«Όταν ήμουν μικρός, ήθελα να γίνω δολοφόνος λαθροκυνηγών. Εξακολουθώ να θέλω. Ως αντίδοτο, γράφω.» Με αυτά τα λόγια κλείνει τον επίλογο του βιβλίου του «Οκαβάνγκο» ο Γάλλος συγγραφέας Caryl Ferey, ο οποίος έγινε ευρύτερα γνωστός μέσω των αστυνομικών μυθιστορημάτων του «Μαπούτσε» και «Ζουλού», με το τελευταίο να έχει γυριστεί και σε ταινία για τον κινηματογράφο. Στα βιβλία του, οι ιστορίες των οποίων λαμβάνουν χώρα σε διάφορα μέρη της γης, από την Αφρική και την Λατινική Αμερική ως την παγωμένη Σιβηρία, ο Ferey χρησιμοποιεί ως αφηγηματικό του όχημα ένα έγκλημα ή μια ιστορία μυστηρίου για να θίξει μια πλειάδα θεμάτων που, κατά κύριο λόγο, αφορούν στο περιβάλλον και τα ζώα. Στο «Οκαβάνγκο», το οποίο είναι το πρώτο του μυθιστόρημα στην καρδιά των αφρικανικών πάρκων άγριας φύσης, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ως έναυσμα για την ιστορία του την δολοφονία ενός άνδρα, μέσα στο προστατευόμενο πάρκο Wild Bunch, στα σύνορα με την Ναμίμπια.
Ο τόπος και οι ήρωες
Ένας από τους βασικούς ήρωες του «Οκαβάνγκο» είναι ο Τζων Λέηθαμ, ένας μυστηριώδης άνδρας, νοτιοαφρικανικής καταγωγής, που εγκαταστάθηκε βόρεια της ερήμου Καλαχάρι πριν από μια εικοσαετία, ιδρύοντας το θεματικό πάρκο άγριας ζωής «Wild Bunch». Όταν στην καρδιά του προστατευόμενου πάρκου του θα βρεθεί το κατακρεουργημένο πτώμα ενός νεαρού άνδρα, η ρέηντζερ Σολάνα Μπέτγουεηζ, η οποία έχει αφιερώσει τη ζωή της στην πάταξη της λαθροθηρίας, θα αναλάβει την επίλυση της υπόθεσης. Ο εργένης, «μισάνθρωπος» όπως τον χαρακτηρίζουν πολλοί, Λέηθαμ, θα αναγκαστεί να συνεργαστεί με τη δυναμική, ανυπότακτη ρέηντζερ, προσπαθώντας ταυτόχρονα να αποκρύψει τα μελανά σημεία του δικού του παρελθόντος. Η ερωτική έλξη ανάμεσα στον αινιγματικό ιδιοκτήτη και την ακριβοδίκαιη προστάτιδα του νόμου, λειτουργεί σαν πυροκροτητής ηθικών διλλημάτων για τους ήρωές του, εξυπηρετεί την πλοκή και αναδεικνύει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο τις δύο όψεις κάθε ανθρώπου. Εκτός από το πρωταγωνιστικό δίδυμο, ο συγγραφέας ρίχνει στην αρένα και μια πλειάδα δευτερευόντων χαρακτήρων όπως εμπόρους ναρκωτικών, χάκερς, πληρωμένους δολοφόνους, λαθρεμπόρους, αυτόχθονες ιχνηλάτες και απόστρατους αξιωματικούς που συμμετείχαν στον πόλεμο της Ανγκόλας, στήνοντας τη συναρπαστική ιστορία ενός εγκλήματος που έχει τις ρίζες του βαθιά στο παρελθόν της Αφρικής.
«Ορίστε το μέλλον που επεφύλασσε ο σύγχρονος άνθρωπος στα ζώα: μια φυλακή. Ένα κελί με σίδερα στο κεφάλι, που τα έκανε να χάνουν ακόμα και την ιδέα της ελευθερίας.»
Πρωταγωνιστικό ρόλο, όμως, ίσως τον σημαντικότερο απ’ όλους στο μυθιστόρημα του Caryl Ferey, παίζουν τα ζώα. Ολόκληρη η ιστορία που έπλασε ο συγγραφέας διαρθρώνεται γύρω από την επιβίωση των άγριων ζώων στη Μαύρη Ήπειρο, αφού πολλά από αυτά πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης κι αγοραπωλησίας, ή σφαγιάζονται προκειμένου το κρέας, το δέρμα, τα νύχια, τα οστά και τα δόντια τους να πουληθούν έναντι αδράς αμοιβής σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Με το να τοποθετήσει την μυστηριώδη δολοφονία του νεαρού άνδρα στην καρδιά του προστατευόμενου πάρκου, ο συγγραφέας επιτυγχάνει να στρέψει τον εστιακό του φακό στην ανάγκη προστασίας της άγριας πανίδας και να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου όσον αφορά στην επικείμενη εξάλειψή τους. Το πολύ πρωτότυπο που συμβαίνει στο «Οκαβάνγκο», είναι ότι τα ζώα δεν συνυπάρχουν απλώς με τους ήρωες του βιβλίου, αλλά παίζουν καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της ιστορίας, αφού πολλές φορές, τα ίδια τα ζώα είναι αυτά που φέρνουν την ανατροπή.
Το μυστήριο της Μαύρης Ηπείρου κι η ανθρωπογεωγραφία της
Διαβάζοντας κανείς το «Οκαβάνγκο», αντιλαμβάνεται πως πρόκειται για προϊόν επισταμένης έρευνας και μελέτης της Ιστορίας και κουλτούρας της Αφρικής και πως η αστυνομική πλοκή είναι απλώς ένα αφηγηματικό πρόσχημα που επιστρατεύει ο συγγραφέας για να μιλήσει για τα φλέγοντα ζητήματα που την ταλανίζουν. Σε μια ήπειρο όπου η ομοφυλοφιλία κι η έκτρωση είναι απαγορευμένες και τιμωρούνται με φυλάκιση, η λαθροθηρία και το εμπόριο άγριων ζώων έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις αφού κατά την Αποικιοκρατία – κι ιδιαίτερα μετά από αυτήν- η Αφρική «έγινε το κυνηγετικό γήπεδο της Ευρώπης και της Αμερικής» όπως θα πει ο παντογνώστης αφηγητής του βιβλίου, οι ήρωες του Ferey – προερχόμενοι από διάφορες φυλές που συμβιώνουν στα άγρια εδάφη της, όπως οι Τσουάνα, οι Σαν κι οι Χίμπα- ισορροπούν ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, αντιπροσωπεύοντας τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, δηλαδή το καλό και το κακό. Ωστόσο, το «Οκαβάνγκο» δεν αποτυπώνει μόνο τις σκοτεινές πλευρές της Αφρικής, αλλά αποτελεί ένα παράθυρο σε έναν αθέατο, συναρπαστικό κόσμο, γεμάτο παραδείσια πουλιά, πύρινα ηλιοβασιλέματα, σαμάνους με μαγικά φίλτρα και μύθους για ανθρώπους που μεταμορφώνονται σε λιοντάρια, διατηρώντας έτσι ανέπαφη όλη την μαγεία που περιβάλλει αυτό το τόσο ταλαιπωρημένο σημείο του πλανήτη. Όσους για τους λάτρεις της περιπέτειας, το «Οκαβάνγκο» δεν αφήνει κανέναν ανικανοποίητο, αφού από τη μέση και μετά, το βιβλίο ανεβάζει ρυθμούς, με αποκορύφωμα τις τελευταίες εκατό σελίδες, όπου το ανθρωποκυνηγητό που διεξάγεται, μετατρέπεται στο απόλυτο κρεσέντο δράσης και απόλαυσης. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα, σε μετάφραση Αργυρώς Μακάρωφ. Βρείτε το εδώ.
