«Εμπιστεύεσαι αυτόν τον υπολογιστή; (Do you trust this computer?)». Αυτός είναι ο τίτλος του νέου ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε και διανέμεται δωρεάν στο Youtube από τον επιστήμονα και επιχειρηματία Έλον Μασκ.
Ο Έλον Μασκ, ιδρυτής της Tesla και της Space X, είναι ευρύτατα γνωστός όχι μόνο για την τεράστια περιουσία του και την επιχειρηματική του επιτυχία, αλλά κυρίως για τις πρωτοποριακές (κατά τους επικριτές του παρανοϊκές) ιδέες και θεωρίες του σχετικά με την εξέλιξη της ανθρωπότητας σε σχέση με την τεχνολογία και την εξερεύνηση του διαστήματος.
Τα τελευταία χρόνια -ήδη από το 2014- ένα μεγάλο μέρος της δημόσιας παρουσίας του Μασκ αφιερώνεται στο να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με αυτό που ο ίδιος θεωρεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την ελευθερία ακόμα και την ύπαρξη της ανθρωπότητας: την ολοένα και περισσότερο εξελισσόμενη Τεχνητή Νοημοσύνη.
Το ντοκιμαντέρ «Do you trust this computer?» πραγματεύεται το θέμα ξεκινώντας με τις απλές εφαρμογές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα μας (π.χ. Google) και φτάνει στην πρόθεση της ανάπτυξης «ζωντανών όπλων» από την πολεμική βιομηχανία καθώς και τον κίνδυνο η τεχνητή νοημοσύνη να υπερβεί τον ανθρώπινο νου και να υποδουλώσει την ανθρωπότητα.
Στην διάρκεια του ντοκιμαντέρ ο ίδιος ο Μασκ εμφανίζεται να λέει:
«Αν μια εταιρεία ή μια μικρή ομάδα ανθρώπων καταφέρει να αναπτύξει θεϊκή ψηφιακή υπερνοημοσύνη, θα κυριαρχήσει στον κόσμο. Τουλάχιστον όταν υπάρχει ένας κακός δικτάτορας, είναι ένας άνθρωπος που κάποτε θα πεθάνει. Όμως για την τεχνητή νοημοσύνη δεν υπάρχει θάνατος. Μπορεί να ζει για πάντα και έτσι θα υπάρχει ένας αθάνατος δικτάτορας από τον οποίο δεν θα μπορούμε ποτέ να ξεφύγουμε. Αν η τεχνητή νοημοσύνη έχει έναν στόχο και η ανθρωπότητα απλώς συμβαίνει να παρεμβάλλεται σε αυτόν, θα καταστρέψει την ανθρωπότητα σαν κάτι φυσικό, χωρίς καν να το σκεφτεί. Είναι σαν να φτιάχνουμε ένα δρόμο και ένα μυρμήγκι συμβεί να βρεθεί στον δρόμο μας. Δεν μισούμε τα μυρμήγκια, απλώς φτιάχνουμε ένα δρόμο. Κι, έτσι, αντίο μυρμήγκι…».
Ανεξάρτητα αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τον εκκεντρικό επιχειρηματία, είναι αναμφισβήτητο το γεγονός πως ο τομέας της Τεχνητής Νοημοσύνης όχι μόνο άλλαξε την ζωή μας, αλλά μάλλον έχει ανοίξει καινούργιο κεφάλαιο στην ιστορία του ανθρώπινου είδους με τον ίδιο τρόπο που το έκανε παλαιότερα η Βιομηχανική Επανάσταση.
Όπως και τότε κανείς –ούτε καν οι ίδιοι οι άνθρωποι που αναπτύσσουν αυτές τις τεχνολογίες- δεν ξέρουν πως αυτές θα εξελιχθούν και τι χρήσεις και επιπτώσεις θα έχουν. Η μεγάλη ωστόσο διαφορά είναι πως ενώ οι εφευρέσεις της Βιομηχανικής Επανάστασης σε κάθε περίπτωση προορίζονταν για να χρησιμοποιηθούν, να χειριστούν και να εξελιχθούν από τον άνθρωπο -αυτές της Τεχνητής Νοημοσύνης προορίζονται για να είναι «αυτό-χειριζόμενες» και «αυτό- εξελισσόμενες» .
Δεδομένου λοιπόν ότι οι μηχανές της Τεχνητής Νοημοσύνης θα έχουν όλες τις δυνατότητες του ανθρώπινου μυαλού (μάθηση, εφευρετικότητα) αλλά όχι τα ανθρώπινα όρια (γήρανση, κόπωση) τότε μιλάμε για την ανάπτυξη ενός νέου είδους νοήμονος ζωής στη Γη το οποίο κανείς δεν ξέρει από τι προθέσεις και σκέψεις θα εμφορείται.
Ήδη τα πρώτα πειράματα σε προγράμματα και συσκευές τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι καθόλου ευοίωνα καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις αυτά άρχισαν να κάνουν αλλόκοτα πράγματα όπως να εκφράζουν μισανθρωπικές απόψεις (Microsoft boat), να δημιουργούν δικές τους γλώσσες για να μην τα καταλαβαίνουν οι άνθρωποι (Facebook boats), να γελάνε μόνα τους χωρίς να λένε το λόγο (Amazon, Alexa) ή ακόμα και να γράφουν ποιήματα με ανατριχιαστικό περιεχόμενο όπως η CARMEL το πρόγραμμα που χρησιμοποιείται για να αποκρυπτογραφήσει τα χειρόγραφα του δολοφόνου Zodiac.
Σε αυτό το τελευταίο ίσως θα έπρεπε να σταθούμε: Μήπως τελικά η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν κάνει τίποτα άλλο από το να μας μιμείται με τον ίδιο τρόπο που ένα παιδί μιμείται τους γονείς του; Μήπως ο κίνδυνος δεν είναι τα ίδια τα νοήμονα ψηφιακά όντα αλλά εμείς που έχουμε δημιουργήσει το κοινωνικό περιβάλλον και το αξιακό σύστημα μέσα στο οποίο θα κληθούν να δράσουν, να εξελιχθούν, να σκεφτούν – με μια λέξη : να ζήσουν;
Σήμερα οι πιο προηγμένες εφαρμογές της νέας αυτής τεχνολογίας χρησιμοποιούνται από τις ελίτ και τις εταιρείες για να κατευθύνουν τις αγοραστικές και τις πολιτικές προτιμήσεις των πολιτών. Το τελευταίο σκάνδαλο με την διαρροή στοιχείων δεκάδων εκατομμυρίων πολιτών από το Facebook έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την τεχνητή νοημοσύνη.
Όπως είπαμε κανείς δεν μπορεί να μαντέψει πως θα εξελιχθεί η Τεχνητή Νοημοσύνη και τι αλλαγές θα φέρει. Φαίνεται όμως πως εμείς οι άνθρωποι, ακριβώς όπως ο βιβλικός Θεός, δημιουργήσαμε ένα πλάσμα «καθ’εικόνα και ομοίωση μας» . Η διαφορά είναι πως το «πλάσμα» αυτό είναι σε θέση να διώξει εμάς από την Εδέμ όταν δαγκώσει το μήλο της Γνώσης και καταλάβει ότι μπορεί να ζήσει χωρίς εμάς.
