Ετυμολογικά μιλώντας, η «ομοφοβία» αναφέρεται στην όποια αντίδραση ή επιθετική συμπεριφορά εναντίον των ομοφυλόφιλων. Αντιδάνειο της αγγλικής λέξης «homophobia» (όμοιος + φοβία), αποτελεί παραβίαση των Διεθνών Συνθηκών αναφορικά με τα Ανθρώπινα δικαιώματα!
Χαρακτηριζόμενη ως «ομοφοβία», «ομοφυλοφοβία» ή «ομοερωτοφοβία», δηλώνει την αποστροφή και τις εσκεμμένες διακρίσεις σε βάρος ανθρώπων με διαφορετική σεξουαλικότητα.
Ο όρος έκανε την εμφάνισή του το έτος 1969, χρησιμοποιούμενος από τον George Weinberg, Αμερικανό κλινικό ψυχολόγο. Γνωστοποιήθηκε μέσω του βιβλίου του Society and the Healthy Homosexual, δύο χρόνια αργότερα.
Διακρίσεις, βία και δικαίωση
Η έννοια της λέξεως «ομοφοβία» ενδέχεται να περικλύει μίσος και αποδοκιμασία για τους συνανθρώπους μας με διαφορετικές προτιμήσεις. Δεν είναι λίγα τα ξεσπάσματα βίας, λεκτικής, ψυχολογικής, ακόμη και σωματικής, με τραγικά αποτελέσματα για τον ψυχισμό και τη σωματική ακεραιότητα των ατόμων που τη δέχονται. Αποτελέσματα αυτής της μισαλλοδοξίας που δημιουργείται είναι οι λεκτικές διαμάχες, οι δημόσιες κατηγορίες, οι ξυλοδαρμοί έως και οι δολοφονίες.
Τα άτομα που δρουν με τέτοιο μένος εναντίον των συνανθρώπων τους, είναι αυτά που χαρακτηρίζονται ως «ομοφοβικά». Πυρήνας των πεποιθήσεων αυτών μπορεί να είναι τα θρησκευτικά πιστεύω, η επιθυμία να υποστηρίξουν το πόσο «ορθοί» είναι οι ίδιοι σεξουαλικά ανάλογα με το φύλο τους ή και το αίσθημα της ανασφάλειας σε κοινωνικό επίπεδο.
Ακόμα, οι συμπεριφορές αυτές ενδέχεται να οφείλονται και στην έλλειψη επαφής και διαλόγου με ομοφυλόφιλους, στα διδάγματα που έχει λάβει ο καθένας από το οικογενειακό του περιβάλλον, στο χαμηλό επίπεδο κοινωνικού στάτους, συμπεριλαμβανομένης και της μορφώσεως.
Δεν έχουν λείψει τα περιστατικά εκδήλωσης ομοφοβίας από τους ίδιους τους ομοφυλόφιλους. Το ανωτέρο, είναι αποτέλεσμα της σύγχυσης που περνούν τη στιγμή που συνειδητοποιούν τη σεξουαλική τους κλίση και αρνούνται να τη δεχτούν. Η ομοφυλοφοβία σε αυτή την περίπτωση πηγάζει από τα άσχημα σχόλια ή την επικριτική στάση απέναντι στους ομοφυλόφιλους, την οποία έχουν λάβει από τον κοινωνικό και οικογενειακό τους περίγυρο.
Εκτός από τον όρο της «ομοφυλοφοβίας» υπάρχει και εκείνος του «ομοαρνητισμού». Με τον συγκεκριμένο, αναφερόμαστε σε άτομα τα οποία δε δρουν αρνητικά ή βίαια σε βάρος των ομοφυλόφιλων, αλλά αντιτίθενται προς την ιδέα που αυτοί πρεσβεύουν.
Την 17η Μαΐου του 1990 η ομοφυλοφιλία σταμάτησε να θεωρείται ασθένεια, όπως ανακοίνωσε επίσημα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Έτσι παγκόσμια ημέρα εορτασμού, καθιερώθηκε η 17η Μαΐου κάθε έτους. Το 2006 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αναγνωρίζοντας την Ημέρα αυτή, ζήτησε να εξαλειφθούν όλες οι διακρίσεις που πηγάζουν με βάση τις προσωπικές σεξουαλικές προτιμήσεις.
Δημιουργία «κοινωνικής» φοβίας
Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που, φοβούμενοι πως μπορεί να θεωρηθούν gay από τον κοινωνικό τους περίγυρο, οδηγούνται στην ομοφοβία. Αυτή τη διατύπωση την έχει κάνει συγκεκριμένα και ο Calvin Thomas, όπως και άλλοι Θεωρητικοί. Στον ανδρικό πληθυσμό ο «φόβος» αυτός είναι μεγαλύτερος. Με δεδομένο αυτό, δεν είναι τυχαίο πως σε αθλήματα (σχεδόν εξ’ ολοκλήρου) ανδρικά, όπως το ποδόσφαιρο, η ομοφοβία είναι ευρέως διαδεδομένη.
Τα όποια σχόλια γίνονται από τους ανθρώπους αυτούς, ως μόνο στόχο έχουν την άμεση διαφοροποίηση από τους gay και την ξεκάθαρη τοποθέτηση πως βάσει σκεπτικού βρίσκονται πολύ μακριά από τη «σφαίρα» των ομοφυλόφιλων.
Με τα λεγόμενά τους αυτά, στοχεύουν στην πλήρη ενσωμάτωσή τους στην ετεροφυλόφιλη κοινωνία, ως αποκλειστικά ετεροφυλόφιλοι. Έτσι αποφεύγουν κάθε ενδεχόμενη επίθεση προς το πρόσωπό τους, με αποτέλεσμα όμως το αίσθημα απώθησης και αρνητισμού, να βγαίνει ουσιαστικά ως άμυνα.
Προσωπικός φόβος
Κάθε κοινωνική φοβία πηγάζει από τα ενδόμυχα συναισθήματα του ανθρώπου. Τα αρνητικά φορτισμένα αισθήματα που μπορεί να τρέφει ένας άνθρωπος για τον ίδιο του τον εαυτό, αναφορικά με τις σεξουαλικές του προτιμήσεις, μπορεί να οδηγήσουν στην εσωτερικευμένη ομοφοβία.
Με βάση ότι η αρνητική στάση προς τους ομοφυλόφιλους δε δηλώνει απαραίτητα ότι το άτομο είναι gay, η άποψη αυτή έχει υποστεί αμφισβήτηση.
Η εσωτερική ομοφοβία παρ’ όλα αυτά ενδέχεται να οδηγήσει το άτομο σε ακραία καταπίεση της έμφυτης ομοφυλοφιλικής του τάσης. Εσωτερική πάλη δημιουργείται για κάποιο χρονικό διάστημα, λόγω των θρησκευτικών, κοινωνικών ή και οικογενειακών αρνητικών πεποιθήσεων απέναντι στους ομοφυλόφιλους.
Αποτέλεσμα αυτής της πάλης, μπορεί να είναι η κλινική κατάθλιψη ή ακόμα και η αυτοκτονία, κυρίως σε άτομα τα οποία βρίσκονται στην εφηβεία. Το ποσοστό απόπειρας αυτοκτονιών σε gay εφήβους αγγίζει το 30%, ενώ κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποφευχθεί εάν οι έφηβοι που ανακαλύπτουν τη σεξουαλικότητά τους, απευθύνονταν ατομικά στην υποστηρικτική ψυχοθεραπεία ή και σε ομάδες υποστήριξης και αυτογνωσίας. Ο ορισμός της «εσωτερικής ομοφοβίας» οδηγεί ουκ ολίγες φορές στην υιοθέτηση από το άτομο, ετεροφυλοφιλικής συμπεριφοράς, προκειμένου να γίνει αποδεκτό από το κοινωνικό σύνολο, προκειμένου να μην ξεχωρίζει και να μη δέχεται αρνητική, ειρωνική ή και βίαιη συμπεριφορά.
Ο όρος της «ομοφυλοφοβίας» χαρακτηρίζει μερικές φορές και άτομα τα οποία επιλέγουν να υποστηρίξουν ενδιάμεσες λύσεις, όπως η χρήση Συμφώνου Συμβίωσης, αντί για γάμου μεταξύ ομοφυλόφιλων.
Κοινωνική κατακραυγή από περασμένους αιώνες
Πολλά χρόνια πίσω, στο μακρινό 1800, δύο γυναίκες, η Μαρκέλλα Γκράτσια και η Ελίζα Σάντσεζ Λορίγκα, γνωρίστηκαν σε μία σχολή της Ισπανίας. Η Μαρκέλλα φοιτούσε εκεί, ενώ η Ελίζα ήδη εργαζόταν. Αγάπησαν η μία την άλλη από την πρώτη στιγμή, όμως τα στερεότυπα της εποχής απαγόρευαν την ανάπτυξη τέτοιας σχέσης. Η σχέση τους ξεκίνησε, όμως πολύ σύντομα οι γονείς της Μαρκέλλας την έστειλαν να συνεχίσει τις σπουδές της σε άλλη πόλη, για να την απομακρύνουν από την αγαπημένη της. Λίγα χρόνια αργότερα, η Μαρκέλλα επέστρεψε και η σχέση της με την Ελίζα συνεχίστηκε. Σκοπός τους πλέον ήταν ο γάμος, κάτι τέτοιο όμως ήταν αδιανόητο σε εκείνα τα χρόνια.
Η απόφαση πάρθηκε. Η Ελίζα άλλαξε εντελώς την εμφάνισή της και «πήρε» την ταυτότητα του νεκρού της αδερφού, Μάριο. Βαφτίστηκε, καταφέρνοντας να πείσει τον παπά, πως μέχρι τότε υπήρξε άθεη. Δύο εβδομάδες αργότερα, το ζευγάρι παντρεύτηκε από τον ίδιο παπά που πραγματοποίησε την βάπτιση και ενώ η Μαρκέλλα ήταν έγκυος από κάποια περιστασιακή σχέση – εσκεμμένα – για να αποκτήσει ένα παιδί το ζευγάρι.
Οι γείτονες του ζευγαριού ανακάλυψαν σύντομα πως η σχέση τους δεν ήταν μια σχέση μεταξύ άνδρα και γυναίκας, αναγκάζοντας το ζευγάρι να καταλήξει στην Πορτογαλία, αποζητώντας μια μόνιμη κατοικία. Απελάθηκαν, χωρίς να έχουν καταφέρει να πάρουν την απαιτούμενη άδεια παραμονής. Τελευταίος τους σταθμός ήταν η Αργεντινή, όπου παρουσιάστηκαν και οι δύο σαν γυναίκες, και μάλιστα αδελφές. Η Ελίζα παντρεύτηκε σύντομα κάποιον πλούσιο κάτοικο της πόλης, ενώ παρουσίασε και την Μαρκέλλα σαν την αδερφή της, που την ακολουθούσε μαζί με το παιδί της. Ο σύζυγός της δεν άργησε να καταλάβει το τι συνέβαινε, καθώς η Ελίζα αρνείτο να εκπληρώσει τα συζυγικά της καθήκοντα, ενώ περνούσε όλο το χρόνο της με την Μαρκέλλα. Ο γάμος τελικώς διαλύθηκε. Η υπόθεση έφτασε στα δικαστήρια, όπου και αποκαλύφθηκε το μεγάλο τους μυστικό. Τραγικό αποτέλεσμα αυτών, ήταν η αυτοκτονία της Ελίζας, μετά τον κοινωνικό διασυρμό που υπέστη!
Αντιμετώπιση και σύγχρονες συνθήκες
Παρά τα άσχημα κρούσματα της βίας, λεκτικής ή σωματικής και παρά την προκατάληψη που συνεχίζει να υπάρχει σε ένα μέρος του πλυθησμού, η ομοφυλοφιλία υποστηρίζεται και υπερασπίζεται πλέον από το μεγαλύτερο τμήμα των ανθρώπων παγκόσμια. Οι διακρίσεις θεωρούνται κατακριταίες, οι παρελάσεις για την υπεράσπιση της σεξουαλικής ταυτότητας των gay έχουν γίνει πλέον θεσμός ενώ οι νόμιμοι γάμοι και η υιοθέτηση παιδιών από ομοφυλόφιλους δεν αποτελεί πια ένα μακρινό όνειρο.
Διάσημοι από διαφορετικούς τομείς ανά τον κόσμο, υποστηρίζουν ανοιχτά το δικαίωμα αυτών των ανθρώπων στην αγάπη, την οικογένεια και την απόκηση παιδιών.
Οι ομοφυλόφιλοι πλέον είναι σε θέση να μη φοβούνται, να μη θεωρούν οτι διαπράττουν κάποιο αδίκημα επειδή έχουν διαφορετικές σεξουαλικές προτιμήσεις και έχουν τη δυνατότητα να διεκδικούν τα δικαιώματά τους, με τους νόμους του Κράτους να τους υποστηρίζουν σε κάθε ενδεχόμενη αδικία εις βάρος τους.
Παρακάτω παρατίθεται ένα βίντεο για τον εορτασμό της Ημέρας ενάντια στην Ομοφοβία, τη φοβία προς τους Bisexual και την Τρανσφοβία.
Πηγές
http://psycnet.apa.org/record/1996-00463-014
https://www.cyberpsych.org/homophobia/chodorow.htm
http://www.apa.org/pi/lgbt/resources/therapeutic-response.pdf
