Αντονέν Αρτώ: Το θέατρο της Σκληρότητας

 

            «Γεννήθηκα μ’ ένα κορμί βασανισμένο, παραποιημένο όπως το τεράστιο βουνό»

Ο Αντονέν Αρτώ ήταν Γάλλος ηθοποιός-σκηνοθέτης του 20ου αιώνα και υπήρξε κορυφαία προσωπικότητα του θεάτρου και των τεχνών. Γεννήθηκε στη Μασσαλία στις  4 Σεπτεμβρίου 1896 από Γάλλο πάτερα και Ελληνίδα μητέρα από την Σμύρνη. Ο Αντονέν Αρτώ ήταν επίσης συγγραφέας, ενδυματολόγος, σκηνογράφος  αλλά και θεωρητικός του θεάτρου. Έγραψε θεατρικά έργα, δοκίμια, κριτικές καθώς και πολλές επιστολές στις οποίες δεν υπήρχαν πάντοτε παραλήπτες. Γνωστές είναι οι επιστολές του Αντονέν Αρτώ στον Αδόλφο Χίτλερ.  Από τις αρχές της σύντομης ζωής του εμφάνισε άστατη υγεία. Έπασχε από νευραλγία ενώ περνούσε και μεγάλες περιόδους κατάθλιψης. Στα δεκαέξι του χρόνια παρουσίασε συμπτώματα νευρικού κλονισμού, με αποτέλεσμα να νοσηλευτεί σε ψυχιατρική κλινική. Την περίοδο της Γερμανικής κατοχής υπέβαλλαν τον Αρτώ σε 51 ηλεκτροσόκ ώστε να θεραπευτεί. Τον Ιανουάριο του 1948 διαγνώστηκε με καρκίνο στο έντερο. Πέθανε την ίδια χρονιά σε ηλικία 52 ετών, από θανατηφόρα δόση οπίου στο οποίο ήταν εθισμένος . Από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του Αντονέν Αρτώ ήταν η δημιουργία του <<θεάτρου της Σκληρότητας>> (Théâtre de la cruauté).

Ο Αντονέν Αρτώ μέσα από μια σκληρή “πνευματική θεραπεία” επιθυμούσε να αφυπνίσει τις συνειδήσεις των ανθρώπων. Το όραμα του βασίστηκε σε μια συμπεριφορά ελεύθερη από φυσικούς περιορισμούς Οι χειρονομίες, ο ήχος και ο ρυθμός ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του θεάτρου της Σκληρότητας. Σε κάθε παράσταση επιδίωκε να σοκάρει τους θεατές, με σκοπό να θυμηθούν ξεχασμένες αξίες όπως πχ η έλλειψη συμπόνιας μεταξύ των ανθρώπων. Μέσα από το θέατρο της Σκληρότητας ήθελε να απελευθερώσει τους ανθρώπους από συστολές και φόβους. Ο Ζενέ , ο Αραμπάλ, ο Όρτον καθώς και ο Μπαρώ υιοθέτησαν τις ιδέες του Αρτώ. Ο Πήτερ Μπρουκ το 1964 εφάρμοσε τις τεχνικές του Αντονέν Αρτώ στην πιο επιτυχημένη εμπορικά παράσταση Μαρά/Σαντ του Πέτερ Βάις. Ακόμα δύο σκηνοθέτες που επηρεάστηκαν από τις τεχνικές και το όραμα του Αντονέν Αρτώ ήταν ο Ζαν Βιλάρ και ο Ροζέ Μπλεν.

 

Το 1935 ο Αντονέν Αρτώ παρουσίασε τις απόψεις του ανεβάζοντας το δικό του έργο <<Les Cenci>> (Οι Τσέντσι). Το 1938 ενώ ο Αρτώ βρισκόταν ήδη ως παράφρων στο άσυλο, συνέγραψε έναν τόμο δοκιμίων με τίτλο <<Le Theatre et son double>> (Το θέατρο και το είδωλό του) αποτυπώνοντας συγκεντρωμένα τις ιδέες του για το θέατρο καθώς και για την ανθρώπινη φύση. Ο Αρτώ από μικρή ηλικία έδειξε το ενδιαφέρον του για τον σουρεαλισμό. Τα ποιήματα, τα θεατρικά έργα καθώς και η σκηνοθετική του προσέγγιση είχαν μεγάλη επιρροή από το κίνημα του σουρεαλισμού. O Αντονέν Αρτώ επηρέασε το Θέατρο του Παραλόγου και ιδιαίτερα τα έργα των Ζενέ και Μπέκετ οδηγώντας το θέατρο, την λογοτεχνία και τις τέχνες σε νέα μονοπάτια.

Advertising

Advertisements
Ad 14

 

Τα όντα δε βγαίνουν στο εξωτερικό φως   

Δεν έχουν άλλη δύναμη παρά ν’ αναπηδούν

απ’ την υπόγεια νύχτα όπου γεννιούνται.

Μα εδώ κι αιώνες

Advertising

ξοδεύουν τον καιρό τους

κι ο καιρός

γίνεται έτσι που

κανένα δεν εφτιάχτηκε ποτέ

Advertising

Πρέπει να περιμένουμε το χέρι του Ανθρώπου

να τ’ αδράξει και να τα στοιβάξει

γιατί μόνος

ο Άνθρωπος

Advertising

από τη φύση του ταγμένος

έχει αυτή τη φοβερή

ανέκφραστη

ικανότητα

Advertising

Να βγάλει το κορμί από τ’ ανθρώπινο

έξω στο φως της φύσης

να το βυθίσει ζωντανό στο αχνόφεγγο της φύσης

όπου ο ήλιος τέλος θα το παντρευτεί.

Advertising

Περισσότερα από τη στήλη: Θέατρο

Θέατρο

Αγαμέμνων στο Επίκεντρο: Ο κύκλος του αίματος

Ο Αγαμέμνων στο Επίκεντρο της Πάτρας. Είδαμε την παράσταση της Ραφίκας Σαουίς πάνω σε μία πρωτοπόρα…

Θέατρο

Το κοινωνικό θέατρο: χαρακτηριστικά, εκπρόσωποι και η πρωτοποριακή φιλοσοφία του

Πηγή εικόνας: athinorama.gr Το κοινωνικό θέατρο, ως όρος αρχίζει να χρησιμοποιείται κατά τον 20ο αιώνα.…

Θέατρο

Ο κύκλος των χαμένων ποιητών στο Αριστοτέλειον

“Carpe Diem παιδιά.  Αδράξτε τη μέρα!” Αυτά είναι τα λόγια του καθηγητή Κήτινγκ, που μας…

Θέατρο

Οιδίποδας Τύραννος: Μοίρα ή προσωπική ευθύνη;

Είναι ο άνθρωπος κύριος της μοίρας του ή η πορεία της ζωής του εκπληρώνει ένα…

Θέατρο

Ο ηθοποιός Διονύσης Παπανδρέου θέλει να ζει, όχι απλά να επιβιώνει. Αλλιώς, όλα είναι φακντ-απ!

Από την «Γη της Ελιάς» ως Φίλιππος στην επιβλητική σκηνή του Θεάτρου Άλφα και την…

Θέατρο

Ανδρομέδα – Τέσσερις γυναίκες μιλούν για τις γυναίκες

Η θεατρική ομάδα Ανδρομέδα τολμά να φέρει στη σκηνή θέματα που το μαζικό θέατρο ίσως…

Θέατρο

Ο Γιώργος Σκανδάλης κερνάει διπλό ελληνικό στο Τορόντο

Ο συγγραφέας, σκηνοθέτης και θεατρικός παραγωγός Γιώργος Σκανδάλης, ανήκει στους ανθρώπους που εύχεσαι να γνωρίσεις…