Το Φάντασμα του Κάντερβιλ είναι ένα σύντομο, απολαυστικό διήγημα του Όσκαρ Ουάιλντ. Αντί να γράψει μια κλασική ιστορία τρόμου, επιλέγει να την ανατρέψει. Φτιάχνει ένα φάντασμα που κανείς δε φοβάται, μια οικογένεια που δεν παίρνει τίποτα στα σοβαρά και μια πλοκή που συνδυάζει χιούμορ, φαντασία και τρυφερότητα. Ο συγγραφέας συνδυάζει το βρετανικό γοτθικό ύφος με το αμερικανικό πνεύμα της λογικής, δημιουργώντας μια ιστορία όπου δεν τρομάζεις, αλλά γελάς και συγκινείσαι.
Μια υπόθεση γεμάτη ανατροπές
Όταν η οικογένεια Ότις αγοράζει τον πύργο Κάντερβιλ, γνωρίζει ότι «φιλοξενεί» ένα φάντασμα. Αντί όμως να πανικοβληθούν, τα μέλη της οικογένειας το αντιμετωπίζουν με απόλυτη ψυχραιμία και αρκετή ειρωνεία. Ο άλλοτε τρομερός Σερ Σάιμον μετατρέπεται σε τραγική φιγούρα που δε μπορεί να τρομάξει κανέναν.
Πίσω από το χιούμορ, ο Όσκαρ Ουάιλντ αγγίζει θέματα όπως η μετάνοια, η συγχώρεση και η αποδοχή. Το φάντασμα έχει διαπράξει φόνο, αλλά κουβαλά τύψεις. Η νεαρή Βιρτζίνια, η κόρη της οικογένειας, είναι η μόνη που τον ακούει και τον βοηθά να λυτρωθεί. Με ευαισθησία και κατανόηση, του χαρίζει την ησυχία που ζητούσε εδώ και αιώνες. Το τέλος είναι σχεδόν ποιητικό.
Οι βασικοί χαρακτήρες στο φάντασμα του Κάντερβιλ
Σερ Σάιμον Κάντερβιλ
Ένα φάντασμα με τη φήμη του σκληρού, αλλά την ψυχή ενός καλλιτέχνη. Κουβαλάει αιώνες ενοχών αλλά και έπαρσης. Προσπαθεί να τρομάξει την οικογένεια, όπως έκανε με όλους τους προηγούμενους κατοίκους του πύργου, αλλά βρίσκει απέναντί του το πιο απρόσμενο «όπλο»: την αδιαφορία.
Κύριος και Κυρία Ότις
Οι γονείς της οικογένειας που αγοράζει τον πύργο. Πραγματιστές, ψύχραιμοι και καθόλου δεκτικοί στον μεταφυσικό τρόμο. Όταν το φάντασμα εμφανίζεται εκείνοι δεν ουρλιάζουν, αντίθετα το κοροϊδεύουν.
Ουάσιγκτον Ότις
Ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας. Όχι μόνο δεν τρομάζει, αλλά χρησιμοποιεί καθαριστικό για να εξαφανίσει τον αιματηρό λεκέ που «εμφανίζεται μόνος του» κάθε βράδυ.
Βιρτζίνια Ότις
Η κόρη της οικογένειας και η μοναδική που δείχνει ενσυναίσθηση προς το φάντασμα. Έχει ρομαντική και συμπονετική ψυχή, και στο τέλος αποδεικνύεται καταλύτης για την «απελευθέρωσή» του.
Τα δίδυμα Ότις
Οι μικροί μπελάδες. Το φάντασμα δεν τους φοβίζει. Αυτοί είναι εκείνοι που του στήνουν παγίδες για να το παιδεύσουν και να γελάσουν εις βάρος του.
Από τη σελίδα στην οθόνη
Το φάντασμα του Κάντερβιλ έχει εμπνεύσει πολλές μεταφορές σε τηλεόραση, κινηματογράφο και κινούμενα σχέδια. Από αυτές ξεχωρίζουν:
- Η ταινία του 1996 με τον Patrick Stewart και τη Neve Campbell, που συνδυάζει συγκίνηση, χιούμορ και ρομαντισμό.
Στη διασκευή αυτή ο Patrick Stewart υποδύεται το φάντασμα σε έναν ρόλο γεμάτο Shakespearean βαρύτητα, ενώ η Neve Campbell αναλαμβάνει το ρόλο της Βιρτζίνια, την νεαρής που βοηθά να λυτρωθεί ο Σερ Σάιμον. Η ταινία κρατά ένα ζεστό οικογενειακό χαρακτήρα, με στιγμές γεμάτες χιούμορ αλλά και συγκίνησης. Άφησε έντονη αίσθηση σε όσους την είδαν μικροί, λόγω της τρυφερής σχέσης ανάμεσα στη Βιρτζίνια και το φάντασμα.
- Η ταινία κινουμένων σχεδίων του 2023, με τις φωνές των Stephen Fry, Hugh Laurie και Emily Carey, παρουσιάζει το έργο με μοντέρνα αισθητική και έξυπνους διαλόγους. Διατηρεί το σαρκαστικό ύφος του Ουάιλντ, αλλά απευθύνεται και στο σημερινό κοινό. Στην Ελλάδα η ταινία έχει τον τίτλο « Ο χορός των φαντασμάτων».
Παρόλο που η ιστορία έχει διασκευαστεί επανειλημμένα, αυτές οι δύο εκδοχές δείχνουν πως ο Ουάιλντ συνεχίζει να συγκινεί και να διασκεδάζει από γενιά σε γενιά.
Γιατί να το διαβάσεις;
- Γιατί είναι ιδανικό για αναγνώστες κάθε ηλικίας.
- Γιατί θα διαβάσεις μια ιστορία φαντασμάτων διαφορετική, η οποία δεν προσπαθεί να σε κάνει να τρομάξεις, αλλά να σε κάνει να σκεφτείς.
- Γιατί διαβάζεται γρήγορα και αφήνει μια γλυκιά, σχεδόν μια μελαγχολική επίγευση.
Όσκαρ Ουάιλντ: το πνεύμα πίσω από το πνεύμα
Πίσω από τον σαρκασμό και το ανάλαφρο ύφος, κρύβεται το πνεύμα του Όσκαρ Ουάιλντ, του Ιρλανδού συγγραφέα που λάτρεψε την αντίθεση ανάμεσα στην κοινωνική πρόσοψη και στην ανθρώπινη αλήθεια. Γεννημένος το 1854 στο Δουβλίνο, ο Ουάιλντ σπούδασε στην Οξφόρδη, έγινε σύμβολο του αισθητισμού και έγραψε έργα γεμάτα πνεύμα, καυστική αλήθεια και υπόγειο συναίσθημα.
Ο Όσκαρ υπήρξε ένας από τους πιο εκκεντρικούς και ταλαντούχους εκπροσώπους του αισθητισμού, πιστεύοντας πως η τέχνη υπάρχει για την ομορφιά και όχι απαραίτητα για κάποιο ηθικό δίδαγμα. Στα έργα του, όπως το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ, η Σημασία του να είσαι Σοβαρός και φυσικά το Φάντασμα του Κάντερβιλ, έπαιζε με τις κοινωνικές συμβάσεις. Τις ανέτρεπε και τις φώτιζε με σαρκασμό, χωρίς ποτέ να λείπει η ανθρώπινη ευαισθησία.
Ο Ουάιλντ πίστευε στην ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει την εσωτερική του αλήθεια, ακόμη και αν αυτή ερχόταν σε αντίθεση με την εικόνα που απαιτούσε η κοινωνία. Αυτό ακριβώς το στοιχείο καθιστά το έργο του διαχρονικό, καθώς κάτω από κάθε ατάκα, υπάρχει κάτι βαθύτερο.
Προσωπική ματιά
Η πρώτη μου γνωριμία με το φάντασμα το Κάντερβιλ δεν έγινε μέσα από τις σελίδες, αλλά από την ταινία του 1996. Εκείνη η εκδοχή στάθηκε αφορμή για να αναζητήσω το πρωτότυπο κείμενο και να ανακαλύψω το πνεύμα του Όσκαρ Ουάιλντ πίσω από την ιστορία. Το διήγημα σύντομο αλλά γεμάτο ουσία, με έκανε να χαμογελάσω, να συγκινηθώ και να σκεφτώ. Δεν πρόκειται για μια κλασική ιστορία φαντασμάτων, αλλά για μια καλοδεχούμενη σάτιρα, στην οποία το χιούμορ δεν ακυρώνει το συναίσθημα, αλλά το αναδεικνύει. Αν ψάχνεις ένα σύντομο βιβλίο που θα σε κάνει να χαμογελάσεις, να στοχαστείς και να δεις το υπερφυσικό αλλιώς, τότε είναι μια καλή επιλογή.
