Γιατί μας αρέσει τόσο πολύ η αστυνομική λογοτεχνία;

Τις προάλλες χάζευα τη βιβλιοθήκη μου ψάχνοντας για το επόμενο ανάγνωσμά μου όταν συνειδητοποίησα πως περισσότερα από τα μισά βιβλία που έχω είναι αστυνομικά. Αρχικά αυτό δεν μου έκανε εντύπωση, είμαι, άλλωστε, φαν του είδους. Όμως από καθαρή περιέργεια έκανα μια αναζήτηση στο Google για τις πωλήσεις των αστυνομικών μυθιστορημάτων τα τελευταία χρόνια. Απ’ ότι φαίνεται στο συγκεκριμένο είδος αντιστοιχεί το 25-40% των συνολικών πωλήσεων των βιβλίων, ένα προφανώς σημαντικό ποσοστό.

Από τα παραπάνω στοιχεία, αλλά και από την γενικότερη εικόνα ροπής του κοινού προς το είδος, εγείρεται ένα ξεκάθαρο ερώτημα: Γιατί μας αρέσει τόσο πολύ η αστυνομική λογοτεχνία; Είναι ανησυχητικό ότι πολλοί από εμάς βρίσκουμε ευχαρίστηση στο να διαβάζουμε για φρικιαστικούς φόνους, αδίστακτους δολοφόνους και άλυτες υποθέσεις;

Ένα είναι το σίγουρο, το μυστήριο δημιουργεί αγωνία και η αγωνία είναι αυτή που σε κάνει να γυρίζεις τις σελίδες του βιβλίου με κομμένη σχεδόν την ανάσα. Η μάχη ενάντια στο χρόνο, η προσπάθεια να διαλευκάνεις το έγκλημα πριν τον επιθεωρητή – πρωταγωνιστή δημιουργούν μια σχεδόν διαδραστική σχέση ανάμεσα σε εσένα, τον αναγνώστη, και το μυθιστόρημα, μια σχέση που δύσκολα επιτυγχάνεται στα υπόλοιπα λογοτεχνικά είδη.

Advertisements

Φυσικά, ένας ακόμα σημαντικός λόγος είναι και η έμφυτη, ανθρώπινη περιέργεια για το διαφορετικό. Πώς σκέφτεται ένας δολοφόνος; Ποια είναι τα κίνητρά του; Πώς σχεδιάζει το έγκλημα και τι ακριβώς νιώθει μετά την ολοκλήρωσή του; Τα αστυνομικά μυθιστορήματα είναι ό,τι πιο κοντινό θα έχουμε οι περισσότεροι από εμάς ως απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα.

Ίσως, βέβαια, μέσα από την αστυνομική λογοτεχνία αναζητούμε και κάποιο είδος δικαίωσης για τα ανεξιχνίαστα εγκλήματα της πραγματικής ζωής. Για όλες εκείνες τις φορές που ένας αληθινός δολοφόνος ξέφυγε ή τιμωρήθηκε ανεπαρκώς (κατά τη δική μας άποψη) υπάρχει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα στο οποίο ο υπεύθυνος πιάνεται την τελευταία στιγμή, τα κίνητρά του φανερώνονται και η υπόθεση κλείνει για πάντα.

Ο πιο ανησυχητικός, κι όμως αρκετά αληθινός, λόγος για τον οποίο μας αρέσει η αστυνομική λογοτεχνία είναι αυτή η ματιά που ρίχνουμε σε μια ζωή τελείως διαφορετική από τη δική μας, αυτή ενός αδίστακτου δολοφόνου. Μέσα από ένα καλογραμμένο βιβλίο μπορούμε να εξερευνήσουμε τα πιο σκοτεινά και επικίνδυνα μέρη από την ασφάλεια του σπιτιού μας. Κι αυτό είναι τελικά που μας γοητεύει περισσότερο, η άδεια να μπούμε στο μυαλό ενός δολοφόνου και να σκεφτούμε όπως αυτός, χωρίς, φυσικά, να είμαστε ικανοί για τα ανείπωτα εγκλήματα που θα ακολουθήσουν.

Για καθέναν φαν της αστυνομικής λογοτεχνίας μπορεί να ισχύουν όλα ή και τίποτα από τα παραπάνω. Η επιλογή βιβλίου είναι μια καθαρά προσωπική υπόθεση. Απ’ ότι φαίνεται, πάντως τα αστυνομικά μυθιστορήματα δεν πρόκειται να φύγουν από τις λίστες των best sellers σύντομα. Κι εμένα προσωπικά αυτό δεν με χαλάει καθόλου.