Παιδικός καρκίνος: Μια νόσος με υψηλά ποσοστά ίασης

Ο παιδικός καρκίνος αποτελεί  μια μεγάλη πρόκληση ως προς το κομμάτι της ίασης, από την ιατρική κοινότητα καθώς και τις φαρμακευτικές εταιρείες. Το 20% αναφέρεται σε κακοήθεις όγκους στον εγκέφαλο. Πιο σπάνια είναι τα σαρκώματα, τα λεμφώματα, τα ρετινοβλαστώματα, τα ραβδομυοσαρκώματα και τα ηπατοβλαστώματα. Το 80% των παιδικών καρκίνων στις αναπτυγμένες χώρες καταφέρνει να αναρρώσει.

Πρέπει να τονιστεί πως ο πιο συνηθέστερος καρκίνος είναι η Λευχαιμία. Σε πολύ μικρή συχνότητα εμφανίζονται οι όγκοι στους νεφρούς, στο νευρικό σύστημα και ο καρκίνος των οστών. Πολύ μεγάλη σημασία έχει να τονιστεί πως ο παιδικός καρκίνος δεν έχει γονιδιακή αιτιολογία, δεν μεταδίδεται και κυρίως δεν μπορεί να εντοπιστεί προγεννητικά. Στην Ελλάδα περίπου 300 παιδιά προσβάλλονται ετησίως από καρκίνο, κυρίως από Λευχαιμία.

Ως Παγκόσμια ημέρα κατά του παιδικού καρκίνου έχει καθιερωθεί η 15 Φεβρουαρίου. Με την πρωτοβουλία που πήρε η Διεθνούς Ένωση Γονέων με καρκινοπαθή παιδιά (ICCCPO), για να ευαισθητοποιήσει τον πλανήτη σχετικά με τα παιδιά που νοσούν από καρκίνο. «Κάθε παιδί πρέπει να έχει την ευκαιρία να ζήσει» – το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Παιδικού Καρκίνου.

Ο παιδικός καρκίνος έχει υψηλά επίπεδα ίασης

Όπως προαναφέρθηκε τα αίτια του παιδικού καρκίνου παραμένουν άγνωστα και δεν μπορούν να προληφθούν.  Λειτουργούν τελείως διαφορετικά από τον καρκίνο στον ενήλικα άνθρωπο. Το ίδιο ισχύει και για την ανταπόκριση στην θεραπεία καθώς και στην θεραπεία. Μπορούν να προκύψουν εντελώς ξαφνικά χωρίς προειδοποιητικά σημάδια και έχουν υψηλό βαθμό ίασης. Πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό θα παίξει αμέσως μετά την διάγνωση, ο θεράπων ιατρός, το θεραπευτικό σχήμα και η ψυχολογία του παιδιού.

Advertisements

Τα προβλήματα των ασθενών

-Οι συχνές εισαγωγές στο νοσοκομείο.
-Οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπεία όπως τριχόπτωση, ναυτία, εμετοί κτλ.
-Οι παρενέργειες της χειρουργικής επέμβασης.
-Διάφορες αλλεργικές αντιδράσεις από την μετάγγιση αίματος ή παραγώγων αυτού και από την χορήγηση αντιβιοτικών.
-Οι αλλαγές και οι επιπτώσεις στην σχολική και κοινωνική ζωή του παιδιού.
-Η κόπωση και ταλαιπωρία από την αποτυχία κάποιων θεραπειών.

Ο μηχανισμός που πυροδοτεί τον παιδικό καρκίνο 

Ο παιδικός καρκίνος όπως αναφέρθηκε, δεν μπορεί να προληφθεί. Ο μηχανισμός που τον «πυροδοτεί» δεν έχει αποκωδικοποιηθεί  επαρκώς ακόμη. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως οι παράγοντες κινδύνου είναι οι:

-Ιονίζουσα ακτινοβολία και η λήψη της της διαιθυλοστιλβεστρόλης (ορμόνης) κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
-Γενετική προδιάθεση. Τα παιδιά διαφορετικής εθνικής προέλευσης διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
-Οι ιοί Epstein – Barr, της Ηπατίτιδας – Β, ο έρπης και του AIDS αυξάνουν τις πιθανότητες.

Παιδικός καρκίνος στην υποσαχάρια Αφρική

Με βάση τις μελέτες και τις έρευνες που έχουν γίνει πάνω στον παιδικό καρκίνο, φαίνεται πως παίζει ρόλο και η γεωγραφική κατανομή. Για παράδειγμα, οι όγκοι του νευρικού συστήματος και η λευχαιμία διαγιγνώσκονται πάρα πολύ συχνά στην υποσαχάρια Αφρική, σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Πιθανόν να υπάρχει κάποια σύνδεση με την έκθεση σε ιογενείς λοιμώξεις εκεί. Σύμφωνα με τον δόκτωρ Fredrick Chite Asirwa που εργάζεται στο πρόγραμμα για τον παιδικό καρκίνο στην Κένυα, υπάρχει η εντύπωση πως ο καρκίνος ισοδυναμεί με θανατική ποινή. Οι επιζώντες δεν είναι πολλοί. Αυτό όμως δεν οφείλεται στην θεραπεία αλλά στις υλικοτεχνικές προκλήσεις καθώς και με την ασφαλή παράδοση  και την αποθήκευση των φαρμάκων. Επιπλέον ή άγνοια οδηγεί τους γονείς να φέρνουν τα παιδιά τους στα τελευταία στάδια της νόσου συμπλήρωσε.

Τύποι παιδικού καρκίνου και τρόποι θεραπείας

-Λευχαιμίες ειδικότερα σε ηλικίες κάτω των 10 ετών. Σπανιότερα εμφανίζεται η οξεία μυελοβλαστική λευχαιμία.
-Τα λεμφώματα Hodgkin και non – Hodgkin. Πρόκειται για κακοήθης νεοπλασίες του λεμφικού συστήματος.
-Όγκοι εγκεφάλου και αποτελούν την δεύτερη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου σε παιδιά.
-Όγκοι του νευρικού κεντρικού συστήματος. Ο πιο συχνός είναι το νευροβλάστωμα. Στους ενήλικες είναι σπάνιος.
-Σαρκώματα μαλακών μορίων και κακοήθεις όγκοι οστών βλέπε οστεόσαρκωμα και το σάρκωμα Ewing.
-Ρετινοβλάστωμα: Είναι ένας όγκος που αναπτύσσεται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλμού.
-Ηπατοβλάστωμα σε ηλικίες κυρίως κάτω των τριών ετών.
-Καρκίνος του θυρεοειδούς αδένα και εμφανίζεται συχνότερα στα κορίτσια.
-Κακοήθης μελάνωμα πολύ σπάνιος σε παιδιά.

Ωστόσο, οι ραγδαίες εξελίξεις στον χώρο της ιατρικής βοήθησαν στην εφεύρεση ειδικών τεχνικών ακτινοθεραπείας όπως:

-Τρισδιάστατη-σύμμορφη ακτινοθεραπεία (3D-CRT).
-Στεροτακτική κλασματοποιημένη ακτινοθεραπεία.
-Στεροτακτική ακτινοχειρουργική.
-Ακτινοθεραπεία διαμορφούμενης έντασης (IMRT).
-Ακτινοθεραπεία με πρωτόνια.
-Ακτινοθεραπεία υπό απεικονοστική καθοδήγηση (IGRT).

Η διαφορά παιδικού και ενηλίκου καρκίνου

Μελέτες  που πραγματοποιήθηκαν σε ερευνητικά νοσοκομεία των ΗΠΑ και της Γερμανίας, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο νέος «Γονιδιακός χάρτης» θα βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση του παιδικού καρκίνου. Οι καρκίνοι των παιδιών έχουν λιγότερες μεταλλάξεις και είναι σπανιότεροι σε σχέση με αυτούς των ενηλίκων. Αυτός είναι και ο λόγος που χρειάζονται πιο ακριβείς και εστιασμένες θεραπείες.

 «Η έρευνα μας δείχνει για πρώτη φορά ότι οι καρκίνοι των παιδιών και των ενηλίκων συχνά προέρχονται από διαφορετικά γονίδια με διαφορετικές μεταλλάξεις. Τα ευρήματα μεταφέρουν το κεντρικό μήνυμα ότι τα παιδιά με καρκίνο δεν είναι μικροί ενήλικες και ότι η ασθένεια τους δεν πρέπει να θεραπεύεται με τον ίδιο τρόπο». – Επικεφαλής ερευνητής και υπολογιστικός βιολόγος Τζινγκχούι Ζανγκ.

Τα παιδιά που νοσούν από καρκίνο θα πρέπει να νοσηλεύονται σε ειδικά παιδιατρικά ογκολογικά τμήματα με το κατάλληλο νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό καθώς και με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς που θα τα ενισχύουν σε ψυχολογικό επίπεδο. Ο στόχος δεν είναι μόνο η θεραπεία, αλλά και η ποιότητα ζωής καθώς και η ψυχική ευεξία. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην σωστή ιατρική φροντίδα και θεραπεία, ανεξάρτητα από την εθνική, οικονομική ή κοινωνική τους κατάσταση.

Συμπτώματα

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του παιδικού καρκίνου είναι τα εξής:

-Όγκος, οίδημα, μάζα σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος.
-Απώλεια ενεργητικότητας και εύκολη κόπωση.
-Ανεξήγητη χλωμάδα.
-Εμφάνιση μελανιών και μωλώπων στο σώμα.
-Επίμονος πυρετός , πόνος στα κόκαλα, οποιοδήποτε πρήξιμο, πρόβλημα με το βάδισμα.
-Συχνές μολύνσεις.
-Πονοκέφαλοι που συνοδεύονται από εμετούς.
-Αλλαγές στα μάτια και στην όραση.
-Εμφάνιση προβλημάτων με την ισορροπία.
-Υπερβολική ή γρήγορη απώλεια βάρους.

Παιδικός καρκίνος και κληρονομικότητα

Η σχέση με την κληρονομικότητα είναι αρνητική. Με εξαίρεση το ρετινοβλάστωμα, ο καρκίνος δεν κληρονομείται. Είναι πολλά αυτά που δυστυχώς ακόμη δεν γνωρίζουμε για την νόσο. Παιδιά που γεννιούνται με γενετικές αλλαγές έχουν μια αυξημένη πιθανότητα να νοσήσουν όπως για παράδειγμα τα παιδιά με σύνδρομο Down. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, παιδιά τα οποία δέχτηκαν ακτίνες Χ όταν ακόμη βρισκόταν στην κοιλιά της μητέρας, είχαν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν. Η ακτινοβολία από πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας δεν έχει τεκμηριωθεί πως μπορεί να προκαλέσει τον καρκίνο. Σίγουρα όμως ο ρόλος των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων στην πρόκληση καρκίνου είναι σημαντικός.

Στήριξη από τον σύλλογο Φλόγα στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα έχει δημιουργηθεί από το 1982 ο Σύλλογος παιδιών με νεοπλασματική ασθένεια με το όνομα «Η Φλόγα». Με έδρα το γενικό νοσοκομείο Παίδων Αθηνών Παναγιώτη και Αγλαϊας Κυριακού. Είναι ένα σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και αγκαλιάζει πάρα πολλές οικογένειες σε όλη την Ελλάδα. Το έργο που επιτελεί είναι πολύ σπουδαίο αφού εκτός από το γεγονός πως συμπαραστέκεται στα παιδιά που νοσούν αγωνίζεται για μια καλύτερη ιατρική και ψυχική φροντίδα. Οι οικογένειες επιπλέον μοιράζονται τους φόβους και τις αγωνίες τους και έτσι στηρίζεται με τον καλύτερο τρόπο ο αγώνας τους.

«Η Φλόγα καίει και θα καίει όσο υπάρχουν παιδιά που το έχουν ανάγκη και όσο έχουμε κοντά μας όλους εσάς». – Το σύνθημα της Φλόγας

Παιδικός καρκίνος και υποσιτισμός

Τα παιδιά με καρκίνο επιπλέον αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της σίτισης, αφού οι ανάγκες της νόσου μπορεί να οδηγήσουν στον υποσιτισμό και οι απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά είναι αυξημένες. Η διατροφή θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην πρόγνωση της νόσου αλλά και στο ποσοστό επιβίωσης. Οι διατροφικές διαταραχές μπορεί να επηρεαστούν από την ενυδάτωση και την χημειοθεραπεία. Το 17% με νεοδιαγνωσθέντες όγκους θα εμφανίσει συμπτώματα υποσιτισμού. Το 37% με μεταστατική νόσο καθώς και το 50% είναι ήδη φανερά αρκετά υποσιτισμένο. Η πρωτεΐνη, οι υδατάνθρακες, τα λίπη, η ενυδάτωση, οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία θα παίξουν μεγάλο ρόλο στην πορεία της νόσου.

Μιλήστε ανοιχτά στα παιδιά για την ασθένεια

Η μυστικότητα για την νόσο μεγαλώνει τους φόβους και τις ανησυχίες των παιδιών. Γι’ αυτό και τα παιδιά θα πρέπει να ενημερωθούν από την πρώτη στιγμή. Δεν πρέπει να τα αφήνει κανείς από έξω καθώς αντιλαμβάνονται τις αγωνίες και τους φόβους της οικογένειας πολύ εύκολα. Η ασθένεια πρέπει να περιγράφεται με απλά λόγια, κατανοητά, σύμφωνα πάντα  με την ηλικία του παιδιού. Πρέπει να καθησυχάζονται τα παιδιά. Πρέπει να ενθαρρύνονται να μοιραστούν τους φόβους αλλά και τα συναισθήματα τους. Επιπλέον οι γονείς μπορούν να ζητήσουν ψυχολογική βοήθεια από ειδικούς, είτε από έναν ψυχολόγο είτε από μια κοινωνική λειτουργό.

Παρακάτω ακολουθεί βίντεο σχετικά με τον παιδικό καρκίνο.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:

Καρκίνος στην παιδική  ηλικία. Ανακτήθηκε από http://www.agsavvas-hosp.gr/. Τελευταία πρόσβαση στις 12-2-2021.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου σε παιδιά και εφήβους; Ανακτήθηκε από https://www.iatronet.gr/. Τελευταία πρόσβαση στις 12-2-2021.

Παγκόσμια ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου. Ανακτήθηκε από https://www.moh.gov.gr/. Τελευταία πρόσβαση στις 12-2-2021.