Η Νίκη του Χρήστου Χωμενίδη είναι η πραγματικότητα κρυμμένη πίσω από την μυθοπλασία. Μπορεί και το αντίθετο.
Ομολογώ ότι στην αρχή –ίσως και μέχρι την μέση- δεν ένιωσα αυτό το κάτι για το βιβλίο. το θεώρησα ένα ακόμα ιστορικό μυθιστόρημα. Μεγάλες αναλύσεις για την Ελλάδα της τότε εποχής, τα πολιτικά και τις συγκρούσεις και καμία εκβάθυνση στους χαρακτήρες. Αλλά το σκέφτηκα καλύτερα και ήμουν τόσο λάθος. Η εκβάθυνση είναι η ιστορία, όχι μόνο της χώρας, αλλά και του ανθρώπου, της Νίκης.
Η Νίκη του βιβλίου είναι βασισμένη σε μια πραγματική Νίκη, την μητέρα του συγγραφέα. Νίκη Νεφελούδη, κόρη του Βασίλη Νεφελούδη, βουλευτής και μέλος του Πολιτικού Γραφείου και γραμματέας της Κ.Ε του ΚΚΕ. Αυτά που εξιστορεί ο Χρήστος Χωμενίδης δεν είναι τόσο μακριά από την πραγματικότητα.
Βέβαια, εγώ δεν το ήξερα καθόλου αυτό. Δεν είχα ιδέα ότι μιλάμε για την μητέρα του, το κατάλαβα μόνο στο τέλος. Θα μου πείτε ότι το λέει στο οπισθόφυλλο. Το είχα διαγράψει, εντελώς, από την μνήμη μου. Ίσως, αν το ήξερα να είχα ενθουσιαστεί με το βιβλίο εξ αρχής, αλλά και πάλι το αποτέλεσμα, ευτυχώς, μένει ίδιο.
Η Νίκη έζησε μία ενδιαφέρουσα ζωή, χωρίς να είναι πάντα δική της. Όμως ποια κοπέλα εκείνης της εποχής, όριζε η ίδια το βήμα της; Αν κι εκείνη είχε τις ευκαιρίες τις και τις αξιοποίησε, όπως νόμιζε καλύτερα. Ο Πατέρας της στην Αριστερά. Η μητέρα της είχε βάλει άρβυλο για να πατήσει βουνό με την Αντίσταση. Και η μικρή έζησε την κατοχή και τα χρόνια που ακολούθησαν ζώντας καταστάσεις που δεν θα έπρεπε. Με τον πατέρα φυλακή και τη μάνα μακριά. Και μετά, μαζί τους, στην παρανομία, κλεισμένη για χρόνια σε μια αυλή στη Νέα Σμύρνη.
Ας πούμε ότι οι 500 σελίδες του βιβλίου είναι το σώμα της Νίκης. Πάνω στο σώμα της, έχει χαραχτεί ανεξίτηλα η ιστορία της. Είναι σημαντική, όμως, αυτή η ιστορία. Τόσο σημαντική που το πνεύμα της, μετά τον θάνατο της, αποφασίζει να μας τα διηγηθεί όλα. Και ευτυχώς.
Ένα πολύ όμορφο βιβλίο, αλλά και σκληρό. Καταλαβαίνεις πως ένα τόσο έντονο πολιτικό πεδίο μπορεί να επηρεάσει ένα παιδί, ένα κορίτσι, μια έφηβη, μια ενήλικη. Το αντίκτυπο είναι τρομερό. Όχι, όμως, απαραίτητα και αρνητικό. Δεν λένε «ότι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό»; Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για την Νίκη.
Φυσικά, ο έρωτας δεν λείπει από την ζωή της Νίκης, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που θα ήθελα να αναλύσω, καθώς θεωρώ πρέπον να το ανακαλύψετε μόνοι σας και να καταλάβετε, τι μπορεί να σημαίνει ο έρωτας για έναν άνθρωπο.
Θα ήθελα, όμως, να κάνω και μια ειδική μνεία στον αγαπημένο χαρακτήρα του βιβλίου. Την γιαγιά Σεβαστή. Μπορεί να είναι και ο πιο δυνατός χαρακτήρας της ιστορίας. Έχασε παιδιά, είτε από την πολιτική, είτε από τον πόλεμο. Τα παιδιά της ήταν σε αντίπαλα πολιτικά «στρατόπεδα», έχασε την εγγονή της στην εξορία και παρ’ όλα αυτά μπορούσε να πει έναν καλό λόγο σε όλους, για όλους, να μην καταρρεύσει και να κρατήσει, όσο γινόταν, την οικογένεια ενωμένη, χωρίς κανένα παράπονο. Ηρωίδα.
Ο Χρήστος Χωμενίδης είναι γνωστός για το συγγραφικό του ταλέντο, οπότε δεν υπάρχουν πολλά να πω για την γραφή του. Είναι απλή αλλά δεν είναι απλοϊκή. Σίγουρα ξέρει τι να κάνει για να κρατήσει το ενδιαφέρον, ακόμα κι όταν δεν σταματά να μιλά για πολιτική- προσωπικά, δεν είναι και το αγαπημένο μου. Κι όμως, το διάβασα με μια ανάσα.
Μην πω ψέματα, μου θύμισε την ίδια τεχνική του Κορτώ με το «βιβλίο της Κατερίνας». Αλλά τι να κάνεις αν η μητέρα σου έχει πολλά να πει; Μόνο αυτό, όμως, ήταν το κοινό, καθώς τα στυλ γραφής και οι ιστορίες είναι τελείως διαφορετικά.
Δεν μετανιώνω στιγμή που αγόρασα αυτό το βιβλίο, πρώτον γιατί είμαστε συνονόματες και δεν το παρατηρώ συχνά αυτό και δεύτερον, γιατί σίγουρα η ιστορία της ζωής της Νίκης, άγγιξε και λίγο την δική μου καρδιά. Αυτό δεν είναι και το νόημα, εξάλλου;
