Όλοι μας ακούμε μουσική σε διάφορες στιγμές της ημέρας. Πότε στο αυτοκίνητο, πότε κάνοντας μπάνιο. Όταν όμως ένα τραγούδι έχει τα λόγια ενός ποιητή, μπορεί να συγκινήσει, να ανατριχιάσει όπως μόνο τα ποιήματα καταφέρνουν.
Πάμε στο κλασικό πλέον countdown με κάποια αγαπημένα μελοποιημένα ποιήματα!
5) Ο Ντικ – Γιάννης Ρίτσος
Όντας εξόριστος, ο Γιάννης Ρίτσος ανάμεσα στα ποιήματα που έγραψε ήταν και “ο Ντικ”, αναφερόμενος στον σκύλο που βρισκόταν μεταξύ των εξόριστων. Μια συντροφιά που ζέσταινε τις καρδιές τους μέσα στην σκληρότητα που βίωναν στη Λήμνο.
Το μόνο που μπορεί να ακούσει κανείς είναι “το καρδιοχτύπι της πέτρας κι πέτρα της καρδιάς που δουλεύεται με τον θυμό και με τον πόνο βαριά, σιγά και σταθερά.”
Ο Ντικ “αποκοιμιόταν τα χαράματα στα γυμνά πόδια της Λευτεριάς”. Δολοφονήθηκε από τους χωροφύλακες, γιατί απλώς αγαπούσε τους εξόριστους. Στην εξορία απαγορευόταν η ύπαρξη θετικών συναισθημάτων, πόσο μάλλον της αγάπης.
Στον στίχο “μπορεί να τον ακούσουμε πάλι να γαυγίζει χαρούμενος σε μια διαδήλωση”, έρχεται η θύμηση του Λουκάνικου, σκύλος – σύμβολο των διαδηλώσεων των Αγανακτισμένων, που προστάτευε όσους αγαπούσε με τρόπο που μόνο ένας σκύλος μπορεί να καταφέρει.
Η μελοποίηση του ποιήματος έγινε από τον Θάνο Μικρούτσικο, με τις αξεπέραστες φωνές των Μαρία Δημητριάδη και Σάκη Μπουλά. Ένα τραγούδι που μας υπενθυμίζει το έργο που άφησαν πίσω και οι τέσσερις σπουδαίοι καλλιτέχνες.
4) Σπασμένο καράβι – Γιάννης Σκαρίμπας
Ως σωστή Κιλκισιώτισσα, δε θα μπορούσα να μην αναφερθώ σε ένα μελοποιημένο ποίημα που ερμηνεύτηκε από τον συντοπίτη Δημήτρη Μπάση. Φυσικά η πρώτη εκτέλεση ανήκει στον Κώστα Κάραλη, σε μουσική του Γιάννη Σπανού το 1975.
Το ποίημα ανήκει στην ποιητική συλλογή ” Ουλαλούμ” του Γιάννη Σκαρίμπα του 1936. Βλέπουμε ένα τοπίο να υπάρχει, μα να μη ζει. Να είναι παθητικό, με παντελή έλλειψη ενέργειας. Η μόνη ένδειξη ζωής είναι τα αστέρια, αμέτρητα χιλιόμετρα μακρυά από τον ποιητή.
Ο Σκαρίμπας θέλει να είναι ένα σπασμένο καράβι “με δίχως κατάρτια, με δίχως πανιά”, άρα μη λειτουργικό. Θέλει να γίνει ένα με το άψυχο τοπίο που παρατηρεί γύρω του, ίσως για να ξεκουραστεί από τη φλύαρη καθημερινότητα. Να ξεκουραστεί και να γύρει να κοιμηθεί. Ίσως όχι και από τα πιο αισιόδοξα ποιήματα, μα ο Σκαρίμπας μας βάζει να αναλογιστούμε πολλά κομμάτια της ζωής μας.
3) Ερωτικό – Ναπολέων Λαπαθιώτης
Ένα φιλί που πολλοί έταξαν, μα κανείς δεν έδωσε. Και πότε θα δωθεί; “Ίσως μια μέρα, όταν χαθώ” λέει ο ποιητής, τότε ίσως η Νύχτα “σα μια παλιά της οφειλή, να μου τα ξαναφέρει”.
Γράφτηκε το 1928 από τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη. Μελοποιήθηκε από τον Νίκο Ξυδάκη στον δίσκο “Κοντά στη δόξα μια στιγμή” με τη φωνή της Ελευθερίας Αρβανιτάκη.
Το ποίημα έχει ακροστιχίδα και σχηματίζει το όνομα “Κώστας Γκίκας”, πρόσωπο που αγαπούσε πολύ ο Λαπαθιώτης. Εκείνην την εποχή ήταν ανήκουστο και κατακριτέο ένας άνδρας να αγαπά ένας άλλον άνδρα. Κάτι που ούτε τον 21ο αιώνα έχουμε ξεπεράσει, καθώς κάποιοι ακόμα θεωρούν ότι η αγάπη πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις, για να είναι αποδεκτή και καθαρή.
2) Όσο μπορείς – Κωνσταντίνος Καβάφης
Ένας ακόμα ποιητής που κατακρίθηκε λόγω των σεξουαλικών του προτιμήσεων είναι ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές σε παγκόσμια κλίμακα.
Στο ποίημα “Όσο μπορείς”, ένας ώριμος Καβάφης συμβουλεύει τους αναγνώστες του κάτι τόσο απλό, μα πολλές φορές δύσκολο να πραγματωθεί• “όσο μπορείς: μην την ευτελίζεις”, αναφερόμενος στη ζωή. Γιατί πολλές φορές τα όνειρά μας δεν υλοποιούνται, όμως αυτό δεν πρέπει να σταθεί αιτία να είμαστε αναξιοπρεπείς.
Το ύφος του Καβάφη είναι συμβουλευτικό, σαν ένας καθηγητής που κοιτά στα μάτια τους μαθητές του και προσπαθεί να τους νουθετήσει. Μας συμβουλεύει να μη φτάσουμε στο σημείο η ζωή μας να γίνει “σα μια ξένη φορτική”.
Το ποίημα μελοποιήθηκε το 2014 από τον Αλέξανδρο Καρόζα, σε ερμηνεία του Γιώργου Νταλάρα.
1) Ανδρείκελα – Κωνσταντίνος Καρυωτάκης
Γνωστός για την όχι και τόσο αισιόδοξη νότα των έργων του, ο Καρυωτάκης στο ποίημα αυτό του 1927 αναφέρεται στα ανδρείκελα. Ποια είναι αυτά; Είναι ο κόσμος που συναναστρέφεται, οι συμπολίτες του που είναι σκιά την ανθρώπινης φύσης.
Μίλα εκ στόματος όλων, “σα να μένουμε ακόμη στην ανυπαρξία”, παρουσιάζοντας τον άνθρωπο σα χάρτινη δημιουργία, δίχως βούληση, πιόνια μιας παρτίδας άλλων.
Ας μη ξεχνούμε ότι είναι μια περίοδος δύσκολη, λίγα χρόνια μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο και μια ανάσα μετά την μικρασιατική καταστροφή. Εξαθλίωση σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής, όπου η Ελλάδα ακόμα προσπαθεί να μαζέψει τα κομμάτια της.
Οι ζωές των πολιτών βρίσκονται σε καταστολή, αφού ” άλλος δεν ξέρει ότι βρισκόμαστε, παρά οποίος πατάει επάνω μας καθώς διαβαίνει”. Μόνο ο ψυχικός πόνος που νιώθουν τους καθιστά ικανούς να καταλάβουν ότι υπάρχουν ως οντότητες.
Τα “Ανδρείκελα” μελοποιήθηκαν από τα Υπόγεια ρεύματα το 1994 στο άλμπουμ “Ο μάγος κοιτάζει την πόλη”.
Γιατί τελικά είναι σημαντική η μελοποίηση των ποιημάτων;
Η μουσική βοηθάει στο να γνωρίσει περισσότερος κόσμος ποιήματα, που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν άγνωστα. Τα λόγια ενός ποιητή είναι τόσο ηχηρά δίχως φλυαρίες, που η μουσική τα βοηθά να μείνουν εντονότερα χαραγμένα στον νου και στην ψυχή.
