλων των ηλικιακών ομάδων. Τόσο οι θεωρίες συνωμοσίας, όσο και ο δικαιολογημένος φόβος που διέπει τον καθένα ως προς το «άγνωστο», έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα κλίμα αναξιοπιστίας προς τη διεθνή ερευνητική και ιατρική κοινότητα, χωρίζοντας την κοινωνία στα δύο.
Παθογένεια του ιού SARS–COV-2
Είναι πλέον ευρέως γνωστό, πως ο ιός SARS-COV-2 παρομοιάζεται δικαιολογημένα με τον influenza και para influenza, τους ιούς, δηλαδή, που προκαλούν την γρίπη και το κοινό κρυολόγημα, καθώς τα κύρια συμπτώματα των ασθενών με COVID19 είναι ο πυρετός, ο πονοκέφαλος, η κακουχία, ο βήχας, η δυσκολία αναπνοής, με σοβαρότερα των παραπάνω, να είναι η αιμόπτυση, διάρροιες, δύσπνοια, καρδιολογικές διαταραχές.
Ωστόσο, ο κορονοϊός δε παραμένει εκεί, καθώς, ειδικότερα (όχι αποκλειστικά όμως) στις ευπαθείς ομάδες, παρατηρούνται συγκεκριμένες βλάβες στον κύριο τόπο μόλυνσης του SARS-COV-2: στους πνεύμονες.
Πιο συγκεκριμένα, στις αξονικές τομογραφίες πνευμόνων των ασθενών με COVID19, παρατηρούνται βλάβες οπίσθια και περιφερικά του πνεύμονα, που υποδηλώνουν συσσώρευση υγρού. Έπειτα από τον θάνατο των ασθενών, λήφθηκαν βιοψίες από όλα τα κεντρικά συστήματα του οργανισμού τους (καρδιά, πνεύμονες, ήπαρ), και οδηγήθηκαν στο αποτέλεσμα πως, το χαρακτηριστικό που είχαν οι ασθενείς, ήταν πώς ο πνεύμονας είναι όντως ο κύριος προσβεβλημένος ιστός, με παθολογικές αλλαγές όπως υπερπλασία στα τύπου ΙΙ κυψελιδικά κύτταρα, βλάβη στα κυψελιδικά κύτταρα και σχηματισμό υαλοειδούς μεμβράνης (υαλίνης) πάνω σε διατεταμένες κυψελίδες.
Ταυτόχρονα, σημαντικές αιτίες θανάτου, αποτελούν η θρομβωτική μικροαγγειοπάθεια, συσσωρεύσεις μονοπύρηνων κυττάρων γύρω από μικρά θρομβωτικά αγγεία και αξιοσημείωτη εσωτερική αιμορραγία.
Αξίζει να σημειωθεί, πως η εντόπιση του ιικού RNA του SARS-COV-2, εντοπίζεται και μέσα στα ουδετερόφιλα των κυψελιδών, υποδηλώνοντας την ιογενή λοίμωξή τους.
(Ουδετερόφιλα= κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού μας/ Τύπος λευκών αιμοσφαιρίων)
(Ιικό RNA= το γενετικό υλικό του SARS-COV-2, το οποίο αναπαράγεται στον ξενιστή, προκαλώντας τη λοίμωξη.)
Αν περάσω COVID19, υπάρχει περίπτωση να ξανά νοσήσω;
Το ενδεχόμενο της επαναλοίμωξης, ακόμη ερευνάται. Συγκεκριμένα, όσοι νόσησαν ήπια, ή ήταν ασυμπτωματικοί φορείς του ιού, και ανακάλυψαν πως έχουν αντισώματα στον COVID19, υπάρχει σημαντικό ενδεχόμενο να νοσήσουν ξανά από τον ιό. Το γεγονός αυτό στηρίζεται, όχι στη δυνατότητα μετάλλαξης του ιού, για την οποία θα γίνει λόγος παρακάτω, όσο στη διάρκεια ζωής αυτών των αντισωμάτων. Μία έρευνα που διεξήχθη στις Η.Π.Α., απέδειξε πώς, από τα 241 άτομα που είχαν αντισώματα έναντι SARS-COV2, μετά από διάστημα 3 μηνών, μόνο το 29,5% αυτών τα διατήρησε. Το 70,5% είχε χάσει τα αντισώματά του σε διάστημα 1-3 μηνών, ενώ 8 άτομα εξ αυτών εμφάνισαν ξανά την ασθένεια COVID19, με ήπια συμπτωματολογία.
Σημείωση: Οφείλει να τονιστεί, πως ο αριθμός των ατόμων που εμφάνισαν COVID19 δεύτερη φορά στη ζωή τους, είναι πολύ μικρός σε σχέση με τα τεράστια νούμερα κρουσμάτων παγκοσμίως. Η ζωή των αντισωμάτων έπειτα από την έκθεση στον ιό, γίνεται λόγος πως πράγματι ίσως είναι μικρή. Όμως φαίνεται πως ο οργανισμός των πρώην κρουσμάτων κορονοϊού αποκτά μια σχετική ανοσία την οποία δεν έχουμε καταφέρει να εξηγήσουμε.
Εξήγηση δράσης των εμβολίων για τον SARS–COV2
Σε αυτό το κείμενο θα αναλύσουμε το εμβόλιο της Pfizer, το οποίο έχουμε ήδη λάβει ως χώρα κι έχει ξεκινήσει ο εμβολιασμός του πληθυσμού σε εμάς αλλά και σε άλλες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο.
Υπάρχουν ακόμη 5 κατηγορίες εμβολίων, οι οποίες βρίσκονται στην τελευταία φάση της δοκιμής τους, καθώς είναι επίσης καινοτόμες.
Οι νέες τεχνικές ανάπτυξης εμβολίου, που ήταν ήδη έτοιμες πριν ακόμη ξεσπάσει η πανδημία του SARS-COV2, είναι πολύ απλές στην κατανόηση και στην κατασκευή, και δε θυμίζουν σε τίποτα τα εμβόλια που περιέχουν ζώντες εξασθενημένους ιούς [πχ. MMR(ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας)]
Το εμβόλιο, περιέχει ένα κομμάτι αγγελιοφόρου mRNA, το οποίο θα δώσει την πληροφορία στα κύτταρα του ανοσοποιητικού να αναπτύξουν αντισώματα που θα αναγνωρίζουν την πολύ χαρακτηριστική πρωτεΐνη (ονόματος Spike) που περιβάλλει εξωτερικά τον SARS-COV2.
Το εμβόλιο περιέχει και νανολιπίδια, τα οποία θα μεταφέρουν τα mRNA στα κύτταρα μας, καθώς θα είναι διαπερατά από την πλασματική μεμβράνη των κυττάρων.
Το εμβόλιο, δεν θα μας μεταλλάξει το DNA…
Όλα τα κύτταρα του οργανισμού μας (εκτός από τα ώριμα ερυθρά αιμοσφαίρια) διαθέτουν πυρήνα, μια δομή στο εσωτερικό τους, μέσα στην οποία φυλάσσεται το γενετικό υλικό DNA. Ο πυρήνας, καλύπτεται από μια μεμβράνη, την πυρηνική μεμβράνη, η οποία είναι διαπερατή σε ελάχιστα μόρια του ίδιου του κυττάρου.
To mRNA (Αγγελιοφόρο RNA) είναι ένα μόριο με βάση το οποίο συντίθενται οι πρωτεΐνες του οργανισμού μας.
Το mRNA λοιπόν του εμβολίου, θα καταφέρει να διαπεράσει την πλασματική μεμβράνη του κυττάρου, θα βρει τη μικρή ριβοσωμική υπομονάδα, το ένζυμο που ξεκινάει την πρωτεϊνοσύνθεση, και θα γίνει η «Μετάφρασή» του σε αντίσωμα- (γιατί το αντίσωμα είναι πρωτεΐνη). Το mRNA και τα νανολιπίδια του εμβολίου, θα καταστραφούν στο κυτταρόπλασμα του εκάστοτε κυττάρου.
Είναι ασφαλής ή ανάπτυξη ενός εμβολίου μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα;
Υπάρχουν σημαντικά εμπόδια όσον αφορά στις τρέχουσες στρατηγικές κλινικών δοκιμών των εμβολίων. Ο παραδοσιακός τρόπος ανάπτυξης ενός εμβολίου περιλαμβάνει πολλά στάδια (προ- κλινικές δοκιμές σε ποντίκια και πρωτεύοντα πλην του ανθρώπου, έπειτα, τις δοκιμές σε ανθρώπους τριών φάσεων, που συνήθως διαρκούν αρκετά χρόνια κατά μ.ό. 15, και κοστίζουν πολλά εκατομμύρια δολάρια, ανά εμβόλιο). Επομένως η παραδοσιακή αυτή μέθοδος, είναι αδύνατη για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών που δημιουργεί η πανδημία. Πρέπει, συνεπώς να τροποποιηθεί προκειμένου να ικανοποιηθεί η τρέχουσα υψηλή ζήτηση. Για το σκοπό αυτό, οι πρόσφατες εξελίξεις στην επιστήμη των εμβολίων (vaccinology), ανέπτυξαν και παρουσιάζουν εξελιγμένα συστήματα.
Εφόσον ο ιός μεταλλάσσεται, το εμβόλιο θα μας καλύπτει και για τις νέες μορφές του SARS–COV2;
Οι μεταλλάξεις που παρατηρήθηκαν στον ιό SARS-COV2, αφορούν πολύ μικρά τμήματα της εσωτερικής του δομής. Αντιθέτως, η Spike πρωτεΐνη, την οποία αναγνωρίζουν τα αντισώματα που αποκτούμε μετά τον εμβολιασμό, παραμένει ίδια.
Ωστόσο, όλα αυτά τα στοιχεία αποτελούν ευμετάβλητα δεδομένα που καθημερινά ανανεώνονται και απαιτούν παρακολούθηση, ενημέρωση και μελέτη.
