«Το Τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή ως θεατρικό έργο

στεφάνι
Πηγή: womantoc.gr

Το μυθιστόρημα του Κώστα Ταχτσή με τίτλο «Τρίτο στεφάνι» είναι ίσως ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα έργα της νέας ελληνικής λογοτεχνίας. Ο συγγραφέας το έγραψε στο διάστημα που βρισκόταν εκτός Ελλάδος, από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 μέχρι τις αρχές τη δεκαετίας του 1960. Γιατί όμως στεφάνι; Και συγκεκριμένα γιατί τρίτο;

Ο αριθμός 3 αποτελεί έναν από τους πιο συμβολικούς αριθμούς και έχει γίνει αντικείμενο έρευνας από πολλούς μελετητές διαφόρων πεδίων εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Πρόκειται για έναν αριθμό – σύμβολο, με καταβολές από την αρχαιοελληνική γραμματεία μέχρι και την θρησκευτική παράδοση. Συμβολικά λειτουργεί και στην περίπτωση του μυθιστορήματος του Κώστα Ταχτσή με τίτλο «Τρίτο στεφάνι» το οποίο αποτελεί και το θέμα του συγκεκριμένου άρθρου. Όσοι έχουν διαβάσει το βιβλίο γνωρίζουν πως ο τίτλος προκύπτει από τους τρεις γάμους της Νίνας (μιας εκ των δυο πρωταγωνιστριών του μυθιστορήματος). Φυσικά, και αυτοί που δεν το έχουν διαβάσει μπορούν εύκολα να το αντιληφθούν. Ωστόσο, αργότερα αποδείχθηκε συμβολικός ο αριθμός και για ακόμα έναν λόγο, καθώς πριν δημοσιευτεί για πρώτη φορά το μυθιστόρημα (1962) οι εκδοτικοί οίκοι στους οποίους προτάθηκε δεν το δέχτηκαν. Και πόσοι ήταν οι εκδοτικοί αυτοί οίκοι; Μα φυσικά, τρεις!

Ας πούμε όμως περισσότερα πράγματα για το μυθιστόρημα.  Όπως αναφέραμε ήδη, αφού απορρίφθηκε από τρεις εκδοτικούς οίκους , ο ίδιος ο Κώστας Ταχτσής το εξέδωσε με δικά του έξοδα το 1962. Δυστυχώς, αυτή η πρώτη δημοσίευση δε βρήκε μεγάλη απήχηση. Λίγα χρόνια μετά, το 1970, επανεκδόθηκε στην Αθήνα από τις εκδόσεις Ερμής σημειώνοντας τεράστια εμπορική επιτυχία καταφέρνοντας να χαρακτηριστεί ως «ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα της μεταπολεμικής πεζογραφίας» (Λίνος Πολίτης,1978).

Διαβάστε επίσης  Υπάρχει ο Παράδεισος αλλά υπάρχει και η Κόλαση
στεφάνι
Πηγή: peopleofart.gr

 

Πρόκειται για την ιστορία δυο γυναικών, της Νίνας και της Εκάβης. Δυο γυναίκες τόσο διαφορετικές όσο και ίδιες μεταξύ τους, που η ζωή τις έκανε να μοιραστούν καταστάσεις και πρόσωπα που σημάδεψαν ολοκληρωτικά και τις δυο. Σημαντικότατο μέρος της αφήγησης αποτελεί η σχέση των δυο αυτών γυναικών με τον άντρα. Έναν άντρα – σύντροφο, πατέρα, γιο, αδερφό ή γείτονα. Και η σχέση αυτή μπορεί να χαρακτηριστεί σίγουρα έντονη, ίσως και εκρηκτική. Ο Ταχτσής με έναν εκπληκτικό τρόπο πέτυχε να αποτυπώσει δυο γυναίκες – αλλά και γενικότερα όλους τους χαρακτήρες – που ενώ μπορεί να περνούν τρομερές δυσκολίες, να διαβιούν καταστάσεις απελπιστικές προκαλώντας φρίκη και γοερό κλάμα, δεν χάνουν ποτέ τη θέλησή τους για ζωή, για επιτυχίες και χαρές. Σε αυτό φυσικά συμβάλει και το χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εκτυλίσσονται τα γεγονότα του μυθιστορήματος, το οποίο εκτείνεται από τον Μακεδονικό αγώνα μέχρι την Κατοχή. Μέσα από τον κόσμο που πλάθει ο συγγραφέας καταφέρνει να περιγράψει όλες τις πτυχές των ανθρώπων εκείνης της περιόδου περνώντας ταυτόχρονα από πολλά στάδια τα οποία διαμόρφωσαν το πνεύμα του Νεοέλληνα με ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται.

Advertising

Advertisements
Ad 14

«Ελπίζω να μη μου το δώσει ο Θεός να πιω κι άλλο πικρό ποτήρι. Μ’ αν, ο μη γένοιτο, πάθει κι αυτός τίποτα, κι επιτρέψουν οι παπάδες, όπως τ’ άκουσα, και τέταρτο γάμο, είμ’ ικανή να πάρω και τέταρτο άντρα. “Όχι τίποτ’ άλλο”, της λέω, “έτσι, για να σε κάνω να σκάσεις!…»

Σύμφωνα με τον R. Beaton, το μυθιστόρημα αυτό πάλλεται από μια βαθύτερη αίσθηση του χιούμορ, που αρκετά σπάνια ανευρίσκεται στην ελληνική λογοτεχνία (Roderick Beaton, 1996). Μεγάλη συζήτηση έχει γίνει, επίσης, σχετικά με τον βαθμό ύπαρξης αυτοβιογραφικών στοιχείων του συγγραφέα στο «Τρίτο στεφάνι». Ο ίδιος ο Κώστας Ταχτσής έχει αποκαλύψει πως η Εκάβη του έργου του είναι απόλυτα βασισμένη στην γιαγιά του που τον μεγάλωσε. Είναι γεγονός, βέβαια, πως κατά την ανάγνωση του βιβλίου ο αναγνώστης θα εντοπίσει πολλά χαρακτηριστικά όμοια με εκείνα που ενυπάρχουν σε πρόσωπα του περιβάλλοντός του.

Διαβάστε επίσης  ΑΘΗΝΑ: Φαινόμενο Ρασομόν στο Θέατρο RADAR

Πέρα από την πάρα πολύ μεγάλη απήχηση στο αναγνωστικό κοινό, το «Τρίτο στεφάνι» πέρασε κι από άλλες μορφές παρουσίασης όπως το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και φυσικά το θέατρο. Το 1979 ο Γιώργος Παυριανός διασκευάζει και σκηνοθετεί το μυθιστόρημα για το τρίτο πρόγραμμα της ΕΡΤ προκειμένου να μεταδοθεί σε 78 συνέχειες με πρωταγωνίστριες τη Ρένα Βλαχοπούλου και τη Σμαρώ Στεφανίδου στους ρόλους της Νίνας και της Εκάβης αντίστοιχα. Τη σεζόν 1995-1996 το «Τρίτο στεφάνι» γίνεται τηλεοπτική σειρά στον ANT1 σε σκηνοθεσία και διασκευή του Γιάννη Δαλιανίδη, με πρωταγωνίστριες αυτήν τη φορά την Νένα Μεντή και τη Λήδα Πρωτοψάλτη. Το τραγούδι της σειράς συνέθεσε ο Σταμάτης Κραουνάκης σε στίχους που έγραψε η Λίνα Νικολακοπούλου και το ερμήνευσε η Άλκηστις Πρωτοψάλτη.

στεφάνι
Πηγή: gossip-tv.gr

Η μεγαλύτερη, όμως, επιρροή του ασκήθηκε στον χώρο του θεάτρου,όπου συναντούμε πολλά και διαφορετικά ανεβάσματα του μυθιστορήματος. Για πρώτη φορά παρουσιάζεται από το Εθνικό Θέατρο το 2009 σε σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή και επιμέλεια κειμένου του ίδιου αλλά και του Θανάση Νιάρχου. Το 2014 η θεατρική ομάδα Carpe Diem ανεβάζει μια εκδοχή του έργου υπό τη σκηνοθεσία της Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη. Τη σεζόν 2016-2017 παρουσιάζεται στη θεατρική σκηνή από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, ενώ επανέρχεται το 2020 σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη αυτήν την φορά στο θέατρο Παλλάς. Τέλος, το έργο έχει παρουσιαστεί και με την μορφή μονολόγου διασκευασμένου από τους Γιάννη Χαρτοδιπλωμένο και Κωνσταντίνο Χατζή που κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική.

Advertising

Καταλαβαίνουμε, συνεπώς, την τεράστια παρουσία του έργου του Κώστα Ταχτσή από τον καιρό που δημοσιεύτηκε μέχρι και σήμερα. Το «Τρίτο στεφάνι» έχει δυνατό παρελθόν, ισχυρότατο παρόν αλλά και πολλά υποσχόμενο μέλλον. Και αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη επιτυχία του συγγραφέα. Έγραψε με έναν τόσο απλό και ταυτόχρονα σύνθετο τρόπο με τον οποίο μπόρεσε να μιλήσει στο κοινό του αλλά και να εμπνεύσει τόσους ανθρώπους ώστε, με αφορμή το δικό του έργο, να δημιουργήσουν ένα νέο, δικό τους, προσαρμοσμένο στην εποχή τους υλικό. Μα αν το καλοσκεφτούμε, δεν είμαστε και τόσο μακριά από την εποχή που περιγράφει ο Ταχτσής στο μυθιστόρημά του. Ίσως φοράμε «ίδιο φουστάνι και καλοκαίρι και χειμώνα» τελικά…

Διαβάστε επίσης  Άννα Συνοδινού: Μία ηθοποιός με ήθος, παιδεία και αξιοπρέπεια

 

Πηγή:

“Τρίτο στεφάνι” Βικιπαίδεια, Η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια.

Πολίτης, Λ. (1978). Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

Advertising

Beaton, R. (1996). Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία. Αθήνα: Νεφέλη.

Ταχτσής, Κ. (2020). Το τρίτο στεφάνι. Αθήνα: Ψυχογιός

Μεγάλωσα στα Ιωάννινα και ζω στην πανέμορφη Αθήνα! Η καθημερινότητα μου περιέχει πολλή μουσική, ταινίες καθώς και πολύ πολύ θέατρο! Το λατρεύω και προσπαθώ συνεχώς να το ανακαλύπτω...

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Χαρισματικότητα και ψυχολογική λειτουργικότητα

Χαρισματικότητα: Περιγραφή Το παρόν άρθρο εστιάζει στην χαρισματικότητα και τη
cioran decay

Μια επιτομή της παρακμής

Η αυτοβοήθεια δεν είναι σημερινό φαινόμενο. Οι παραινέσεις και οι