Η Margaret Ann Bulkley αψηφώντας τα στερεότυπα της εποχής της κατάφερε και εισχώρησε στο πεδίο της Ιατρικής, ένα πεδίο-που όπως αρκετά άλλα- απαγόρευε την είσοδο σε γυναίκες. Τιμήθηκε με τον τίτλο του καλύτερου χειρούργου και όταν μπήκε στο στρατό να υπηρετήσει την πατρίδα της ως ιατρός, κατάφερε και έφτασε τον βαθμό του υπολοχαγού, κερδίζοντας τον σεβασμό των συναδέλφων της. Πώς τα κατάφερε;
Για παραπάνω από 50 χρόνια μεταμφιεζόταν ως άντρας, γνωστή με το όνομα Dr James Barry!
Η ζωή της Margaret
Η Margaret Ann Bulkley, γεννήθηκε στο Κορκ της Ιρλανδίας το 1789. Εκεί μεγάλωσε με την μητέρα της, Mary Ann Barry, τον πατέρα της, Jeremiah Bulkley, και τα δύο αδέρφια της, τον John και μια αδερφή της οποίας το όνομα χάθηκε στην ιστορία. Η Margeret μεγαλώνοντας έλεγε στα αδέρφια της πως θα γινόταν στρατιωτικός για να βοηθήσει την πατρίδα της εάν είχε γεννηθεί αγόρι. Ήταν ένα πολύ έξυπνο παιδί που φαινόταν πως διψάει για γνώση. Αυτή η φλόγα ήταν που την παρακινούσε ολόκληρη της ζωή της να προσφέρει, να μαθαίνει και να γιατρεύε
Ο πατέρας της εργαζόταν ως παντοπώλης και ταυτόχρονα κατείχε μια μικρή κρατική θέση στα Ζυγιστήρια (δημόσια κτήρια που γινόταν το επίσημο ζύγισμα των εμπορευμάτων, για εμπορικούς και φορολογικούς λόγους) του Κόρκ. Όταν όμως έχασε μεγάλα χρηματικά ποσά στον κανονισμένο γάμο του γιού του, εγκατέλειψε την οικογένεια του και μετακόμισε στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας.
Τα εφηβικά χρόνια της Margaret ήταν δύσκολα. Μετά την εγκατάλειψη του πατέρα της, η οικογένεια μετά τας βίας μπορούσε να συντηρηθεί. Την κατάσταση αυτή επικοινώνησε η Margaret στον θείο της, James Barry, ο οποίος ήταν καλλιτέχνης της εποχής και ζούσε στο Λονδίνο. Μετά από συνεχή αλληλογραφία, η Margeret και η μητέρα της μετακόμισαν στο Λονδίνο, με τον θείο της, για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Στο Λονδίνο ο θείος της, την σύστησε σε κάποιους φίλους του, όπως ο Edward Fryer, ιατρός, και ο Francisco Miranda, ένας στρατηγός από την Βενεζουέλα. Αργότερα αυτοί οι δύο θα γινόταν οι μέντορες της, και με την υποστήριξη τους, θα κατάφερνε να μπει στην ιατρική σχολή.
Η εισαγωγή της στον κόσμο της ιατρικής
Λίγο αργότερα από τη γνωριμία της με τους φίλους του, ο θείος της απεβίωσε, αφήνοντας πίσω του ένα σεβαστό χρηματικό ποσό που προοριζόταν για τον βιοπορισμό της Margaret. Ο Fryer και Miranda συνέχισαν και παρείχαν βοήθεια και υποστήριξη στην Margaret, εξασφαλίζοντας την εκπαίδευση της. Η ακαδημαϊκή της επίδοση ήταν τόσο καλή, που ο στρατηγός Miranda την παρότρυνε να συνεχίσει τις σπουδές της στο πεδίο της ιατρικής. Ωστόσο αυτό το πεδίο απαγορεύονταν για το γυναικείο φύλο, και μόνο οι άντρες μπορούσαν να το σπουδάσουν.
Έτσι με τη βοήθεια των μεντόρων της, το 1809, κατέστρωσε το εξής πλάνο: η ίδια θα υποδυόταν τον άντρα και θα εγγραφόταν στην ιατρική σχολή την Σκωτία (University of Edinburgh) με το όνομα James Barry, το όνομα του θανούντα θείου της. Έπειτα από την ολοκλήρωση των σπουδών της θα ακολουθούσε τον στρατηγό Miranda πίσω στην Βενεζουέλα, όπου θα μπορούσε να εξασκήσει το επάγγελμα του ιατρού, ως γυναίκα.
Η ακαδημαϊκή της επίδοση στο πανεπιστήμιο ήταν εξαιρετική: η Margaret περνούσε όλα τα μαθήματα και είχε άψογη πορεία. Φαινόταν ότι τίποτα και κανένας δεν θα τη σταματούσε από το να ολοκληρώσει τις σπουδές της και να λάβει το πτυχίο της. Ωστόσο η διαχείριση της σχολής εξέφρασε ανησυχίες για τη Margaret- ή, μάλλον, τον James- πως λόγω του νεαρού της ηλικίας του, δε θα ήταν πρέπον να λάβει το πτυχίο του τόσο νωρίς. Παρόλα αυτά με την βοήθεια του David Steuart Erskine (Σκωτσέζος αριστοκράτης, με σημαντική πολιτική και κοινωνική επιρροή), η σχολή επέτρεψε στον James να δώσει τις τελευταίες εξετάσεις, απαραίτητες για το πτυχίο. Η Margaret ήταν επιτυχής στις εξετάσεις, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, και έτσι αποφοίτησε από την σχολή το 1812.
Δυστυχώς όμως το δεύτερο μέρος του σχεδίου τους δεν μπόρεσε να ολοκληρωθεί, καθώς την ίδια χρονιά, το 1812, ο στρατηγός Miranda πεθαίνει, παίρνοντας μαζί του την δυνατότητα της Margaret να ασκεί ιατρική ως γυναίκα στην Βενεζουέλα. Το μόνο που έμεινε πλέον στην Margaret ήταν να συνεχίσει να υποδύεται τον James Barry, ώστε να εξασκεί το επάγγελμα του ιατρού στην Αγγλία.
Η πορεία της ζωής της
Μετά την αποφοίτησή της, καθώς το πλάνο να μεταβεί στην Βενεζουέλα «ναυάγησε», έμεινε στην Αγγλία ως James Barry. Το όνομα το συνόδευσε η τολμηρή, «γυναικο-κατακτητική» προσωπικότητα που εφηύρε, για να αποφύγει τυχόν υποψίες. Για να καλύψει τις καμπύλες της, η Margaret φορούσε φαρδιά ρούχα και στο πανωφόρι της έβαζε πετσέτες στην περιοχή των ώμων ώστε να πετυχαίνει την ανδρική φιγούρα. Για να δικαιολογήσει την λεπτή φωνή της και τα «απαλά» χαρακτηριστικά του προσώπου της, έλεγε ψέματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της για την ηλικία της.
Στο Λονδίνο αμέσως μετά την αποφοίτησή της μαθήτευσε έξι μήνες στην χειρουργική πτέρυγα, στο νοσοκομείο St Thomas, και το 1813 κατατάχθηκε στον στρατό. Αυτό ήταν ένα κομβικό σημείο για την Margaret. Ο στρατός ή το επάγγελμα του ιατρού ήταν ένα άπιαστο όνειρο για τις γυναίκες, και έχοντας πετύχει και τα δύο, δεν μπορούσε να φανταστεί κάτι άλλο για την ζωή της.
Στον στρατό υπηρέτησε αρχικά ως βοηθός στο νοσηλευτικό προσωπικό. Αργότερα ανέλαβε θέση βοηθού χειρουργού, μια θέση που κατείχε κατά την διάρκεια της μάχης του Βατερλώ, το 1815. Μετά το τέλος του πολέμου μετοίκισε στην νότια Αφρική, στο Κέιπ Τάουν, όπου κατά την παραμονή της πραγματοποίησε την πρώτη πετυχημένη καισαρική χειρουργική επέμβαση, που να έχει καταγραφεί στις 26 Ιουλίου 1826 (φυσικά παρόμοια χειρουργική μέθοδο, με πετυχημένα αποτελέσματα, πραγματοποιούσαν οι ιθαγενείς πριν την εμφάνιση της Margaret). Η ίδια είχε μελετήσει και παρακολουθήσει δύο διαδικασίες καισαρικής επέμβασης όσο μαθήτευε, αλλά και οι δύο είχαν καταστροφικά αποτελέσματα, με τον θάνατο τόσο του βρέφους όσο και της μητέρας. Όσο βρισκόταν ακόμα στο Κέιπ Τάουν άδραξε την ευκαιρία και μαθήτευσε κοντά στους ντόπιους, παίρνοντας όσες πληροφορίες μπορούσε για τα ιθαγενή φυτά, αναζητώντας θεραπεία για τα συμπτώματα της σύφιλης.
Η Margaret ξεχώρισε για την έμφαση που έδινε στην προώθηση της δημόσιας υγείας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ήταν η φωνή των αδυνάτων, υποστήριξε την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των φυλακισμένων, εξέτασε το σύστημα ύδρευσης της Νότιας Αφρικής ώστε να αποτρέψει την διάβρωση των σωλήνων νερού. Ακόμα, η Margaret ήταν που τόνισε την ανάγκη να διακοπεί η πώληση ψευδο-φαρμάκων στους ασθενείς ως θεραπεία-μια κατάσταση που θεωρούσε εκμεταλλεύεται την αδυναμία των αρρώστων.
Πίστευε πολύ στην αποκατάσταση της δικαιοσύνης, και συχνά η μαχητική της στάση και τάση της να αντιστέκεται σε όσους έχουν εξουσία, την έφερνε σε αντιπαράθεση με πολλούς. Όταν έφτανε στα άκρα γινόταν λεκτικά, κάποιες φορές και σωματικά, επιθετική. Σε αντιπαράθεση ήρθε ακόμα και με την διάσημη βρετανίδα νοσοκόμα, Φλόρενς Νάιτινγκειλ.
Η επόμενη μετακίνηση της ήταν στην Μάλτα, το 1828, όπου βοήθησε στον περιορισμό ξεσπάσματος της χολέρας. Για τις πετυχημένες προσπάθειες της στο δύσκολο έργο, έλαβε προσωπικούς επαίνους από τον Δούκα του Ουέλλινγκτον, μια ιδιαίτερα υψηλή τιμή. Έπειτα η άνοδος στην επαγγελματική της πορεία ήταν μονόδρομος: o James Barry ανέλαβε την υψηλού κύρους θέση του ιατρικού επιθεωρητή στον Βρετανικό Στρατό. Την δουλειά αυτή τη συνόδευαν συχνές μετακινήσεις. Σε μία από αυτές, όσο βρισκόταν στον Καναδά το 1857, αρρώστησε με γρίπη που τελικά εξελίχθηκε σε βρογχίτιδα το 1859.
Επιστρέφοντας από το ταξίδι της αυτό, αποστρατεύτηκε από τον στρατό λόγω της αναπνευστικής της ασθένειας. Στις 25 Ιουλίου 1865 προσβλήθηκε από δυσεντερία και απεβίωσε στην Αγγλία. Η ίδια είχε προβλέψει το ενδεχόμενου του θανάτου της και περί αυτού εξέδωσε αυστηρές οδηγίες να μην εξεταστεί το σώμα της, ή να μην αλλαχτούν τα ρούχα της. Ήταν επιθυμία της να θαφτεί όπως είναι, με τον ρουχισμό που απεβίωσε. Παρόλα αυτά, η Σοφία Μπίσοπ- αρμόδια για την εξέταση νεκρών μετά θάνατο- αγνόησε τις επιθυμίες της και φρόντισε το σώμα της, ανακαλύφθηκε ότι ο James Barry είναι στη πραγματικότητα γυναίκα!
Τα νέα ταξίδεψαν γρήγορα: μια γυναίκα είχε λάβει πτυχίο ιατρικής, είχε πετύχει ως χειρουργός με ανώτατες τιμές και μάλιστα υπηρέτησε στον στρατό για σαράντα χρόνια ως αξιωματικός, όλα αυτά υποδύοντας έναν άνδρα.. –Φυσικά το σκάνδαλο ήταν πολύ μεγάλο για να μην «κουκουλωθεί». Έτσι, ο βρετανικός στρατός αρνήθηκε κάτι κατηγορία περί παρουσίας μιας γυναίκας στο στρατόπεδο και σφράγισε κάθε φάκελο που αφορούσε τον James Barry για 100 χρόνια.
Το συμπέρασμα
Φανταστείτε μια σύγχρονη γυναίκα, με όνειρα, με στόχους, με ένα όραμα και ένα ξεκάθαρο σκοπό για την ζωή της. Αποφασιστικά βήματα, σταθερά και δυναμικά, με φωνή και αστείρευτη επιμονή.
Στο πρόσωπο της γυναίκας βάλτε την εικόνα της Margaret Ann Bulkley. Μια γυναίκα με όλα αυτά τα στοιχεία, και με ένα μόνο εμπόδιο: το φύλο της. Μπορεί ίσως σήμερα να μοιάζει λίγο παράλογο-ίσως πάλι όχι και τόσο.
Η Margaret άφησε πίσω της μια μεγάλη ιστορία, κατάφερε το ακατόρθωτο για τις γυναίκες της εποχής της και για αυτό σβήστηκε από τον χρόνο. Έλαβε βοήθεια για να πετύχει τα όνειρα της και στην πορεία της ζωής της προσέφερε βοήθεια στους ανθρώπους γύρω της. Η ιστορία της δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στα ιατρικά της κατορθώματα-όσο σπουδαία ήταν αυτά. Το νόημα της ιστορίας της Margaret Ann Bulkley έγκειται στην επιμονή που οφείλει να έχει κάποιος που θέλει να πραγματοποιήσει τα όνειρα του, με κάθε τρόπο και κάθε θυσία. Η Margaret μπορεί να θυσίασε την πραγματική της ταυτότητα, αλλά έζησε το όνειρο της. Μπόρεσε και ξεπέρασε τα όρια που της επέβαλε το περιβάλλον της!
Πηγές:
The extraordinary life of Margaret Ann Bulkley aka Dr James Barry, ανακτήθηκε από: www.guidelondon.org.uk (Τελευταία πρόσβαση 25/8/2025)
Margaret Ann Bulkley (James Barry) (1789-1865), ανακτήθηκε από: embryo.asu.edu (Τελευταία πρόσβαση 25/8/2025)
James Barry, ανακτήθηκε από: www.bbc.co.uk (Τελευταία πρόσβαση 25/8/2025)
Margaret Ann Bulkley: The Victor/Victoria of Medicine, ανακτήθηκε από: www.bibalex.org (Τελευταία πρόσβαση 25/8/2025)
Dr James Barry: The woman who fooled the RCS and deceived the world, ανακτήθηκε από: publishing.rcseng.ac.uk (Τελευταία πρόσβαση 25/8/2025)
James Miranda Barry, ανακτήθηκε από: www.britannica.com (Τελευταία πρόσβαση 25/8/2025)
