H παλαιότερα λεγόμενη Σοβιετική Ένωση, η οποία πλέον έχει διασπαστεί σε μία πληθώρα κρατών είναι γενέτειρα πολλών ανθρώπων του πνεύματος και των επιστημών. Πολλοί καλλιτέχνες, λόγιοι, φυσικοί, τεχνολόγοι κατάγονται από την αχανή χώρα της Σιβηρίας και της βότκας. Τους συναντάμε στους χώρους του θεάτρου, της μουσικής, της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου ενώ πολλά έργα τους κοσμούν το παγκόσμιο καλλιτεχνικό στερέωμα. Επιλέγοντας έναν από όλους αυτούς τους δημιουργούς οδηγούμαστε πολύ κοντά στην άμεση σχέση που επικρατεί ανάμεσα στη ρωσική συγγραφή και την κοινωνική πραγματικότητα. Αυτή η συνδεσιμότητα κειμένου και αλήθειας κυριαρχεί στα έργα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, όπου οι χαρακτήρες διαθέτουν στοιχεία που ενυπάρχουν στον μέσο Ρώσο πολίτη αρχικά αλλά και στον μέσο άνθρωπο γενικότερα.
Σε κάθε έργο του μεγάλου μυθιστοριογράφου εντοπίζουμε την κριτική ματιά με την οποία κατασκευάζει τους ήρωές του και την ψυχολογική ευελιξία που διακρίνει τον τρόπο περιγραφής των καταστάσεων και των προσώπων. Η διαδικασία της αποκάλυψης των κεντρικών προσώπων στον αναγνώστη είναι περίτεχνη και εγκαθιδρύει μία ατμόσφαιρα μυστηρίου. Οι αδερφοί Καραμάζοφ, ο Κονσταντίν, η Νεμίροβα και πολλοί άλλοι αποτελούν υποδείγματα συγγραφικών χαρακτήρων, αφού διακρίνονται για την πολυπρισματική τους σύσταση και τη ψυχοσυναισθηματική μεταβολή τους καθόλη τη διάρκεια του έργου. Αυτά είναι στοιχεία, που ταυτίζονται με εξωκειμενικές καταστάσεις και ομοιάζουν με άτομα που εντοπίζουμε στον καθημερινό μας βίο. Δεν υπάρχει ξεκάθαρα το σωστό και το λάθος, ο καλός και ο κακός, ο τίμιος και ο άτιμος, αντίθετα οι ήρωες κινούνται σε μία γκρίζα ηθική ζώνη, που όλα επιτρέπονται και όλα απαγορεύονται. To Έγκλημα και τιμωρία είναι χαρακτηριστική γραφή των παραπάνω, αφού ο πρωταγωνιστής του έργου χαρακτηρίζεται από μία αμφιταλάντευση ανάμεσα στο δίκαιο και το άδικο χωρίς να αισθάνεται ενοχές για την όλη συμπεριφορά του.
Διαβάζοντας μία ιστορία του Ντοστογιέφσκι ταυτιζόμαστε με τα παθήματα των ηρώων και λαμβάνουμε μέρος με νοητικό τρόπο σε ό,τι συμβαίνει στην πλοκή του έργου. Οι ήρωες είναι καθημερινοί και ανακαλύπτουμε πολλαπλές ομοιότητες στα στοιχεία που τους συγκροτούν σε σχέση με την δική μας προσωπικότητα και ιδιοσυγκρασία. Η αξιοσημείωτη προσέγγιση του Ρώσου συγγραφέα στηρίζεται πάνω στην παρατήρηση και την κοινωνική ψυχολογία , γεγονός που διαφαίνεται από τον τρόπο που περιγράφει τους χαρακτήρες των κειμένων του. Πραγματοποιεί λεπτομερείς αφηγήσεις σχετικά με τις συμπεριφορές των ανθρώπων, τον τρόπο που στέκονται, την ομιλία τους, τις αντιδράσεις τους, τις εσωτερικές τους σκέψεις και τη γενικότερη αντίληψη που τους διακατέχει.
Παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον ο κόσμος του Ντοστογιέφσκι αλλά ακόμη περισσότερο η πορεία που ακολουθεί και ποια εργαλεία χρησιμοποιεί για την κατασκευή αυτού του κόσμου. Η τεχνική που ενυπάρχει σε όλα τα έργα του είναι ο λεγόμενος Παντογνώστης αφηγητής, δηλαδή ο αφηγητής που γνωρίζει τα πάντα για τους ήρωες, ακόμη και τις πιο μύχιες σκέψεις τους. Επίσης, ο τρόπος που ερμηνεύει τις συμπεριφορές θυμίζει αστυνομικό επιθεωρητή, ντετέκτιβ και το κτίσιμο των γνωρισμάτων των ηρώων του υλοποιείται μέσα από την πολύ λεπτή και εισχωρητική ματιά ενός ερευνητή εγκλήματος.
Όμως, η κοινωνία μας δεν είναι ένα συνονθύλευμα προσώπων και καταστάσεων που αλληλοεπηρεάζονται; H ανάγνωση και η μελέτη των μυθιστορημάτων του μεγάλου Ρώσου καλλιτέχνη μπορεί να μας διδάξει κοινωνικές δεξιότητες και να οξύνει την αντιληπτική μας ικανότητα σε σχέση με την επικοινωνία με τους συμπολίτες μας. Η παρατήρηση, μας διευκολύνει στην προσέγγιση κάποιων ατόμων, αφού συμπεραίνουμε κάποια στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας τους και προσαρμόζουμε τον τρόπο επικοινωνίας μας με αυτά. Οπότε, η γραφή του Ντοστογιέφσκι ξεπηδάει από τα βιβλία και ενσωματώνεται στην καθημερινότητά μας, στις συναλλαγές μας και τις επαφές μας με τρίτους.
Σημαντικά βιβλία του ρώσου δημιουργού είναι τα: Εγκλημα και τιμωρία, Αδερφοί Καραμάζοφ, Ο ηλίθιος, Οι δαιμονισμένοι κ.ά. Καλή ανάγνωση και καλό ταξίδι στους μαγικούς κόσμους του ρώσου συγγραφέα.
Πηγή:
Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. https://el.wikipedia.org/wiki/Φιόντορ_Ντοστογιέφσκι (τελευταία ανάκτηση 27/09/2020).
