H Myanmar έχει προκαλέσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε διεθνές επίπεδο την τελευταία πενταετία (κυρίως δε τους τελευταίους δύο μήνες), οπότε και παρουσιάστηκε κατάφωρη καταπάτηση δικαιωμάτων σε βάρος του πληθυσμού των Rohingya.
Η Βρετανία αποχωρεί, το χάος παραμένει
Η αποδήμηση της Βρετανίας (τότε ακόμη Βρετανική Αυτοκρατορία) από την Myanmar το 1948 άφησε τη χώρα στο έλεος πολιτικών διαπληκτισμών, με αποκορύφωμα την εγκαθίδρυση στρατιωτικής δικτατορίας το 1962, η οποία έμελλε να κρατήσει μέχρι το 2010. Επομένως, η συστηματική καταπάτηση θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων σε βάρος πολιτών ήταν και είναι συχνό φαινόμενο (βλ. την καταχώρηση της Samantha Power στο blog του Λευκού Οίκου).
Το κράτος
Ο πληθυσμός της χώρας ανέρχεται σε 51 εκατομμύρια, και αποτελείται από 135 διαφορετικές εθνοτικές ομάδες (ενδεικτικά: Bamar 68%, Shan 9%, Karen 7%, Rakhine 4% και διάφορες άλλες της τάξεως του 12%). Οι εσωτερικές συρράξεις, όχι μόνο μεταξύ διαφορετικών εθνοτικών ομάδων, αλλά και μεταξύ βουδιστών (87,9%), χριστιανών (6,2%) και μουσουλμάνων (4,3%) καλά κρατούν, αφού στην Myanmar λαμβάνει χώρα μία από τις μακροβιότερες εμφύλιες συρράξεις (69 χρόνια και 6 μήνες). Γίνεται κατανοητό ότι έχουν μείνει απροστάτευτοι πληθυσμοί -μεταξύ των οποίων και οι Rohingya- με ταυτότητα που δεν είναι απόλυτα σαφής, και εάν είναι, η παρουσία τους εκεί είναι ανεπιθύμητη, αφού θεωρείται ότι αποτελεί απειλή για την κυριαρχία της εκάστοτε κυβέρνησης, καθώς και για την ακεραιότητα του κράτους.
Πιο συγκεκριμένα, ήδη από την ανεξαρτητοποίηση της Myanmar, είχαν εμφανιστεί ομάδες Rohingya που διεκδικούσαν το δικαίωμα στην ίδρυση ανεξάρτητου ισλαμικού κράτους, αφού η κυβέρνηση δεν τους αναγνωρίζει ως μία από τις προαναφερθείσες 135 εθνοτικές ομάδες. Οι περισσότεροι Rohingya παγκοσμίως βρίσκονται συγκεντρωμένοι στο όμορο Bangladesh (900,000). Εκτός από την Myanmar, ο πληθυσμός των Rohingya βρίσκεται διασκορπισμένος κυρίως στην Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν, την Ταϊλάνδη, την Μαλαισία και την Ινδία.
Έτσι, το 1978 στρατιωτικές δυνάμεις της κυβέρνησης πραγματοποίησαν ένα κυνήγι μαγισσών εναντίον ανταρτών (επιχείρηση King Dragon) στην Sittwe, κέντρο του κρατιδίου Rakhine (όπου κατοικούν οι Rohingya), προχωρώντας σε συλλήψεις, δολοφονίες και βασανιστήρια. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ανάγκασαν 250.000 μουσουλμάνους να ζητήσουν άσυλο στο γειτονικό Bangladesh. Το 1982 η κυβέρνηση αρνήθηκε στους Rohingya το δικαίωμα να πολιτογραφηθούν, το δικαίωμα της εργασίας στο δημόσιο τομέα, της δημόσιας εκπαίδευσης και της ελευθερίας της μετακίνησης. Απόδειξη της ευπάθειας των Rohingya αποτελεί ότι, μέσα στο 2015, 25.000 άτομα μετακινήθηκαν από δίκτυο διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων από την Myanmar σε Μαλαισία, Ινδονησία και Ταϊλάνδη.
Η κρίση Rohingya σήμερα
Η σημερινή κρίση πυροδοτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2017, μετά από επίθεση σε 30 αστυνομικούς σταθμούς και μια στρατιωτική βάση, στην οποία σκοτώθηκαν 12 άτομα που εργάζονταν για την κυβέρνηση (εκ των οποίων οι 10 ήσαν αστυνομικοί). Η κυβέρνηση έκρινε υπεύθυνη την Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA), την οποία η ίδια έχει επίσημα αναγνωρίσει ως τρομοκρατική οργάνωση.
Τα αντίποινα ήταν άμεσα. Παρά το γεγονός ότι οι «τρομοκράτες» ήταν μόνο μερικές εκατοντάδες, η κυβέρνηση δεν δίστασε να προχωρήσει σε οργανωμένες επιθέσεις και βιαιοπραγίες εναντίον Rohingya, βάζοντας στο στόχαστρο ομάδες άμαχου πληθυσμού (το 60% των προσφύγων είναι παιδιά), καύση και ολοκληρωτική καταστροφή χωριών και επιτηδευμένη αναχαίτιση ανθρωπιστικής βοήθειας στα θύματα. Η μόνη εναλλακτική των Rohingya είναι να ζητήσουν άσυλο στο Bangladesh, στο οποίο έχουν διαφύγει περισσότερα από 480.000 άτομα τους τελευταίους δύο μήνες σχεδόν. Να σημειωθεί ότι πρόσφατα δημιουργήθηκαν υποψίες για τοποθέτηση ναρκών(!) από την κυβέρνηση της Myanmar στα σύνορα με το Bangladesh, με στόχο τους Rohingya που προσπαθούν να διαφύγουν της καταδίωξης.
Οργανισμοί όπως οι Human Rights Watch και Amnesty International κάνουν λόγο για γενοκτονία σε βάρος των Rohingya και κάνουν έκκληση για διεθνή ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση πάραυτα.
