Οι Νευροεπιστήμες είναι ένα τεράστιο γόνιμο πεδίο μελέτης το οποίο ολοένα και εξελίσσεται. Όπως υποδηλώνει ο όρος, μελετά τη λειτουργία του εγκεφάλου και γενικότερα το Νευρικό Σύστημα και την αλληλεπίδρασή του με το υπόλοιπο ανθρώπινο σώμα. Αν και παραδοσιακά αναγνωρίζεται ως κλάδος της Βιολογίας, πλέον αποτελεί ένα διεπιστημονικό πεδίο που συνεργάζεται με άλλους τομείς όπως τη Χημεία, τα Μαθηματικά, την Ιατρική (συμπεριλαμβανομένης της Νευρολογίας), τη Γενετική κ.ά. Φυσικά, οι Νευροεπιστήμες είναι επίσης στενά συνδεδεμένες με την Ψυχολογία, δίνοντας γένεση στον κλάδο που σήμερα ονομάζουμε Νευροψυχολογία.
Έτσι, για τους λάτρεις της Νευροβιολογίας και των Νευροεπιστημών αλλά και αρχάριους αναγνώστες που ενδιαφέρονται να μάθουν για τη λειτουργία του εγκεφάλου και το αντίκτυπό του στη συμπεριφορά και τις γνωστικές λειτουργίες, ακολουθεί μια σειρά προτεινόμενων βιβλίων που παρουσιάζουν το ανθρώπινο μυαλό και τις διεργασίες γύρω από αυτό από διαφορετικές σκοπιές.
1. Η δύναμη του νου (The Runaway Species), των Anthony Brandt & David Eagleman
Η “Δύναμη του Νου” είναι μια βαθιά “βουτιά” στον δημιουργικό νου, αυτόν που μας διακρίνει από όλα τα υπόλοιπα έμβια όντα. Είναι ένα βιβλίο που δεν αναλώνεται σε όρους και λεπτομερείς περιγραφές γύρω από τον εγκέφαλο και το Νευρικό Σύστημα, αλλά παρουσιάζει τη δημιουργική διαδικασία και τη σύνδεσή της με τον ανθρώπινο εγκέφαλο σε μια εποχή απαράμιλλων δημιουργικών δυνατοτήτων. Σε αυτό το συναρπαστικό βιβλίο οι Anthony Brandt (συνθέτης) και David Eagleman (Νευροεπιστήμονας) διερευνούν τα όρια της ανθρώπινης δημιουργικότητας, επιχειρώντας να απαντήσουν στο ερώτημα: Τι υπάρχει στο κέντρο της ανθρώπινης ικανότητας -αλλά και θέλησης- για δημιουργία; Κυκλοφορεί και η ξενόγλωσση έκδοση του βιβλίου: The Runaway Species, ενώ για τους λάτρεις των ντοκιμαντέρ, το The Creative Mind που βασίζεται στο βιβλίο, προβάλλεται στο Netflix.
2. Ας μιλήσουμε για τον εγκέφαλο, του Θανάση Ντινόπουλου
Το βιβλίο αυτό, γραμμένο από τον καθηγητή Ανατομικής Θανάση Ντινόπουλο, είναι μια καλή εισαγωγή στις Νευροεπιστήμες τόσο για νέους επιστήμονες και φοιτητές Επιστημών Υγείας και Ζωής, όσο και για όλους εκείνους που επιθυμούν να μάθουν για τη λειτουργία του Νευρικού Συστήματος.
Γιατί ο εγκέφαλος παρουσιάζει αύλακες και έλικες στον άνθρωπο, ενώ σε άλλα ζώα όχι; Από τι είδους κύτταρα αποτελείται ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός; Υπάρχει “αρσενικός” και “θηλυκός” εγκέφαλος; Ένας εγκέφαλος αποκομμένος από το σώμα είναι ο ίδιος εγκέφαλος; Ποια οπτικά ερεθίσματα έχουν προτεραιότητα, με αποτέλεσμα να εστιάζουμε την προσοχή μας σε αυτά; Γιατί η αίσθηση της όσφρησης, αν και υποτιμημένη, είναι πολύ σημαντική; Αν ψάχνεις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, τότε αυτό το βιβλίο είναι το κατάλληλο για σένα.
3. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος (The Brain Book), της Rita Carter
Το βραβευμένο βιβλίο της Rita Carter αποκαλύπτει με αφάνταστη σαφήνεια την ανατομία και τη λειτουργία κάθε περιοχής του εγκεφάλου, καθώς περιλαμβάνει εκατοντάδες τρισδιάστατες φωτογραφίες αλλά και εικονογραφημένες επεξηγήσεις, οι οποίες επιτρέπουν στον αναγνώστη να εξερευνήσει λεπτομερώς την δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου. Ιδανικό για τους πιο «οπτικούς» τύπους, περιλαμβάνει τα πιο πρόσφατα ευρήματα και θεωρίες των Νευροεπιστημών. Ακόμα, αναλύει τις συχνότερες παθήσεις και διαταραχές που εμφανίζονται όταν ο εγκέφαλος δυσλειτουργεί. Αναμφισβήτητα, αποτελεί ένα απαραίτητο και πολύτιμο εγχειρίδιο για φοιτητές και επαγγελματίες της Υγείας αλλά και ένα πλήρες βιβλίο αναφοράς για την κάθε οικογένεια. Το βιβλίο συνοδεύεται από DVD-ROM.
Οι δύο ακόλουθες προτάσεις απευθύνονται σε αναγνώστες ξενόγλωσσων βιβλίων καθώς οι εκδόσεις αυτές δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Παρ’ όλα αυτά αποτελούν εξαιρετικές επιλογές για αναγνώστες εξοικειωμένους με την αγγλική γλώσσα, καθώς αποσαφηνίζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και τις διεργασίες γύρω από αυτόν με έναν ιδιαίτερα κατανοητό τρόπο που δεν απαιτεί προϋπάρχουσες γνώσεις Νευροβιολογίας.
4. Ο εγκέφαλος (The Brain: The story of you), του David Eagleman
Σε αυτό το βιβλίο, ο Eagleman εξετάζει το πώς αναπτύσσεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος, πώς αναπτύσσονται οι αισθήσεις και η ικανότητά μας να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, πώς εξωτερικοί παράγοντες επηρεάζουν τις ενέργειές μας και τη λήψη αποφάσεων και πώς η τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει και να επεκτείνει τη ζωή μας. Ακόμη, διερευνά το πώς λαμβάνουμε αποφάσεις και πώς επιλέγουμε να δράσουμε στην καθημερινή μας ζωή.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ιδανική επιλογή για όσους ενδιαφέρονται για μια εισαγωγή στις γνωστικές Νευροεπιστήμες και την Ψυχολογία αλλά και όσους επιθυμούν να κατανοήσουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο και πώς αυτός διαμορφώνει την προσωπικότητά μας. Διαθέσιμο είναι ακόμη, το αντίστοιχο ντοκιμαντέρ του BBC: The Brain with David Eagleman – What Is Reality
5. Your Brain, Explained ,του Marc Dingman
Στην επίσης ξενόγλωσση έκδοση, το “Your Βrain, Explained”, ο Νευροεπιστήμονας Marc Dingman μας περιγράφει τι συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο και εξηγεί τα τελευταία ευρήματα σχετικά με τις λειτουργίες (και τις δυσλειτουργίες) του εγκεφάλου που μας επηρεάζουν καθημερινά. Επίσης, κάνει αναφορά σε διαταραχές όπως η αϋπνία, η ΔΕΠΥ, η κατάθλιψη και ο εθισμός, περιγράφοντας πώς οι Νευροεπιστήμες εργάζονται για να καταπολεμηθούν οι διαταραχές αυτές και πώς μπορούμε να ενισχύσουμε την άμυνά μας ενάντια στα πιο συνηθισμένα σφάλματα του νου. Το βιβλίο του Dingman είναι μια ιδανική πρόταση για αρχάριους αναγνώστες που δεν έχουν εντρυφήσει στον κλάδο των Νευροεπιστημών και ενδιαφέρονται να λάβουν βασικές εισαγωγικές γνώσεις σχετικά με τον ανθρώπινο εγκέφαλο και τη λειτουργία του.
