orthmad.gr
«Κάθε χτύπημα στην καρδιά ενός παιδιού αφήνει σημάδι στην ψυχή του για πάντα. Κανένα παιδί δεν πρέπει να νιώθει ότι πολεμά μόνο του».
Μερικά παιδιά φτάνουν στο σπίτι με κρυμμένα δάκρυα, λίγες λέξεις ή ακόμα και σιωπή που φωνάζει.
Εκείνη τη στιγμή, η παρουσία σου ως γονιός δεν είναι απλώς σημαντική ,είναι καθοριστική. Η έρευνα δείχνει ότι η ενεργή στήριξη και η συμμετοχή των γονέων μπορούν να αλλάξουν ριζικά την εμπειρία ενός παιδιού που βιώνει bullying, μειώνοντας την ψυχική πίεση και ενισχύοντας την αυτοεκτίμησή του (Kolbert, Schultz & Crothers, 2014).
Η παρέμβαση των γονέων δεν χρειάζεται να είναι περίπλοκη ή επίπονη. Το σημαντικό είναι να γνωρίζουν πώς να στέκονται δίπλα στο παιδί, να αναγνωρίζουν τα σημάδια και να εφαρμόζουν στρατηγικές που τεκμηριώνονται επιστημονικά (Stives et al., 2019). Η στιγμή που μιλάς, ακούς και ενεργείς μπορεί να σώσει περισσότερα από ένα χαμόγελο, μπορεί να σώσει ψυχές.
Η κρίσιμη δύναμη της γονικής εμπλοκής
Η εμπλοκή των γονέων δεν είναι απλώς ευχάριστη ή βοηθητική, είναι ουσιαστική για την πρόληψη του bullying. Τα παιδιά που αισθάνονται ότι οι γονείς, τους παρακολουθούν και νοιάζονται για το σχολικό τους περιβάλλον είναι πιο ικανά να αντιμετωπίσουν περιστατικά εκφοβισμού με ψυχραιμία και αυτοπεποίθηση. Αυτό δεν περιορίζεται μόνο στην επίδοση ή τη συμπεριφορά στο σχολείο, η αληθινή εμπλοκή σημαίνει να συζητάμε για τα συναισθήματα του παιδιού, να συνεργαζόμαστε με το σχολείο και να συμμετέχουμε σε δραστηριότητες που καλλιεργούν την ενσυναίσθηση και την κοινωνική υπευθυνότητα. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον όπου οι γονείς νοιάζονται και συμμετέχουν ενεργά, μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τα όριά τους, να επικοινωνούν ανοιχτά και να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις με θάρρος. Η συνέπεια, η επικοινωνία και η συνεργασία με το σχολείο δημιουργούν μια ασπίδα προστασίας που μειώνει σημαντικά την πιθανότητα να βιώσουν εκφοβισμό.
Στήριξη και καθοδήγηση μέσα από την καθημερινότητα
Η έρευνα των Stives et al. (2019) δείχνει πώς οι γονείς μπορούν να δράσουν ανάλογα με τον ρόλο του παιδιού στον κύκλο του bullying, είτε πρόκειται για θύμα, παρατηρητή ή ακόμη και θύτη. Όταν το παιδί είναι θύμα, η βασική προτεραιότητα είναι η συναισθηματική ασφάλεια. Το παιδί χρειάζεται να ακούγεται χωρίς κριτική, να κατανοεί ότι δεν φταίει και να νιώθει ότι η οικογένεια είναι δίπλα του σε κάθε βήμα. Η αναγνώριση και η επικύρωση των συναισθημάτων του, μειώνουν την απομόνωση και ενισχύουν την αυτοεκτίμησή του, δίνοντάς του δύναμη να αντιμετωπίσει την καθημερινότητα. Τα παιδιά που παρακολουθούν bullying συχνά νιώθουν φόβο ή αδυναμία να παρέμβουν. Οι γονείς μπορούν να τα καθοδηγήσουν να αναλάβουν ασφαλείς πρωτοβουλίες, να υποστηρίξουν τα θύματα και να ενισχύσουν την υπευθυνότητα και την κοινωνική τους συνείδηση. Αν το παιδί είναι ο ίδιος θύτης, η καθοδήγηση των γονέων μπορεί να περιορίσει τις αρνητικές συμπεριφορές και να καλλιεργήσει ενσυναίσθηση. Η αναγνώριση των συνεπειών των πράξεων και η υπευθυνότητα διδάσκουν στα παιδιά ότι οι πράξεις τους έχουν αντίκτυπο στους άλλους, προάγοντας θετικές κοινωνικές δεξιότητες και μειώνοντας την επανάληψη του εκφοβισμού. Η πρακτική στήριξη δεν χρειάζεται να είναι περίπλοκη, είναι η συνέπεια, η καθημερινή παρουσία και η ενεργή επικοινωνία που κάνουν τη διαφορά. Κάθε στιγμή που αφιερώνεται στο να μιλήσουμε, να ακούσουμε και να καθοδηγήσουμε, ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την ασφάλεια του παιδιού.
Δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον στο σπίτι και στην κοινότητα
Το σπίτι και η κοινότητα είναι τα πρώτα καταφύγια για ένα παιδί που βιώνει bullying. Σύμφωνα με Kolbert et al. (2014), ένα περιβάλλον όπου η επικοινωνία είναι ανοιχτή, τα συναισθήματα αναγνωρίζονται και οι σχέσεις βασίζονται στην εμπιστοσύνη, δημιουργεί την ψυχική ανθεκτικότητα που χρειάζεται το παιδί για να αντιμετωπίσει δυσκολίες. Ταυτόχρονα, οι Stives et al. (2019) τονίζουν ότι η συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες, λέσχες ή σχολικά προγράμματα που προάγουν την ενσυναίσθηση ενισχύει την κοινωνική ασφάλεια. Το σπίτι γίνεται το πρώτο “καταφύγιο” του παιδιού, ενώ η συνεργασία με το σχολείο δημιουργεί ένα δεύτερο δίκτυο ασφάλειας. Οι γονείς, μέσα από συνεχή παρουσία και καθοδήγηση, γίνονται οι παράγοντες αλλαγής που δίνουν στο παιδί τη δύναμη να σταθεί όρθιο απέναντι σε κάθε μορφή εκφοβισμού.
Η καθημερινή αλληλεπίδραση, οι συζητήσεις για τα συναισθήματα και η ενίσχυση θετικών συμπεριφορών δημιουργούν ένα πλέγμα ασφάλειας που προστατεύει και διαμορφώνει την προσωπικότητα του παιδιού με υγιή τρόπο.
Κάθε στιγμή που αφιερώνεται στη στήριξη και την καθοδήγηση ενδυναμώνει την ψυχή του παιδιού και μειώνει τον φόβο που προκαλεί το bullying.
Συμπέρασμα
Το bullying δεν είναι απλώς ένα σχολικό φαινόμενο, είναι μια πρόκληση που απαιτεί ενεργή εμπλοκή των γονέων. Οι έρευνες των Kolbert et al. (2014) και Stives et al. (2019) δείχνουν ότι η παρουσία, η επικοινωνία και η ενεργή καθοδήγηση μπορούν να μεταμορφώσουν την εμπειρία ενός παιδιού, μειώνοντας τον φόβο και ενισχύοντας την ψυχική του ανθεκτικότητα. Η γονική παρουσία δεν είναι πολυτέλεια, είναι ασπίδα και φάρος. Κάθε λέξη στήριξης, κάθε ανοιχτή συζήτηση, κάθε έμπρακτη ενέργεια μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός παιδιού. Με την κατάλληλη καθοδήγηση, ο φόβος μετατρέπεται σε θάρρος, η αδυναμία σε δύναμη και η απομόνωση σε αλληλεγγύη. Οι γονείς έχουν τη δύναμη να γίνουν η σταθερή αγκαλιά που θα κρατήσει το παιδί τους όρθιο απέναντι σε κάθε δυσκολία.
Βιβλιογραφία
Kolbert, J. B., Schultz, D., & Crothers, L. M. (2014). Bullying prevention and the parent involvement model. Journal of School Counseling, 12(7), n7.
Stives, K. L., May, D. C., Pilkinton, M., Bethel, C. L., & Eakin, D. K. (2019). Strategies to combat bullying: Parental responses to bullies, bystanders, and victims. Youth & Society, 51(3), 358–376.
