Μια νέα αμερικανική πρόκληση στο χώρο της Νότιας Σινικής Θάλασσας ήρθε για να ταράξει εκ νέου τις ήδη τεταμένες σχέσεις Κίνας – ΗΠΑ και να απασχολήσει και πάλι τη διεθνή επικαιρότητα. Η επιχείρηση αυτή είχε στόχο, όπως ανακοινώθηκε από την Ουάσιγκτον, να υπενθυμίσει το καθεστώς «ελεύθερης ναυσιπλοΐας» που διατρέχει αυτή τη θαλάσσια περιοχή.
Η περιοχή της Νότιας Κινεζικής Θάλασσας αποτελεί «το μήλον της έριδος» για έξι χώρες: Κίνα, Βιετνάμ, Μαλαισία, Μπρουνέι, Φιλιππίνες, Ταϊβάν. Όμως σε αυτούς τους ανταγωνισμούς εμπλέκονται κυρίως οι ΗΠΑ με την Ιαπωνία, οι οποίες φαίνεται να συνεργάζονται εναντίον των κινεζικών διεκδικήσεων. Εν αντιθέσει με παλαιότερα, όπου οι ανταγωνισμοί αυτοί διεξάγονταν μέσω της διπλωματικής οδού, τους τελευταίους δύο μήνες οι ΗΠΑ πέρασαν στην έμπρακτη υποστήριξη της θέσης τους περί «ελεύθερης ναυσιπλοΐας», δηλαδή μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης προχώρησαν στην πρώτη επιχείρηση συνοδευόμενη από το αντιτορπιλικό USS Dewey, που προσέγγισε στα 12 μίλια, μια τεχνητή νησίδα των νήσων Spratly.
Η δεύτερη επιχείρηση σημειώθηκε την Κυριακή. Πιο συγκεκριμένα, το αμερικανικό αντιτορπιλικό USS Stethem πλησίασε σε απόσταση λιγότερη των 12 ν.μ. το νησί Triton, που βρίσκεται στο αρχιπέλαγος Paracel. Η αντίδραση του Πεκίνο υπήρξε άμεση καθώς έκρινε πως απειλήθηκαν τα κυριαρχικά του δικαιώματα, αφού το αμερικανικό πολεμικό πλοίο διέπλευσε εντός των κινεζικών χωρικών υδάτων. Επομένως, απέστειλε πολεμικά πλοία και μαχητικά αεροσκάφη για την αναχαίτιση της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή. Έπειτα ακολούθησαν οι δηλώσεις των εκπροσώπων του κινεζικού ΥΠΕΞ, όπου μεταξύ άλλων χαρακτήρισαν αυτή την ενέργεια ως «σοβαρή πολιτική και στρατιωτική πρόκληση» και ζήτησαν από τις ΗΠΑ να σταματήσουν τις προκλητικές επιχειρήσεις διότι παραβιάζουν την εθνική κυριαρχία και την ασφάλεια της Κίνας.
Γιατί είναι σημαντική η Νότια Σινική Θάλασσα;
Η γεωπολιτική σημασία αυτής της περιοχής έγκειται στο γεγονός ότι αποτελεί πλούσια πηγή υδρογονανθράκων και εμπορική δίοδο τόσο για την Κίνα όσο και για τις υπόλοιπες χώρες που τη διεκδικούν. Ωστόσο, το πρόβλημα για την Κίνα είναι εντονότερο, καθώς η χώρα αισθανόταν πως περιορίζονταν οι εμπορικές της δραστηριότητες -και όχι μόνο-. Όντας λοιπόν η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη της περιοχής και αναζητώντας περισσότερο χώρο, προχώρησε στη δημιουργία τεχνητών νήσων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο επέλεξε να επεκτείνει την αποκλειστική οικονομική της ζώνη (ΑΟΖ) και ακολούθως, να κατοχυρωθεί αυτή η θαλάσσια περιοχή στα χωρικά της ύδατα.
Ωστόσο, οι αξιώσεις της Κίνας στη Νότια Σινική Θάλασσα δέχονται δριμύτατης αμφισβήτησης. Αφενός, το Δικαστήριο της Χάγης, μετά την προσφυγή των Φιλιππίνων σε αυτό, προχώρησε σε μια σειρά αναιρέσεων των κινεζικών θέσεων και διεκδικήσεων στην περιοχή. Σύμφωνα με το Δικαστήριο, οι αξιώσεις της Κίνας θεωρήθηκαν απειλή για τα κυριαρχικά δικαιώματα των Φιλιππίνων, καθώς οι εδαφικές διεκδικήσεις της Κίνας περιορίζουν και παραβιάζουν τα χωρικά ύδατα των κρατών της περιοχής. Γι’ αυτό οι τεχνητές νήσοι έχουν τεθεί σε καθεστώς εδαφικής διαμάχης. Αφετέρου, οι ΗΠΑ δεν χάνουν την ευκαιρία να προβαίνουν, κάθε λίγο, σε επιχειρήσεις υπεράσπισης της «ελεύθερης ναυσιπλοΐας» στα διαφιλονικούμενα ύδατα, προκαλώντας τις κινεζικές αντιδράσεις.
Κατά συνέπεια, αυτές ο ενέργειες αναμένεται να εντείνουν τη ρήξη των σινοαμερικανικών σχέσεων. Μια τέτοια κατάληξη θα ήταν επιζήμια για τις ΗΠΑ, καθώς η Κίνα είναι η μόνη που μπορεί να μεταπείσει τη Βόρεια Κορέα να περιορίσει τα πυρηνικά και πυραυλικά της προγράμματα. Ωστόσο, αυτή η προοπτική συναντά περαιτέρω εμπόδια, καθώς και οι δύο πλευρές προβαίνουν σε μεμονωμένες ενέργειες που επισύρουν τη δυσαρέσκεια της άλλης.
