Η Αθηνά είχε συμβουλέψει τον Περσέα να μην κοιτάξει κατάματα την Μέδουσα και πετρώσει, αλλά να δει την αντανάκλασή της από την αστραφτερή ασπίδα του. Γιατί είναι δύσκολο να αντέξουμε την φρίκη κατάματα και έτσι πρέπει να την δούμε μέσω αναπαράστασης, όπως είναι το σινεμά. Αυτήν την διαπίστωση ακούμε-ή μάλλον διαβάζουμε- σε μια σκηνή από το Ατυχές πήδημα ή παλαβό πορνό (Bad luck banging or loony porn), που ουσιαστικά έτσι περιγράφει τον εαυτό του και τον σκοπό του. Γιατί αυτή η ταινία του Ρουμάνου Radu Jude -Χρυσή Άρκτος στο φεστιβάλ Βερολίνου- καταπιάνεται με τις αντιφάσεις της μοντέρνας ζωής με έναν ευφυέστατο, δημιουργικότατο, προκλητικότατο και ασυναγώνιστο τρόπο.
Η Πλοκή
Το Ατυχές πήδημα ή παλαβό πορνό ουσιαστικά χωρίζεται σε τρία μέρη:
Στο πρώτο παρακολουθούμε σκηνές από την καθημερινή ζωή της Emi, μιας καθηγήτριας της οποίας το sex tape έχει διαρρεύσει στο διαδίκτυο και βρίσκεται σε κίνδυνο η υπόληψή της και η καριέρα της. Στιγμές αστικού νευρωτισμού παντού.
Στο δεύτερο μέρος βλέπουμε ένα μοντάζ από διάφορες εικόνες και επικεφαλίδες που έχει συντάξει ο Jude και οι οποίες ασχολούνται με ποικίλα θέματα όπως οι ναζιστικές θηριωδίες που έγιναν στη Ρουμανία, οι δικτάτορες και η επανάσταση της χώρας (και το πώς ακόμα και αυτή έχει εμπορευματοποιηθεί σήμερα), το τι είναι τέχνη, με τον φεμινισμό και άλλα πολλά σε ένα κωμικοτραγικό και ενοχικά ψυχαγωγικό πανδαιμόνιο.
Στο τρίτο μέρος γινόμαστε μάρτυρες μιας ερασιτεχνικής δίκης, δηλαδή του συμβουλίου γονέων και κηδεμόνων που καλείται να αποφασίσει αν η Emi θα πρέπει να παραμείνει στο σχολείο ή να απολυθεί, δεδομένου ότι έχει εμπλακεί σε ένα σεξουαλικό “σκάνδαλο”. Και όλες οι αντιθέσεις που ανακινούνται στο συμβούλιο αυτό θα υπερκεραστούν με ένα κορυφαίο και υπερρεαλιστικό φινάλε.
Η Κριτική
Το Ατυχές πήδημα ή παλαβό πορνό είναι πάνω από όλα μια ταινία που καυτηριάζει. Δείχνει, ειδικά στην τρίτη πράξη της, τις αντιφάσεις που κατακλύζουν την σύγχρονη κουλτούρα και ειδικότερα την Ρουμανία. Η κύρια αντίφαση είναι αυτή του συντηρητισμού και του προοδευτισμού και πως οι δυο τους εμπλέκονται. Παραδείγματος χάριν, υπάρχουν γονείς που θέλουν να διώξουν την καθηγήτρια από το σχολείο λόγω του sex tape της, ενώ υπάρχουν και αυτοί που -επικαλούμενοι ακόμα και αποσπάσματα κοινωνιολόγων- προτείνουν μια πιο ανεκτική προσέγγιση. Κυράτσες και στρατιωτικοί από τη μία, κοινωνιολόγοι και mansplaining διανοούμενοι από την άλλη σε μια δίκη-φάρσα με κύριο θύμα της την ίδια την Emi, που αναγκάζεται ακόμα και να δει ξανά το sex tape της που την έφερε σε αυτήν την θέση. Και εμείς παρακολουθούμε μια χώρα που διχάζεται ανάμεσα στον παρελθόντα (;) αυταρχισμό και ξενοφοβία της και στον σημερινό (;) εξευρωπαϊσμό της.
Το Ατυχές πήδημα ή παλαβό πορνό ντύνει τέλεια το περιεχόμενό του. Οι υφολογικές επιλογές του Radu Jude είναι ποικιλόμορφες, όπως το να δείχνει τυχαίες σκηνές από την αστική καθημερινότητα, να δείχνει καρτέλες με τίτλους (που σαν επιλογή χρωστάει πολλά στον Γκοντάρ, ιδιαίτερα στο Weekend, στον Gaspar Noe και ίσως στις τελευταίες του Trier) και να καταλήγει θαρραλέα σε ένα φαρσο-σουρεαλιστικό φινάλε.
Και επίσης αξίζει να μνημονευτεί ότι είναι μια ταινία που έχει γυριστεί συνειδητά μέσα στην πανδημία, δηλαδή όλοι οι ήρωες φοράνε μάσκες, τηρούν αποστάσεις κλπ, δείχνοντας μας μια γνώριμη καθημερινότητα αλλά και τις περίεργες συμπεριφορές που αυτή δημιουργεί (ακούμε πάντα “φόρα τη μάσκα σου”).
Έτσι, το Ατυχές πήδημα ή παλαβό πορνό αποτελεί ένα καίριο σχόλιο για τη σύγχρονη ζωή. Καυστικό, τραγελαφικό (με χιούμορ που θυμίζει λίγο το The Square σε σημεία), με εξαιρετική γνώση του εαυτού του και του κοινού του, μια φάρσα, όπως αυτοαποκαλείται, η ταινία του Jude προκαλεί άφθονο γέλιο, αλλά ταυτόχρονα σε κάνει να απορείς για την περίεργη κατάσταση στην οποία η ανθρωπότητα έχει βάλει τον εαυτό της. Και όλα αυτά με αφορμή ένα sex tape.
