Την δεκαετία του 1950, ένα νέο λογοτεχνικό ρεύμα έρχεται στο προσκήνιο της Αμερικανικής λογοτεχνίας. Είναι η γενιά των μπητ, μια γενιά η οποία παρόλο που αποτελούνταν από λίγα μέλη επηρέασε τόσο καθοριστικά την αμερικανική κοινωνία ώστε θεωρείται μία από τις σημαντικότερες.
Όλα ξεκίνησαν στα μέσα της δεκαετίας του 1940 από μια ομάδα φίλων αποτελούμενη από το συγγραφέα Τζακ Κέρουακ, τον ποιητή Άλλεν Γκίνσμπεργκ καθώς και το Γουίλιαμ Μπάροουζ, οι οποίοι είχαν ως επίκεντρο το πανεπιστήμιο Κολούμπια. Σιγά σιγά άρχισαν να συμμετέχουν όλο και περισσότερα μέλη με αποτέλεσμα το κίνημα να εξαπλώνεται όλο και περισσότερο.
Καλό όμως θα ήταν να μάθουμε περισσότερα για το περιεχόμενο του λογοτεχνικού αυτού ρεύματος… Την εποχή εκείνη, η κυρίαρχη ιδεολογία που επικρατούσε στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν εκείνη του «αμερικάνικου ονείρου». Ο καταναλωτισμός βρισκόταν στο έπακρο του και οι πολίτες είχαν αποκτήσει ένα πλήθος πλαστών αναγκών, καθώς επιθυμούσαν αγαθά τα οποία στην πραγματικότητα τους ήταν περιττά. Αντίθετοι σε αυτόν τον τρόπο ζωής, η εκπρόσωποι της γενιάς των Μπιτ υποστήριζαν πως είναι κρίσιμο ο άνθρωπος να απαλλαχθεί από τις ιδέες του πλούτου και της αφθονίας, αποκτώντας έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, δηλαδή μέσω της εθελούσιας φτώχειας θα μπορούσε κάποιος να κατακτήσει την ευτυχία.
«Ήταν δροσερά εκεί σιμά στον ποταμό. Πίσω απ’ τον άντρα, ο δραστήριος υπόκωφος θόρυβος της Νέας Υόρκης ν’ αναστενάζει και να πάλλεται λες και το ίδιο το Μανχάταν Άιλαντ να ήταν μία δυσαρμονική χορδή που την κοπανούσε το χέρι κάποιου αδιάντροπου και φουριόζου δαίμονα. Ο άντρας στράφηκε και σάρωσε με τα βαθύχρωμα, περίεργα μάτια του τις ψηλές στέγες της πόλης και πέρα κάτω το λιμάνι όπου η αλυσίδα απ’ τα φώτα του νησιού σχημάτιζε μίαν εντυπωσιακή αψίδα, πνιγηρές χάντρες μέσα στην αχλή του μεσοκαλόκαιρου να κρέμονται με μίαν ακανόνιστη σειρά.»
(Τζακ Κέρουακ «Η Θάλασσα, τ’ αδέρφι μου,απόσπασμα)
Όπως είναι φυσικό, οι πιο συντηρητικοί λογοτέχνες εναντιώθηκαν στο κίνημα των Μπητ. Υποστήριξαν πως δεν είχε καμία θετική επίδραση στην κοινωνική και λογοτεχνική πραγματικότητα ενώ χαρακτήρισαν τους εκπροσώπους της με άσχημα λόγια. Ωστόσο, ο σημαντικός ρόλος που διαδραμάτισε το ρεύμα είναι γεγονός. Λέγεται πως οι υποκουλτούρες των χίπις και των πανκ που εμφανίστηκαν μετά από κάποια χρόνια επηρεάστηκαν καθοριστικά από τη γενιά των Μπητ. Επιπρόσθετα, πολλά έργα αυτού του είδους διδάσκονται ακόμα και σήμερα σε πάρα πολλά αμερικανικά πανεπιστήμια, υπογραμμίζοντας την μεγάλη αξία του κινήματος.
Στην Ελλάδα, με την μπητ λογοτεχνία ασχολήθηκε πρώτος ο Σπύρος Μεϊμάρης και έπειτα ο Γιάννης Λειβαδάς, ο οποίος έχει μεταφράσει πλήθος μπητ συγγραμμάτων. Μερικά από τα έργα που αξίζει να διαβάσετε είναι το «Ουρλιαχτό» του Άλλεν Γκινσμπεργκ, ο «Γυρισμός του ταξιδευτή» του Τζακ Κέρουακ και το «Γυμνό γεύμα» του Γουίλιαμ Μπαρόουζ.
Μία επαναστατική πλευρά της λογοτεχνίας που συστήνεται ανεπιφύλακτα στους …εναλλακτικούς αναγνώστες!
![«Η δεσμοφύλακας», [φωτο: Ρίτα Μπαούση]](https://maxmag.gr/buweeboh/2025/06/1751013895701-1.jpg)
