Aldous Huxley, μία συγγραφική προφητεία που βιώνουμε

Πολλοί συγγραφείς διέθεταν μία διορατική ματιά που διοχετευόταν στα έργα τους. Μελλοντικές πόλεις, επιστημονικά επιτεύγματα, τεράστιες μηχανές, διαστημικές εφευρέσεις και μία πληθώρα άλλων εμπνεύσεων αποτελούσαν μέρος της πλοκής των διηγημάτων τους. Πολλοί έχουμε ξενυχτίσει προσπαθώντας να διαβάσουμε τη συνέχεια της ιστορίας σε λογοτεχνικά έργα του Ιουλίου Βέρν, του Τζωρτζ Οργουελ,της Ιζαμπέλ Αλιέντε και άλλων.

Στη σύγχρονη εποχή διαπιστώνουμε την ύπαρξη καλλιτεχνών που επικεντρώνονται στην science-fiction λογοτεχνία, η οποία έχει δεχτεί και τα πυρά της πιο ορθόδοξης γραφής παρά το γεγονός ότι παρουσιάζει εξαιρετικής ποιότητας διηγήματα και μυθιστορήματα. Μερικοί από τους πιο σημαντικούς είναι οι Charless Stross, Robert Reed, Harlan Ellison και Greg Bear. Ένας μεγάλος αριθμός αυτών των ιστοριών έχουν μεταφερθει στην κινηματογραφική οθόνη με μεγάλη επιτυχία και γνωρίζουν μεγάλη αποδοχή από το νεανικό και το ενήλικο κοινό. Αν αναλογιστούμε όμως το βιβλίο σταθμός του συγκεκριμένου είδους αυτόματα μας έρχεται στο μυαλό το Brave new world του Αldous Huxley. Η απαρχή της επιστημονικής φαντασίας στη λογοτεχνία υφίσταται από πολύ παλιότερα αλλά το συγκεκριμένο έργο παρουσιάζει όλες τις ιδιαιτερότητες της σύγχρονης γραφής.

Ένας κόσμος χωρίς συναισθήματα, χωρίς διαφορετικότητα και με διάχυτη την τάση για ιεραρχία μεταξύ των ανθρώπων παρουσιάζεται στο εν λόγω δημιούργημα από τον Aldous Huxley. Κάθε φορά που κάποιος αναπτύσσει κάποια πέρα των ορίων συμπεριφορά καταπίνει ένα χαπάκι για να καταστείλει τα συναισθήματά του. Η καθημερινότητα του κόσμου του Huxley είναι ανιαρή, χωρίς διακυμάνσεις και οι πολίτες της φανταστικής κοινότητας θυμίζουν ρομπότ που εκτελούν συγκεκριμένες πράξεις κάθε μέρα χωρίς να διαθέτουν καμία δυνατότητα εξέλιξης στο κοινωνικό κατεστημένο. Αυτή η πόλη είναι οριοθετημένη με σύνορα και όποιος τα διασχίσει και εγκαταλείψει τα εδαφικά περιθώρια θεωρείται άγριος. Ναι όσοι έχουν συναισθήματα, πονάνε, νοιώθουν, έχουν συνείδηση και αντιμετωπίζουν τη ζωή και το θάνατο χαρακτηρίζονται άγριοι απολίτιστοι. Η ιδιωτικότητα και η εκδήλωση αγάπης απαγορεύονται αφού η σεξουαλική πράξη επιτελείται σε κοινόβιους χώρους.

Η πόλη του φανταστικού κόσμου απαρτίζεται από φουτουριστικά κτίρια και όλοι οι κάτοικοι φοράνε έναν ηλεκτρονικό φακό επαφής μέσα από τον οποίο βλέπουν τις πληροφορίες όλων των συνανθρώπων τους. Ο ειδικός φακός συνδεδεμένος με τον αμφιβληστροειδή των πολιτών δημιουργεί μία εικονική-ψηφιακή οθόνη που παράγει ολογράμματα για κάθε άτομο της πολιτείας. Έτσι, γνωρίζουν από την πρώτη οπτική επαφή το κοινωνικό Status για το κάθε άτομο. Υπάρχουν κατηγορίες που συμβολίζουν την κοινωνική και οικονομική κατάταξη κάθε πολίτη. Στα ανώτερα κλιμάκια βρίσκονται οι ΑΛΦΑ και μετά ακολουθούν οι ΒΗΤΑ και ούτω καθεξής. Στο κατώτερο σημείο είναι οι ΕΨΙΛΟΝ , οι υπηρέτες της κοινωνίας, που δεν έχουν δικαίωμα να εκφέρουν γνώμη και πάντα εργάζονται για τους ανωτέρους τους.

Advertisements

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον εμφανίζεται ένας αλλότριος, ένας βάρβαρος, ο οποίος μαζί με μία κοπέλα που τον ερωτεύεται δημιουργούν μία τάση για αλλαγή. Μία ανάγκη για κάτι διαφορετικό, μία διάθεση για να βιώσουν τη ζωή σε κάθε της πτυχή , και μία ανησυχία να αφυπνίσουν τους υπόλοιπους ανθρώπους, είναι οι κινητήριες δυνάμεις τους. Επιθυμούν να μεταδώσουν τις  εμπειρίες τους από τον κόσμο που υπάρχει πέρα από την τρομακτική ουτοπία μέσα στην οποία συνεχίζουν να ζούνε. Όλα αρχίζουν να αποκαλύπτονται και οι ιθύνοντες αυτής της επίπλαστης πραγματικότητας ανησυχούν για την σταθερότητα του ψεύτικου κόσμου που έχουν κατασκευάσει.

Το Brave new world είναι ένα έργο που παραβολικά και συμβολικά παρουσιάζει την παρούσα κατάσταση που βιώνουμε με την έκρηξη της τεχνολογικής ανάπτυξης και την έξαρση των ασθενειών. Οι άνθρωποι δεν διαθέτουν ιδιωτικότητα αφού τα ψηφιακά εργαλεία έχουν τεράστιες τράπεζες μνήμης με καταχωρημένα τα στοιχεία του κάθε πολίτη. Ο τρόπος ζωής τοων τελευταίων μηνών έχει αλλάξει, αφού ο κίνδυνος του Covid-19 δημιουργεί αποστάσεις και οι άνθρωποι περιχαρακώνονται στα σπίτια τους. Οι αντίστοιχοι κάτοικοι της υπαίθρου απέχουν από τον τεχνολογικό γραμματισμό με αποτέλεσμα να παραμένουν αμέτοχοι στις ραγδαίες εξελίξεις διατηρώντας απόσταση από τα αστικά κέντρα.

Η εργασία πλέον τείνει να υιοθετήσει νέα μοντέλα με τα στοιχεία της απόστασης και της ταχύτητας να κυριαρχούν σε αυτή την προσπάθεια. Οι λόγοι είναι προφανέστατοι, οικονομικοί αλλά και υγειονομικοί. Η μάσκα είναι ένα εργαλείο που θεωρείται πλέον απαραίτητο. Mέσα λοιπόν σε αυτό το περιβάλλον της πληροφορίας και του φόβου λογικό είναι να δημιουργούνται κάστες ατόμων. Οι εύποροι έχουν τη δυνατότητα να ενημερωθούν και να προστατευθούν από τους κινδύνους ενώ όσοι δεν δύνανται αυτόματα θα περιθωριοποιηθούν. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στο δημιούργημα του Huxley. Μόνο οι προνομιούχοι βιώνουν τις ανέσεις και τις υπηρεσίες του τεχνολογικού εξοπλισμού, ενώ τα κατώτερα στρώματα περιχαρακώνονται και θεωρούνται επικίνδυνα για την ηρεμία της κοινωνικής συνοχής.

Ο Huxley όταν επιδιδόταν στη συγγραφή του θαυμαστού του κόσμου δεν φανταζόταν τον σημερινό παραλληλισμό. Σαφέστατα αν μας κοίταζε θα διέκρινε πολλές παραβολές της καθημερινότητάς μας στην φανταστική του πολιτεία. Ας χρησιμοποιήσουμε τις επιστήμες και την τεχνολογία για να αυτονομηθούμε και να δημιουργήσουμε μία κοινωνία ανθρώπινη και αληθινή.

Πηγές:

1. Huxley Aldus (2008) A brave new world England Penguin .

2. «Λογοτεχνία του φανταστικού» el.wikipedia.org (Τελευταία ανάκτηση 13/8/2020).

3. «Οι διαφοροποιήσεις για τον Covid-19 :Μία σύντομη κοινωνικοπολιτική διάσταση της κρίσης» socialpolicy.gr (Τελευταία ανάκτηση 11/8/2020).