Το πώς διαλέγω το επόμενο βιβλίο μου είναι το αιώνιο δίλημμα κάθε αναγνώστη και αυτό γιατί υπάρχει μια σιωπηλή, αλλά πολύ πραγματική στιγμή που κάθε βιβλιόφιλος γνωρίζει καλά. Είναι εκείνη η στιγμή μετά το τέλος ενός βιβλίου, όταν έχεις ακόμη το βλέμμα καρφωμένο στις τελευταίες γραμμές και η καρδιά σου δεν έχει συνέλθει από το φινάλε. Κι έπειτα έρχεται η ερώτηση: «Και τώρα τι να διαβάσω;»
Ακούγεται απλό, όμως δεν είναι. Γιατί το να διαλέξεις το επόμενο βιβλίο σου δεν είναι απλώς μια απόφαση. Είναι μια μικρή κρίση ύπαρξης με άρωμα χαρτιού και καφέ.
Η σκηνή του δράματος: εγώ μπροστά στη βιβλιοθήκη μου
Η βιβλιοθήκη μου με κοιτάζει πίσω. Κυριολεκτικά. Σειρές από ράφια γεμάτα με βιβλία που έχω υποσχεθεί να διαβάσω «κάποια στιγμή». Υπάρχουν εκείνα που αγόρασα γιατί είχαν όμορφο εξώφυλλο, εκείνα που μου πρότεινε το BookTok, αλλά και τα πιο «σοβαρά» που πιστεύω ότι πρέπει να διαβάσω για να είμαι ενημερωμένη. Κάπου ανάμεσά τους κρύβονται και οι παλιές αγάπες, τα βιβλία που διάβασα χρόνια πριν και θέλω να ξαναπιάσω.
Στέκομαι μπροστά στα ράφια και νιώθω σαν να προσπαθώ να αποφασίσω τι να φορέσω σε ένα ραντεβού. Θέλω κάτι που θα με ενθουσιάσει, θα μου ταιριάζει και θα με κάνει να νιώσω κάτι. Ταυτόχρονα, δεν θέλω να απογοητευτώ. Η επιλογή του επόμενου βιβλίου μοιάζει κάθε φορά με μια μικρή, αλλά σημαντική απόφαση.
Το mood reader μέσα μου κάνει πάρτι
Αν υπάρχει μια λέξη που με χαρακτηρίζει ως αναγνώστρια, είναι «mood reader». Δεν μπορώ να προγραμματίσω τι θα διαβάσω τον επόμενο μήνα, γιατί το συναίσθημά μου αποφασίζει για μένα.
Υπάρχουν μέρες που θέλω να χαθώ μέσα σε ένα ρομαντικό δράμα και να κλάψω σαν να μην υπάρχει αύριο. Άλλες φορές, το μόνο που με σώζει είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ γεμάτο ανατροπές που δεν βλέπεις να έρχονται. Και φυσικά, υπάρχουν εκείνες οι μέρες που απλώς θέλω κάτι «εύκολο» και ανάλαφρο, σαν comfort food για τον εγκέφαλο.
Το πρόβλημα είναι ότι η διάθεσή μου αλλάζει πιο γρήγορα κι από το WiFi μου. Έτσι, κάθε φορά που προσπαθώ να διαλέξω βιβλίο, νιώθω ότι διαπραγματεύομαι με τον εαυτό μου.
«Θες να συγκινηθείς ή να τρομάξεις;»
«Να γελάσεις ή να μπεις σε υπαρξιακή κρίση;»
Και πάντα υπάρχει εκείνο το μικρό φωνάκι που ψιθυρίζει: «Απλώς πάρε εκείνο που διάβασαν όλοι στο TikTok».
Η επιρροή του BookTok και η καταστροφή της TBR λίστας μου
Ας το παραδεχτούμε. Όσοι αγαπάμε τα βιβλία έχουμε χάσει τον έλεγχο από τη στιγμή που ανακαλύψαμε το BookTok. Κάθε βίντεο υπόσχεται ότι αυτό το βιβλίο θα αλλάξει τη ζωή σου. Και φυσικά, το πιστεύω. Το προσθέτω στη λίστα μου, αγοράζω άλλο ένα αντίτυπο που δεν χωράει πουθενά και κάπως έτσι η TBR μου (to be read list) μετατρέπεται σιγά σιγά σε to be regretted list.
Το BookTok έχει κάτι μαγικό. Δημιουργεί ενθουσιασμό, κοινότητα και μια αίσθηση ότι όλοι διαβάζουμε μαζί. Όμως έχει και ένα τίμημα. Ξαφνικά νιώθω ότι πρέπει να διαβάσω όλα τα viral βιβλία για να μη μείνω πίσω. Έτσι, ενώ κάποτε διάλεγα βιβλίο με βάση τη διάθεσή μου, τώρα διαλέγω με βάση το trend. Και κάπου εκεί ξεχνώ το πιο σημαντικό: ότι το διάβασμα είναι απόλαυση, όχι υποχρέωση.
Οι ενοχές του αναγνώστη
Υπάρχει και η άλλη πλευρά: η περίφημη «αναγνωστική ενοχή». Εκείνη η μικρή φωνή που σε μαλώνει όταν ξαναδιαβάζεις ένα αγαπημένο βιβλίο, ενώ θα μπορούσες να ανοίξεις κάτι καινούριο. Ή όταν αφήνεις στη μέση ένα βιβλίο που απλώς δεν σε κέρδισε.
Κάποιες φορές νιώθω ότι πρέπει να απολογηθώ για τις επιλογές μου, σαν να υπάρχει κάποιος “κανόνας” που λέει τι πρέπει να διαβάζω. Όμως η αλήθεια είναι πως κανείς δεν μπορεί να το αποφασίσει αυτό για μένα. Ούτε το Goodreads, ούτε τα trends, ούτε οι φωτογραφίες με τα τέλεια στημένα φλιτζάνια καφέ. Μόνο εγώ ξέρω τι χρειάζομαι τη συγκεκριμένη στιγμή.
Το μαγικό restart κάθε νέου βιβλίου
Όσο κι αν γκρινιάζω για το “αιώνιο δίλημμα”, υπάρχει κάτι βαθιά όμορφο σε αυτή τη διαδικασία. Κάθε φορά που διαλέγω το επόμενο βιβλίο μου, νιώθω πως ξεκινώ από την αρχή. Μια νέα ιστορία, ένας νέος κόσμος, χαρακτήρες που δεν ξέρω ακόμη αν θα αγαπήσω ή θα με εκνευρίσουν.
Αυτή η προσμονή είναι η μαγεία της ανάγνωσης. Η αίσθηση ότι σε περιμένει κάτι άγνωστο, αλλά συναρπαστικό. Δεν έχει σημασία αν το βιβλίο που θα διαλέξω είναι viral ή παλιό, αν έχει 300 ή 800 σελίδες. Σημασία έχει να μου μιλήσει τη σωστή στιγμή.
Γιατί, όπως και στη ζωή, τα βιβλία μάς βρίσκουν όταν είμαστε έτοιμοι να τα καταλάβουμε.
Τελικά, δεν έχει σημασία ποιο βιβλίο θα διαλέξεις
Μετά από τόσες ώρες μπροστά στη βιβλιοθήκη, το συνειδητοποιώ: δεν υπάρχει “σωστή” επιλογή. Κάθε βιβλίο που ανοίγουμε είναι μια μικρή περιπέτεια. Κάποιες φορές είναι αξέχαστη, άλλες απλώς ένα πέρασμα. Και αυτό είναι απολύτως εντάξει.
Ίσως το επόμενο βιβλίο μου να είναι αυτό που θα με συγκλονίσει. Ίσως να είναι εκείνο που θα αφήσω στη μέση. Ίσως απλώς να είναι μια ακόμη ιστορία που θα με συντροφεύσει τα βράδια. Όποιο κι αν είναι, θα με οδηγήσει λίγο πιο μακριά σ’ αυτό το όμορφο ταξίδι που λέγεται ανάγνωση.
Στο τέλος της ημέρας, δεν έχει σημασία τι διαβάζεις. Σημασία έχει ότι διαβάζεις.
