Όσοι απολαμβάνουν την ανάγνωση βιβλίων μπορούν με το χέρι στη καρδιά να δηλώσουν πως έστω μια φορά ήρθαν αντιμέτωποι με μια ιστορία που όχι απλά τους χαράχθηκε στο μυαλό, αλλά προσκολλήθηκε πάνω τους δίχως σκοπό να τους ελευθερώσει. Πολλές φορές οι ιστορίες που διαβάζουμε με αγγίζουν βαθιά και οι χαρακτήρες γίνονται κομμάτια της καθημερινότητάς μας. Έτσι, ένα βιβλίο μας προσφέρει λύτρωση, παρέα στις μοναχικές μας στιγμές, και πλήθος στιγμών να αναπολούμε με το μυαλό μας. Εμείς, σε αντάλλαγμα δίνουμε κάτι παραπάνω από προσοχή…δίνουμε κομμάτι της ψυχής μας και κάποιες φορές δεν το παίρνουμε ποτέ πίσω από τη στιγμή που θα διαβάσουμε εκείνη τη τελευταία σελίδα.
Ακριβώς μία τέτοια περίπτωση είναι και το «A Little Life» της συγγραφέως Hanya Yanagihara. Όχι απλά ένα ακόμα ανάγνωσμα, αλλά μια επώδυνα ωμή εμπειρία.
Για αρχή, να σημειώσω πως σε καμία περίπτωση δεν το προτείνω για ‘ελαφρύ’ ανάγνωση. Αν θες να διαβάσεις κάτι ίσα-ίσα για να περάσει η ώρα στη παραλία ή στο δρόμο, τότε καλύτερα διάλεξε έναν άλλο τίτλο. Αν, πάλι, θες να δώσεις την ευκαιρία στον εαυτό σου να θρηνήσει, να κλάψει και να γελάσει τότε μάλλον βρίσκεσαι στο κατάλληλο σημείο. Μήπως σας τρόμαξα λίγο; Πιστέψτε με αξίζει!
Λίγα Λόγια για το βιβλίο και τη δημιουργό του
Το «A Little Life» εκδόθηκε το 2015 και κατάφερε να κερδίσει τόσο τους κριτικούς αλλά και το κοινό. Ακόμα, προτάθηκε για μια σειρά βραβείων εκ των οποίων απέσπασε το Kirkus Prize, ενώ βρέθηκε στη ‘μαγική’ εξάδα του Man Booker Prize την ίδια χρονιά. Έπειτα και ως το 2017 ακολούθησαν ακόμα περισσότερες υποψηφιότητες ενώ οι κριτικές που απέσπασε ήταν πέρα για πέρα θριαμβευτικές τόσο από τον Τύπο όσο και από μια σειρά μεγάλων κριτικών του είδους.
«Ένα εκπληκτικά ανατρεπτικό μυθιστόρημα – που χρησιμοποιεί τα μεσοαστικά χαρακτηριστικά της νατουραλιστικής μυθοπλασίας για να παραδώσει έναν ανησυχητικό διαλογισμό για τη σεξουαλική κακοποίηση, τον πόνο και τις δυσκολίες της ανάρρωσης.» New Yorker‘s Jon Michaud
«..ένας μάρτυρας του ανθρώπινου πόνου που φτάνει στα όριά του, με εξαιρετική λεπτομέρεια και με κατανυκτική πρόζα…Μέσα από τις διεισδυτικές λεπτομέρειες και την εξέταση της ζωής αυτών των ανθρώπων ανά δεκαετία, η Yanagihara σχεδίασε μια βαθιά συνειδητοποιημένη μελέτη χαρακτήρων που εμπνέει τόσο όσο και καταστρέφει. Είναι μια ζωή, όπως και όλων των άλλων, αλλά στα χέρια της Yanagihara, είναι επίσης τρυφερή και μεγάλη, συγκινητική και υπερβατική- καθόλου μια μικρή ζωή…» θα γράψει η Nicole Lee της Washington Post
Καθώς μιλάμε για ένα τόσο μεγάλο βιβλίο και βαρύ, φυσικά θα ακολουθήσουν και κριτικές που το αποκαλούν μαζοχιστικό, ενώ θα εστιάσουν στο ότι η συγγραφέας περνάει τους χαρακτήρες της μέσα από χιλιάδες βασανιστήρια ίσα – ίσα για να σοκάρει τον αναγνώστη και προκαλέσει μια συρροή συναισθημάτων χωρία κάποιο ουσιαστικό υπόβαθρο. Το κοινό θα χωριστεί σε εκείνους που το λάτρεψαν και σε εκείνους που το μίσησαν αλλά το 2019 θα κερδίσει επάξια τη 96η θέση στη λίστα των 100 καλύτερων βιβλίων του 21ου αιώνα. Ακόμα, η ίδια η συγγραφέας θα μετατρέψει το κείμενο σε θεατρικό σενάριο, σημαίνοντας την αρχή μια σειράς θεατρικών παραγωγών που προκαλέσει ακόμα περισσότερο την αγάπη του κόσμου.
Όσο για τη συγγραφέα,η Hanya Yanagihara, πέρα από μυθιστοριογράφος, είναι εκδότρια και ταξιδιωτική συγγραφέας. Εργάζεται ως αρχισυντάκτρια του περιοδικού Τ ενώ στον λογαριασμό της στο Instagram μοιράζεται φωτογραφικό υλικό από τα συχνά της ταξίδια καθώς και τις εμπειρίες της. Το «A Little Life» αποτελεί το δεύτερο μυθιστόρημά της. Το πρώτο, «The People in the Trees», πρόκειται για διαφορετικό είδος αναγνώσματος, μερικώς βασισμένο στην ιστορία του αμφιλεγόμενου ιατρού και ερευνητή Daniel Carleton Gajdusek, και εστιασμένο στην αναζήτηση του ανθρώπου για την αθανασία και το τίμημα με το οποίο θα έρθει αντιμέτωπος. Το 2022 εκδόθηκε το τρίτο της μυθιστόρημα, «To Paradise», μια ιστορία χωρισμένη σε τρεις διαφορετικές χρονολογίες 1893, 1993, και 2093, σε μια εναλλακτική Νέα Υόρκη.
«…ένδοξο όπως το σερφ- ένιωθα σαν να με μεταφέρει ψηλά…έστω και για μια στιγμή. Στη χειρότερη περίπτωση, ένιωθα ότι έχανα κατά κάποιον τρόπο την κυριότητά μου πάνω στο βιβλίο. Ένιωθα, παραδόξως, σαν να είμαι ένας από εκείνους τους ανθρώπους που υιοθετούν μια τίγρη ή ένα λιοντάρι, όταν η γάτα είναι μωρό και χαδιάρικο και διαχειρίσιμο, και μετά παρακολουθούν με τρόμο και δέος όταν αυτό στρέφεται εναντίον τους ως ενήλικας.» Hanya Yanagihara, για τη διαδικασία συγγραφής του «A Little Life».
«Το ενδέκατο διαμέρισμα είχε μόνο μία ντουλάπα, αλλά η συρόμενη τζαμόπορτα έβγαζε σε ένα μπαλκονάκι, απ’ όπου διέκρινε έναν άντρα να κάθεται απέναντι, έξω, φορώντας μπλουζάκι μόνο και σορτς, αν και Οκτώβριος, και να καπνίζει.»
Έτσι ακριβώς ξεκινάει το βιβλίο «A Little Life», με πρώτη εικόνα το σπίτι-έμβλημα στο οποίο θα συγκατοικήσουν και θα ξεκινήσουν το ταξίδι του οι τέσσερις φίλοι.
Οι Jude St. Francis, Willem Ragnarsson, Jean-Baptiste «JB» Marion και Malcolm Irvine είναι οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος. Μια παρέα φίλων από το κολλέγιο που θα έρθουν αντιμέτωποι με την ωμή πλευρά της ζωής. Πόνος, έρωτας, χρήση ουσιών, ανελέητο κυνήγι με τον χρόνο και τα όνειρα. Τίποτα δεν φαντάζει ονειρικό όπως στις ταινίες και τα βιβλία. Δεν είναι χαρακτήρες ενός ρομαντικού λοβ στορυ που οι κακές στιγμές και οι πληγές τους προσπερνούν σαν να κουβαλάνε κάποιου είδους ανοσία πάνω τους. Είναι κομμάτια ενός παζλ και προσπαθούν να βρουν το μέρος που ανήκουν, πάντα με τις ιδιοτροπίες και τις πληγές που κουβαλάνε.
Το πρόσωπο που θα μας απασχολήσει, βέβαια, είναι ο Jude και το αινιγματικό του παρελθόν το οποίο προσπαθεί με νύχια και με δόντια να κρατήσει θαμμένο στις αναμνήσεις και τις πληγές του αλλά και να το κρύψει από τους φίλους που τόσο πολύ νοιάζεται και αγαπάει. Είναι ένας χαρακτήρας τόσο ανθρώπινος και εύθραυστος που απεικονίζει εκείνη τη πλευρά του εαυτού μας που θέλουμε να αποφύγουμε. Αποτελεί τόσο το σκοτάδι αλλά και την άρνηση για εξιλέωση. Είναι εκείνη η πλευρά του εαυτού μας που θέλει να επιβιώσει με τα ανοιχτά τραύματα και γυρίζει τη πλάτη σε κάθετί καλό που συμβαίνει γιατί αρνείται να παραδεχτεί πως το αξίζει.
Μα δεν είναι μόνος σε αυτό το ταξίδι. Έχει τους φίλους του, έχει δύο ανθρώπους που τον αγαπάνε σαν γιο τους, έχει μια οικογένεια που δεν την διάλεξε ποτέ αλλά δεν προτίθεται εκείνη να τον εγκαταλείψει ποτέ μόνο στον Γολγοθά του ακόμα και αν δεν θέλει να τον εξομολογηθεί. Μέσα στο σκοτάδι του παρελθόντος του, αυτή η οικογένεια αποτελεί μικρές σπίθες φωτός που πότε σβήνουν από την αδιάκοπη του προσπάθεια για αυτοκαταστροφή αλλά πάντα επιστρέφουν πιο δυνατές και εκθαμβωτικές.
Με λίγα λόγια
Το «A Little Life» μας μαθαίνει κάτι που λίγα βιβλία του προσπαθούν. Μας μαθαίνει πως υπάρχουν και άτομα τα οποία ενώ έχουν μάθει να παλεύουν για επιβίωση, κάποια στιγμή τα παρατάνε. Επιλέγουν πως δεν θέλουν να σωθούν. Είναι σωστή επιλογή; Για τους οικείους του σίγουρα όχι, αλλά κανείς μας δεν έχει το δικαίωμα να κατευθύνει και να κατακρίνει. Κάποιες φορές, η λύτρωση κερδίζεται από κινήσεις που ενώ μοιάζουν απεγνωσμένες στον περίγυρο, για τον αποδέκτη είναι η μόνη αλήθεια που βγάζει νόημα. Και ίσως αυτό να είναι το βασικό σημείο στο οποίο τόσοι άνθρωποι αρνούνται να καταλάβουν το μεγαλείο αυτής της ιστορίας. Έχουμε μάθει μέσα από τα βιβλία να ξεφεύγουμε από τη σκληρή και δύσκολη πραγματικότητα στην οποία ισορροπούμε. Θέλουμε μια διέξοδο από τον πόνο και όχι να διαβάσουμε για αυτόν. Θέλουμε να πιστέψουμε σε ένα happy ending και όχι σε μια περισσότερο πιθανή και σκοτεινή κατάληξη.
Αλλά αυτό που αδυνατούμε να κατανήσουμε είναι οτι το χαρούμενο τέλος που όλοι κυνηγάμε είναι διαφορετικό για το κάθε άτομο και ο μόνο τρόπος για να επιβιώσεις μετά από την ανάγνωση αυτού του βιβλίου είναι να πιστέψεις σε αυτή την αλήθεια: ο πόνος μερικές φορές υπερτερεί της θέλησης για ζωή.
