Η μουσικοθεραπεία ανήκει στις θεραπείες μέσω Τέχνης. Είναι η κλινικά τεκμηριωμένη χρήση μουσικών παρεμβάσεων από κατάλληλα εκπαιδευμένο μουσικοθεραπευτή και έχει ως στόχο την αντιμετώπιση των γνωστικών, συναισθηματικών, κοινωνικών και σωματικών αναγκών του ατόμου.
Ιστορική αναδρομή της Μουσικοθεραπείας:
Στη βιβλιογραφία υπάρχουν πολλές περιγραφές από πρωτόγονους λαούς που πίστευαν στις θεραπευτικές ιδιότητες της μουσικής. Έχουν βρεθεί γραπτές μαρτυρίες από Αιγύπτιους γιατρούς, οι οποίοι από το 1500 π.Χ. είχαν γράψει, σε πάπυρους, για τα οφέλη της μουσικής στη γονιμότητα της γυναίκας.
Οι αρχαίοι Έλληνες, μελέτησαν και χρησιμοποίησαν τη μουσικοθεραπεία για τη βελτίωση των ψυχικών αλλά και των σωματικών νοσημάτων. Πιο συγκεκριμένα, ο Πυθαγόρας και ο Αριστοτέλης ανακάλυψαν δυο μοντέλα μουσικοθεραπείας. Το ένα βασιζόταν στο ότι η μουσική έχει τη δύναμη να επαναφέρει στην αναστατωμένη ψυχή αρμονία και το άλλο, στο ότι οι μουσικοί παράγοντες, έχουν ευεργετική επίδραση στον άνθρωπο.
Η μουσική άρχισε να μελετάται σε επιστημονικό επίπεδο την περίοδο του μεσοπολέμου, καθώς μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο καλούσαν μουσικούς στα νοσοκομεία για τους τραυματίες, ώστε να διαπιστώσουν πως ανταποκρίνονταν στο άκουσμα της μουσικής. Αυτό το εγχείρημα αποδείχθηκε ιδιαίτερα πετυχημένο, με αποτέλεσμα να γίνουν αρκετές έρευνες και δημοσιεύσεις. Το 1950 δημιουργήθηκε η πρώτη οργάνωση μουσικοθεραπείας στην Αμερική. Από το 1970 και μετά, έχουν δημιουργηθεί οργανώσεις σε όλο τον κόσμο με εξειδικευμένα ερευνητικά κέντρα.
Η επίδραση της μουσικής:
Η μουσική επιδρά στη φυσιολογία του ανθρώπου και βοηθάει στον σφυγμό, στη κυκλοφορία του αίματος, στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και στο σύστημα των μυών. Επιπλέον, η μουσικοθεραπεία είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του άγχους, των μαθησιακών δυσκολιών και στη προαγωγή της ψυχικής και σωματικής υγείας.
Οι τεχνικές της Μουσικοθεραπείας:
Οι Μουσικοθεραπεία αποτελείται από τρεις βασικές μορφές που μπορούν να εφαρμοσθούν είτε ατομικά, είτε ομαδικά. Οι κατηγορίες είναι οι εξής:
- Eνεργητική Μουσικοθεραπεία
- Δεκτική Μουσικοθεραπεία
- Βιωματική Μουσικοθεραπεία
Στην ενεργητική Μουσικοθεραπεία χρησιμοποιούνται διάφορες μεθόδοι, όπως κάποιο μουσικό όργανο ή ένα αντικείμενο που παράγει ήχο, το σώμα ή η φωνή, με σκοπό να δημιουργηθεί ένας ηχητικός διάλογος ανάμεσα στον θεραπευτή και στον θεραπευόμενο.
Στη δεκτική Μουσικοθεραπεία ο θεραπευόμενος καλείται να ακούσει κάποιες μελωδίες και να εκφράσει τα συναισθήματα του και τις σκέψεις του. Απώτερος στόχος, είναι η βελτίωση της έκφρασης, η εμβάθυνση στις δυσκολίες και η χαλάρωση.
Στη βιωματική Μουσικοθεραπεία το μουσικό στοιχείο υπάρχει σε οποιαδήποτε μορφή και αναλογία και συνδυάζεται με τη κίνηση, τον χορό, την εικαστική έκφραση και το θέατρο.
Η εφαρμογή της Μουσικοθεραπείας:
Η μουσικοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένας τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων και σαν μέσο για τη βελτίωση της επικοινωνίας. Εφαρμόζεται σε περιβάλλοντα όπως τα νοσοκομεία, τα γηροκομεία αλλά και σε εργασιακούς χώρους. Aπευθύνεται σε πληθυσμό που αντιμετωπίζει συναισθηματικές ή αγχώδεις διαταραχές, σε άτομα κωφά ή τυφλά και σε παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού.
Οι στόχοι της Μουσικοθεραπείας:
- Ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων
- Ανάπτυξη της ικανότητας συγκέντρωσης
- Ανάπτυξη του λόγου
- Ανάπτυξη των κινητικών δεξιοτήτων
- Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης
- Βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου
Ο μουσικοθεραπευτής αφού αξιολογήσει τις ανάγκες του εκάστοτε θεραπευόμενου, χρησιμοποιεί τις κατάλληλες ψυχομουσικές τεχνικές ώστε να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει αρνητικές εμπειρίες και συναισθήματα.
Πηγές:
- American Music Therapy Association (2004). Aνακτήθηκε από www.musictherapy.org (τελευταία πρόσβαση 10.02.2021).
- Πολυχρονιάδου, Λ. (1989). Μουσική και Ψυχολογία-Εισαγωγή στη Μουσικοθεραπεία.
Αθήνα: Θυμάρι
