Ναι, ξέρουμε, είσαι από τους πολλούς που είδαν το Queen’s Gambit και το λάτρεψαν, και αν δεν είσαι, τότε μάλλον σχεδιάζεις να το παρακολουθήσεις σύντομα. Αν όμως σου λέγαμε ότι 6 χρόνια πριν την γνωστή σειρά του Netflix είχε βγει μια ταινία με παρόμοια θέματα, όπως είναι το σκάκι, η μεγαλοφυία και η ψυχική ασθένεια; Δεν είναι άλλη από το Pawn Sacrifice, ένα βιογραφικό έργο που εστιάζει στη ζωή του σκακιστή Bobby Fischer και στις μάxες που έδινε εναντίον των Ρώσων γκρανμάστερ και της δικής του παράνοιας.
Η Πλοκή
Ο Bobby Fischer (στον ρόλο ο Tobey Maguire), γόνος ενός απόντος πατέρα και μια laissez-faire μητέρας, δείχνει έντονο ενδιαφέρον για το σκάκι, καθώς κλείνεται στο δωμάτιό του και παίζει πολλαπλές παρτίδες με τον εαυτό του. Αφού τον ανακαλύψει ένας νεοϋορκέζος σκακιστής, τότε το ταλέντο του αρχίζει και γίνεται γνωστό. Σε μικρότατη ηλικία γίνεται πρωταθλητής των ΗΠΑ, μεταβαίνει σε παγκόσμια τουρνουά και βάζει στόχο να κερδίσει τον Ρώσο Spassky, τον καλύτερο στον κόσμο. Βρίσκει συμμάχους στα πρόσωπα ενός πατριώτη δικηγόρου (ο αδίκως υποτιμημένος Michael Stuhlbarg στον ρόλο) και ενός ιερέα επαγγελματία σκακιστή (ο πάντα συμπαθητικός Peter Sarsgaard). Ταυτόχρονα, ο ίδιος αναπτύσσει παρανοϊκά συμπτώματα, πιστεύοντας πως οι Ρώσοι έχουν βάλει κοριούς στο τηλέφωνό του ή ότι οι Εβραίοι ελέγχουν τον κόσμο. Και αυτά εν όψει του ματς του εναντίον του Spassky, ένα ματς που έμεινε στην ιστορία.
Η Κριτική
Το Pawn Sacrifice είναι μια ενδιαφέρουσα ταινία που έχει βέβαια τα ελαττώματά της. Πριν μιλήσουμε όμως για αυτά, ας καταπιαστούμε με την θεματολογία της και με το πώς αυτή θυμίζει το Queen’s Gambit (ή μάλλον το πώς το Queen’s Gambit θυμίζει το Pawn Sacrifice).
Πέρα από το σκάκι (προφανώς) τα δύο αυτά δημιουργήματα καταπιάνονται με τη σχέση της μεγαλοφυίας και της ψυχικής διαταραχής. Ο Bobby Fischer όσο πιο επιτυχημένος γίνεται, τόσο αυξάνεται η παράνοιά του: καταλήγει να σκίζει κάδρα και έπιπλα για να βρει ρωσικούς κοριούς, απαιτεί ειδικές συνθήκες για να μπει στο αεροπλάνο, πετάει διάφορα για κοριούς κρυμμένους στις κουφάλες των δοντιών, ενώ μάλιστα επιθυμεί το ματς του με τον Spassky να γίνει σε μια αποθήκη που χρησιμοποιείται ως αίθουσα πινγκ-πονγκ, προκειμένου να μην ακούγονται οι κάμερες και το βήξιμο του κοινού. Η Beth Harmon του Queen’s Gambit δεν αναπτύσσει παραληρηματικά συμπτώματα όπως στο Pawn Sacrifice, αλλά δείχνει να έχει σχιζοφρενικές ψευδαισθήσεις, ενώ αναπτύσσει και κατάχρηση ουσιών. Και τα συμπτώματα των δύο ηρώων φαίνεται να είναι συνδεδεμένα έντονα με την ιδιοφυία τους, αποτελώντας μια παρενέργειά της (ή και μια προϋπόθεσή της υπό μία έννοια).
Δεύτερον, και στα δύο έργα βλέπουμε τους πρωταγωνιστές να έχουν πρόβλημα με τους γονείς τους (ιδιαίτερα με τον πατέρα τους). Η Beth μένει ορφανή από νωρίς, ενώ ο Fischer δεν γνωρίζει τον πατέρα του και αποξενώνεται από τη μητέρα του. Αυτές οι δυσλειτουργικές σχέσεις (ή μάλλον η απουσία σχέσεων) μπορεί να σχετίζονται και με την ψύχωσή τους, ιδιαίτερα αν το δούμε από μια αναπτυξιακή-ψυχαναλυτική σκοπιά.
Τρίτον, και οι δύο πρωταγωνιστές έχουν έναν κοινό εχθρό: την Σοβιετική Ένωση, με τους τρομακτικούς σκακιστές της. Και οι δύο τάσσονται σε μια εθνική αποστολή να αποδείξουν την ανωτερότητα των ΗΠΑ και του καπιταλισμού στην διανόηση (η ιμπεριαλιστική αμερικανική προπαγάνδα καλά κρατεί).
Έτσι, το Pawn Sacrifice αποτελεί ένα Queen’s Gambit πριν το Queen’s Gambit. Στα θετικά του έχει τους γρήγορους ρυθμούς του, τις σχετικά καλές ερμηνείες του και μια ωραία φθινοπωρινή φωτογραφία.
Παρόλα αυτά έχει και τα ελαττώματά του: το σενάριο φαίνεται να κυκλώνει γύρω από την παράνοια του Fischer και όχι να εμβαθύνει σε αυτήν. Συγχρόνως, οι διάλογοι θα μπορούσαν να είναι πιο καλοδουλεμένοι και αληθοφανείς, αντί να προσπαθούν με κάθε ευκαιρία να τονίσουν την τρέλα του πρωταγωνιστή. Τέλος, η ερμηνεία του Tobey Maquire, αν και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί κακή, φαίνεται να είναι λίγο υπερβολική σε σημεία.
Παρόλα αυτά, το Pawn Sacrifice είναι μια καλή ταινία, που σίγουρα θα ενθουσιάσει τους οπαδούς του Queen’s Gambit ή αυτούς που θέλουν να δουν ένα ωραίο δράμα.
Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=xFHvH9FtACg
