Το βιβλίο αυτό μου το έκαναν δώρο πριν από χρόνια, στα γενέθλιά μου. Όταν κοίταξα για πρώτη φορά το εξώφυλλο, η ματιά μου έπεσε στο «Βραβείο Νόμπελ» και στο όνομα του συγγραφέα, «Ζοζέ Σαραμάγκου». Η πρώτη μου σκέψη ήταν: «αποκλείεται να θυμάμαι το όνομά του». Δεν το διάβασα αμέσως, αλλά μετά από έναν χρόνο…
Ο Ζοζέ Σαραμάγκου καταγόταν από το χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας. Το «σαραμάγκου», που είναι ένα άγριο ραδίκι, ήταν ψευδώνυμο της οικογένειας του πατέρα του, το οποίο ενσωματώθηκε τυχαία στο επώνυμό του κατά την επίσημη καταγραφή του στα μητρώα γέννησης. Αν και καλός μαθητής, η οικονομική κατάσταση της οικογενείας του δεν του επέτρεψε να σπουδάσει. Το πρώτο του επάγγελμα ήταν μηχανικός αυτοκινήτου, ενώ μετέπειτα εργάστηκε ως μεταφραστής, δημοσιογράφος, διευθυντής έκδοσης της εφημερίδας Diário de Notícias κ.α.
Έγραψε 30 βιβλία και υπήρξε συνιδρυτής το 1992 του «Εθνικού Μετώπου για την Προάσπιση του πολιτισμού» και πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης της Πορτογαλικής κοινωνίας συγγραφέων την περίοδο 1987- 1994. Ο Ζοζέ Σαραμάγκου ήταν έντονα πολιτικοποιημένος και υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Πορτογαλίας από το 1969 ως το θάνατό του. Επίσης δήλωνε άθεος και πεσιμιστής. Κέρδισε για το σύνολο του έργου του το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1998.
Στο «Περί Τυφλότητας» ένας άντρας τυφλώνεται ξαφνικά και η τύφλωση αυτή είναι κολλητική. Η κυβέρνηση αποφασίζει να απομονώσει όλους τους τυφλούς μέσα σε ένα παλιό νοσοκομείο. Μέσα σ’ αυτό, μια ομάδα τυφλών, που είναι άγνωστοι μεταξύ τους, θα προσπαθήσει να επιβιώσει ερχόμενη αντιμέτωπη με μια ομάδα τυφλών που είναι βίαιη. Η επιβίωσή τους θα καθοριστεί από μια γυναίκα που δεν έχει χάσει ακόμη το φως της. Στο μεταξύ στον έξω κόσμο ο ένας μετά τον άλλον σταδιακά τυφλώνονται…
Τελικά σε ποια «τυφλότητα» αναφέρεται ο συγγραφέας μέσα από την αλληγορία του; Σε αυτήν που βυθίζεται ο άνθρωπος στοχεύοντας στην υλική ευμάρεια; Στην «τυφλότητα» που επέρχεται από το κυνήγι της εξουσίας; Μήπως και στις δύο; Και πόσο «τυφλούς» μας καθιστά η μαζοποίηση απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό που επιφέρει την αλλοτρίωσή του;
Υπάρχει όμως όπως προανέφερα και μια γυναίκα που δεν έχασε το φως της και προσπαθεί να βοηθήσει να το βρουν ξανά αυτοί που το έχασαν. Μήπως τελικά η γυναίκα αυτή είναι ο άνθρωπος που στρέφει την πλάτη σε όλη αυτήν την αλλοτρίωση που υπάρχει γύρω μας; Μήπως τελικά είναι αυτή που μας υπενθυμίζει πως η σημαντικότητα βρίσκεται όχι στο να γίνεις σαν τους άλλους, αλλά στο να μην χάσεις την μοναδικότητά σου και να παλέψεις γι’ αυτήν; Σαν εκείνο το φως που διαπερνά μέσα από μια «χαραμάδα» όμως είναι αρκετό για να γεννήσει την ελπίδα πως τίποτα δεν χάθηκε και πως μπορούμε να φτιάξουμε έναν καινούργιο και πιο «φωτεινό» κόσμο μακριά από την αλλοτρίωση της μαζοποίησης…
Ο Ζοζέ Σαραμάγκου στην ομιλία του για την απονομή του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας θα πει: «Νομίζω ότι δεν τυφλωθήκαμε, νομίζω ότι είμαστε τυφλοί. Τυφλοί άνθρωποι που μπορούν να δουν. Τυφλοί άνθρωποι που μπορούν να δουν, αλλά δε βλέπουν.»
Η αλήθεια είναι πως από την ημέρα που ολοκλήρωσα την ανάγνωση αυτού του βιβλίου έχω επαναλάβει πολλές φορές την φράση «έχω διαβάσει το “περί τυφλότητος” και δεν με εκπλήσσουν οι συμπεριφορές των ανθρώπων». Αυτό όμως που πραγματικά κέρδισα διαβάζοντάς το, είναι μια «χαραμάδα» από την οποία μπαίνει φως, την ονόμασα «μοναδικότητα»…
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη
