Σε μια εποχή που η δημιουργικότητα στο σινεμά έχει ατροφήσει και κυριαρχούν αυστηροί κανόνες για την συνοχή και την συνέπεια της αφήγησης, ένας κριτικός κινηματογράφου μας δίνει μια επαναστατική ταινία που θα αποτελέσει το έναυσμα ενός νέου είδους.
Τα 400 χτυπήματα(1959), του Φρανσουά Τρυφώ, είναι μια ενδοσκοπική ματιά στην ζωή του νεαρού Αντουάν (Jean-Pierre Léaud), στις περιπέτειες της νιότης του, της πορείας του προς την εφηβεία και της απεγνωσμένης ανάγκης του για έκφραση και κατεύθυνση σε έναν κόσμο αδιάφορων ενηλίκων. Η απεικόνιση της πόλης του Παρισιού, όπου λαμβάνει χώρα η ταινία, αντιτάσσεστε στην στερεοτυπική ειδυλλιακή εικόνα που έχει δημιουργηθεί για το Παρίσι. Ο Τρυφώ παρουσιάζει ένα εντελώς νατουραλιστικό αστικό περιβάλλον. Σε αυτό το περιβάλλον μεγαλώνει και ο μικρός Αντουάν, σε μια οικογένεια εντελώς αδιάφορη και πολλές φορές ανίκανη να καταλάβει τις ανάγκες του.
Από την αρχή της ταινίας 400 χτυπήματα, παρατηρούμε τις μάταιες προσπάθειες το μικρού να προσαρμοστεί στην κοινωνία αλλά και την ανάγκη του για δημιουργική έκφραση που συνήθως συνοδεύεται από κάποια τιμωρία ή επίπληξη. Μεγαλώνει σε ένα τοξικό οικογενειακό περιβάλλον με μια μητέρα που ομολογεί πως θα προτιμούσε την έκτρωση και ένα πατριό που απλά τον ανέχεται για να κρατήσει τις ισορροπίες της σχέσης τους.
Η επαναστατική φύση του νεαρού στα 400 χτυπήματα τον οδηγεί σε πολλά αδιέξοδα και μπλεξίματα όμως γίνετε εμφανές εξ’αρχής πως ο υπαίτιος δεν είναι ο ίδιος. Δεν είναι καθαυτή φύση του η αιτία των συμφορών του αλλά η ανικανότητα της κοινωνίας, και συγκεκριμένα της εκπαίδευσης και της οικογένειας,να τον καθοδηγήσουν και να τον βοηθήσουν να διαμορφώσει την προσωπικότητα του. Οι αλλεπάλληλες τιμωρίες που δέχεται από τους ενήλικους έχουν ως μοναδικό αποτέλεσμα να εντείνουν την απροσάρμοστη συμπεριφορά του καθώς νιώθει πως τιμωρείται χωρίς να γνωρίζει τον λόγο. Η απουσία μιας κυρίαρχης πατρικής φιγούρας και μιας στοργικής μάνας ωθούν τον νεαρό σε αλόγιστες πράξεις,ψέμματα και μια βίαιη συμπεριφορά εφόσον κανένας θεσμός δεν έχει ενδιαφερθεί να του διδάξει ένα κώδικα ηθικής ή τι θεωρείται κοινωνικά αποδεχτό.“είτε πω ψέμματα είτε αλήθεια γι αυτούς είναι το ίδιο, οπότε συνήθως επιλέγω το ψέμα.”
Η ανατρεπτική αισθητική και άποψη του Τρυφώ είναι αυτά που διαχωρίζουν τα 400 Χτυπήματα από ένα συμβατικό δράμα του Χόλιγουντ. Ως ένας από τους πρωτομάστορες της Nouvelle vague αμφισβητεί κάθε κατεστημένο κανόνα του κινηματογράφου και κατακρίνει την κατάσταση του Γαλλικού σινεμά υποστηρίζοντας πως δεν έχει ίχνος ειλικρίνειας. Επηρεασμένος από τον Ιταλικό νεορεαλισμό, που έστρεψε την ματιά του σινεμά στην καθημερινή μεταπολεμική ζωή, αλλά και από το ντοκιμαντέρ ο Τρυφώ θολώνει το σύνορα πραγματικότητας και μυθοπλασίας καθώς αποδομεί όλες τις συμβάσεις για την κίνηση της κάμερας,το μοντάζ και τη mise en scene.
Υποστηρικτής της περίφημης auteur theory, που χαρακτηρίζει τη nouvelle vague, δημιουργεί το δικό του ρηξικέλευθο ύφος και δοκιμάζει τα όριο της έβδομης τέχνης. Σε διαρκή δημιουργικό αναβρασμό καταρρίπτει και επαναπροσδιορίζει τις έννοιες σινεμά και τέχνη, περιφρονώντας έτσι την κινηματογραφική ελίτ και αποδεικνύοντας πως για να δημιουργήσεις δεν χρειάζονται μεγάλα στούντιο ή να είσαι για χρόνια υποτελής κάποιου σκηνοθέτη,το μόνο αναγκαίο είναι η ειλικρίνεια και η φρέσκια οπτική.
Σε κάθε εποχή δημιουργικού τέλματος φαίνεται να ξεπροβάλλουν άνθρωποι διατεθειμένοι να αμφισβητήσουν κάθε εδραιωμένο κανόνα και κάθε μέθοδο. Οι τολμηροί αυτοί άνθρωποι με το πρωτοποριακό τους όραμα θέτουν ξανά σε τροχιά την δημιουργικότητα και την περιέργεια των ανθρώπων χαράζοντας ανεξερεύνητες πορείες της ανθρώπινης κατάστασης. Τα 400 χτυπήματα έχουν κερδίσει επάξια την θέση τους στο πάνθεο των σπουδαιότερων ταινιών.
