Η Rachel Cusk είναι αναμφίβολα μία από τις πιο ευρηματικές και διεισδυτικές συγγραφείς της σύγχρονης εποχής. Ο τρόπος που γράφει, ειλικρινής και περίτεχνος, σε προσκαλεί πάντοτε να βυθιστείς στο κείμενο και να εξερευνήσεις βαθύτερα τον εαυτό σου. Όπως και σε προηγούμενα έργα της, έτσι και στην πρόσφατη κυκλοφορία “Περί Γάμου και Χωρισμού” μιλά για θέματα που σε αγγίζουν βαθιά και σε προβληματίζουν: για τις φιλικές και ρομαντικές σχέσεις, τη μητρότητα, την πατρίδα.
Θεματικοί άξονες
Η αφήγηση ξεκινά από τη στιγμή που η συγγραφέας χωρίζει με τον σύζυγό της μετά από δέκα χρόνια γάμου και αφού έχουν αποκτήσει μαζί δύο κόρες. Από την πρώτη κιόλας φράση βάζει τον αναγνώστη μέσα σε ένα κλίμα αποπροσανατολισμού και πλήρους κατάρρευσης. Βιώνει τον χωρισμό της, αναλογίζεται τα λάθη της και τη στάση που κρατούσε μέσα στο γάμο, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να προχωρήσει και να διατηρήσει μία ισορροπία για τα παιδιά της.
Το βιβλίο ασχολείται με το λεγόμενο “aftermath”, το τι συμβαίνει μετά τον γάμο, μετά τον χωρισμό, μετά το happy ending μιας ερωτικής ιστορίας. Η ζωή μέσα από τα μάτια της αφηγήτριας είναι πλέον γεμάτη δυσκολίες, μοναξιά και κενές στιγμές. Ακόμα και τα οικογενειακά τραπέζια είναι για εκείνη μία δοκιμασία. Αισθάνεται ότι είναι η μόνη που δεν έχει σύντροφο, εκείνη και η γιαγιά της που είναι χήρα τα τελευταία τριάντα χρόνια. Βλέπει παντού γύρω της ζευγάρια και οικογένειες με μικρά παιδιά που φαίνονται ευτυχισμένοι και πλήρεις. Οι γυναίκες-μητέρες που περνούν από δίπλα της είναι σαν να μην την βλέπουν, βυθισμένες όπως είναι στον δικό τους χαρούμενο μικρόκοσμο.
“Πρόσφατα χωρίσαμε με τον σύζυγό μου και μέσα σε λίγες εβδομάδες η ζωή που είχαμε δημιουργήσει διαλύθηκε σαν αποσυναρμολογημένο παζλ που έχει μετατραπεί σε σωρό φθαρμένων κομματιών”.
Η αγάπη που γίνεται μίσος
Η Rachel Cusk αντλεί παραδείγματα από μυθικά ζευγάρια, όπως ο Αγαμέμνονας και η Κλυταιμνήστρα, η Μήδεια και ο Ιάσων, ο Αδάμ και η Εύα. Με αυτόν τον τρόπο υφαίνει έναν συνδετικό ιστό ανάμεσα στην προσωπική της εμπειρία και την πανανθρώπινη διάσταση των σχέσεων, διερευνώντας το πώς η αγάπη μπορεί να μεταμορφωθεί σε σύγκρουση, προδοσία ή ακόμη και εκδίκηση.
Η Κλυταιμνήστρα εκφράζει την οργή μιας γυναίκας που περίμενε για τόσα χρόνια τον σύζυγό της μόνο για να τον δει να επιστρέφει με μια άλλη γυναίκα στο πλευρό του. Η Μήδεια σκοτώνει τα παιδιά της, τον καρπό του γάμου της με τον Ιάσωνα, με τη σκέψη πως , αφού χάθηκε ο έρωτας ανάμεσα στο ζευγάρι, δεν μπορούν να υπάρχουν απόγονοι, αλλά και επειδή αγαπά τόσο βαθιά που θέλει να κάνει τον πρώην σύζυγο της να πονέσει όσο εκείνη. Και ο Αδάμ και η Εύα, όπως σχεδόν κάθε αληθινό ζευγάρι, περνούν από την απόλυτη ευτυχία στην πτώση και στην απομυθοποίηση του συντροφικού δεσμού.
Μέσα από αυτές τις μορφές, η Cusk δείχνει ότι ο χωρισμός δεν αποτελεί μόνο μια ιδιωτική ιστορία, αλλά εντάσσεται σε ένα διαχρονικό μοτίβο που επαναλαμβάνεται ακατάπαυστα στην ανθρώπινη εμπειρία.
Ο τρόπος γραφής
Η Rachel Cusk γράφει με έναν υπέροχο τρόπο που σε μαγνητίζει. Περιγράφει τις εμπειρίες και τα συναισθήματά της σαν να ζωγραφίζει σε καμβά. Δημιουργεί ένα έργο τέχνης, ένα ψηφιδωτό στιγμών και σκέψεων. Στοχάζεται πάνω στις αποφάσεις που τη σημάδεψαν, τις διεκδικήσεις της και εν τέλει ολόκληρο το παρελθόν της, από όταν ήταν κόρη της μητέρας της. Και περιγράφει το τώρα, την ουσία του να είναι μητέρα των κορών της, το πόσο προσπαθεί να τις προστατεύσει από τα κακώς κείμενα, αλλά και να τις αφήσει να εξερευνήσουν τον κόσμο και τα όριά τους.
Το βιβλίο δεν είναι απλώς μία αυτοβιογραφία, είναι μια εμβάθυνση στη γυναικεία ψυχοσύνθεση, μία αναζήτηση της αλήθειας γύρω από την επιτυχία και την αποτυχία μιας ανθρώπινης σχέσης. Θέτει ερωτήματα γύρω από την πατριαρχία και τις ριζωμένες πεποιθήσεις στην κοινωνία του σήμερα, τη μοναξιά που προκύπτει όταν προσπαθείς να διαφοροποιηθείς και να είσαι ο εαυτός σου.
“Ήταν και τα δύο απόηχος [aftermath] και προοίμιο. Η ετυμολογία της λέξης aftermath σημαίνει δεύτερο θέρισμα, μια δεύτερη σοδειά χόρτου που σπέρνεται και θερίζεται αφού έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή”.
