Λογοτεχνικά βραβεία βιβλίου: η σημασία και η αξία τους

Θα έχουμε ακούσει χιλιάδες φορές, από το σχολείο μέχρι και την ενήλικη ζωή μας, για λογοτεχνικές βραβεύσεις βιβλίων. Σίγουρα θα γνωρίζουμε το Νόμπελ Λογοτεχνίας από τα μαθητικά μας χρόνια αλλά θα έχουμε παρατηρήσει σε εξώφυλλα βιβλίων ενδείξεις όπως «Βραβείο Αναγνωστών» , «Βιβλίο της χρονιάς», «Βραβείο Booker» και πολλά άλλα. Ακόμα και εάν δεν τα έχουμε παρατηρήσει ποτέ, στο παρόν άρθρο θα σας δώσω μια γεύση για το τι σημαίνουν οι πιο γνωστές βραβεύσεις αλλά και την αξία που προσθέτει στο εκάστοτε βραβείο.

Τα λογοτεχνικά βραβεία χωρίζονται σε διεθνή και σε εγχώρια, με διαφορετικούς τίτλους βραβεύσεις ανά χώρα. Επίσης μερικοί εκδοτικοί οίκοι ή βιβλιοπωλεία με κύρος οργανώνουν δικά τους βραβεία ανάγνωσης. Το αποτέλεσμα κρίνουν οι αναγνώστες οι οποίοι μπορούν να ψηφίσουν μέσω της ιστοσελίδας το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς.

Λογοτεχνικά βραβεία ανά είδος

Παιδική λογοτεχνία:

• Newbery Medal and Newbery Honor (ΗΠΑ) – από το 1922
• Μετάλλιο Carnegie (Ηνωμένο Βασίλειο) – από το 1936
• Βραβείο Γενικού Κυβερνήτη για αγγλόφωνη παιδική λογοτεχνία (Καναδάς) – από το 1949
• Βραβείο Κληρονομιάς Παιδικής Λογοτεχνίας (ΗΠΑ) – από το 1954, πρώην μετάλλιο Laura Ingalls Wilder
• Βραβείο Hans Christian Andersen (διεθνές) – από το 1956

Το βραβείο Han Christian Andersen απονέμεται σε εν ζωή συγγραφέα και εικονογράφο για την διαρκή συνεισφορά του στην παιδική λογοτεχνία. Το βραβείο πήρε το όνομά του από τον Δανό συγγραφέα παραμυθιών του 19ου αιώνα Hans Christian Andersen. Απονεμήθηκε για πρώτη φορά το 1956 αλλά καθιερώθηκε μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Σκοπός του ήταν να ενθαρρύνει την ανάπτυξη παιδικών βιβλίων υψηλής ποιότητας. Το βραβείο αυτό σχεδιάστηκε για να απονεμηθεί διεθνώς και όχι σε μια συγκεκριμένη χώρα. Το έπαθλο – βραβείο είναι ένα χρυσό μετάλλιο με την προτομή του Hans Christian Andersen. Το 2020 το βραβείο απονεμήθηκε στην Αμερικανίδα συγγραφέα Ζακλίν Γούντσον και στην Ελβετή εικονογράφο Albertine Zullo.

Advertisements

• Μετάλλιο Kate Greenaway για εικονογράφηση (Ηνωμένο Βασίλειο) – από το 1956
• Βραβείο Guardian (Ηνωμένο Βασίλειο) – από το 1967
• Angus Book Award (Ηνωμένο Βασίλειο) – από το 1996
• Βραβείο Παιδιών (Ηνωμένο Βασίλειο) – από το 1999

Ιστορία:

• Βραβείο Cundill για ιστορική μη μυθοπλασία – από το 2008
• Βραβείο Duff Cooper — από το 1956
• Βραβείο Ιστορίας Wolfson – από το 1972

Βιβλία φαντασίας:

• Βραβείο Hugo – από το 1955
• Βραβείο Nebula – από το 1965
• Βραβείο Seiun – από το 1970
• Locus Award – από το 1971
• World Fantasy Award – από το 1975
• Writers of the Future – διαγωνισμός για νέους συγγραφείς, από το 1985

Αστυνομική λογοτεχνία:

• Βραβείο Αγκάθα Κρίστι

Ένα σημαντικό, ετήσιο βραβείο αστυνομικής λογοτεχνίας που πήρε το όνομά του από την γνωστή συγγραφέα Αγκάθα Κρίστι. Το βραβείο αυτό δίνεται σε συγγραφείς μυστηρίου και εγκλήματος οι οποίοι γράφουν στο παραδοσιακό υποείδος της συγγραφέως.

• Βραβείο Anthony
• Βραβείο Καλύτερου Σουηδικού Αστυνομικού Μυθιστορήματος – απονέμεται από τη Σουηδική Ακαδημία Εγκληματικών Συγγραφέων

Διεθνή λογοτεχνικά βραβεία

• Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας – από το 1901

Από τα πιο γνωστά βραβεία λογοτεχνίας είναι το βραβείο Νόμπελ. Είναι ένα σουηδικό βραβείο λογοτεχνίας που καθιερώθηκε το 1901. Απονέμεται ετήσια σε κάποιον συγγραφέα εν ζωή – ανεξαρτήτου χώρας, ο οποίος σύμφωνα με όσα έγραψε στη διαθήκη του ο Άλφρεντ Νόμπελ παρήγαγε το πιο σημαντικό έργο στο πεδίο της λογοτεχνίας. Το βραβείο απονέμεται στον συγγραφέα και όχι σε ένα συγκεκριμένο έργο του. Οι Έλληνες που έχουν βραβευτεί με βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας είναι ο Γ. Σεφέρης το 1963 και ο Ο. Ελύτης το 1979.

• Χρυσό Στεφάνι Στρούγκας Ποίησης – από το 1966

Kάθε χρόνο στην Στρούγκα της Βόρειας Μακεδονίας πραγματοποιούνται βραδιές ποίησης. Το φεστιβάλ απονέμει το Χρυσό Στεφάνι σε μερικούς από τους πιο αξιόλογους διεθνείς ποιητές.

• Διεθνές Βραβείο Λογοτεχνίας Neustadt – από το 1970
• Διεθνές Βραβείο Botev – από το 1972
• Βραβείο Φραντς Κάφκα – από το 2001

Το βραβείο Φραντς Κάφκα είναι προς τιμήν του Γερμανού μυθιστοριογράφου Φραντς Κάφκα. Το βραβείο απονεμήθηκε για πρώτη φορά το 2001 και συγχρηματοδοτείται από την Εταιρεία Φραντς Κάφκα. Τα κριτήρια για τη απόκτηση του βραβείου είναι το έργο να έχει ανθρωπιστικό χαρακτήρα και συμβολή στην πολιτιστική, εθνική, γλωσσική και θρησκευτική ανοχή, τον διαχρονικό χαρακτήρα και την ανθρώπινη εγκυρότητα. Η αμοιβή για το βραβείο είναι 10.000$, ένα δίπλωμα και ένα χάλκινο αγαλματίδιο.

• Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης – από το 2009

Το βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ιδρύθηκε το 2009 με στόχο να αναγνωρίσει την λογοτεχνική αξία και τα νέα ταλέντα των Ευρωπαίων συγγραφέων. Ανάμεσα στα ονόματα των βραβευμένων βρίσκουμε και Έλληνες και Κύπριους συγγραφείς :Μυρτώ Αζίνα Χρονίδη, Κώστας Χατζηαντωνίου, Μάκης Τσίτας , Αντώνης Γεωργίου, Κάλλια Παπαδάκη, Νίκος Χρυσός, Σταύρος Χριστοδούλου.

• Grand Prix Λογοτεχνικών Ενώσεων (Αγγλικών, Γαλλικών και Ισπανικών) – από το 2013

Λογοτεχνικά βραβεία ανά χώρα

• Βραβείο Booker

Το βραβείο Booker βραβεύει το καλύτερο μυθιστόρημα γραμμένο στα αγγλικά και δημοσιεύεται στο Ηνωμένο Βασίλειο ή την Ιρλανδία. Η ανάδειξη αυτή βοηθάει στην δημοσιότητα και την αναγνώριση του συγγραφέα, με αποτέλεσμα την εκτόξευση στις πωλήσεις. Είναι ευρέως αναγνωρίσιμο στα εξώφυλλα αγγλικής και μεταφρασμένης λογοτεχνίας και αποτελεί ένδειξη bestseller.

• Βραβείο Goldsmiths

Το βραβείο αυτό ιδρύθηκε το 2013 και είναι ένα βρετανικό βραβείο. Απονέμεται στο μυθιστόρημα εκείνο που σπάει το καλούπι και αναδιαμορφώνει τις δυνατότητες της μυθιστορηματικής γραφής. Ο νικητής λαμβάνει 10.000 £.Περιορίζεται σε πολίτες και κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας

• Διεθνές Βραβείο Ποίησης του Μόντρεαλ
• Βραβείο Sigmund Freud – για την επιστημονική πεζογραφία
• Γερμανικό Βραβείο Βιβλίου – για το καλύτερο γερμανικό μυθιστόρημα της χρονιάς
• Βραβείο Sor Juana Inés de la Cruz – γυναίκες συγγραφείς
• Βραβείο Έντγκαρ Άλαν Πόε
• Βραβείο Edward Lewis Wallant
• Ευρωπαϊκό και Μεσογειακό Βραβείο Βιβλίου

Βραβεία λογοτεχνικής μετάφρασης

• Βραβείο Gregory Kolovakos – PEN America
• Εθνικό Βραβείο Βιβλίου για Μεταφρασμένη Λογοτεχνία – απονέμεται ετησίως για μετάφραση μυθοπλασίας ή μη μυθοπλασίας από οποιαδήποτε γλώσσα στα αγγλικά από το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου
• Εθνικό Βραβείο Μετάφρασης – ένα ετήσιο βραβείο που απονέμεται από την Αμερικανική Ένωση Λογοτεχνικών Μεταφραστών
• Βραβείο Μετάφρασης Oxford-Weidenfeld – απονέμεται ετησίως για μετάφραση σε έκταση βιβλίου από οποιαδήποτε γλώσσα στα αγγλικά

Κρατικά βραβεία λογοτεχνία και παιδικού βιβλίου

• Βραβείο ποίησης
• Βραβείο διηγήματος
• Βραβείο δοκιμίου
• Βραβείο μυθιστορηματικής βιογραφίας
• Βραβείο θεατρικού έργου
• Βραβείο ποίησης
• Βραβείο παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου
• Βραβείο εικονογράφησης παιδικού βιβλίου
• Βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης έργου ξένης λογοτεχνίας στην ελληνική γλώσσα