Πενήντα χρόνια ελεύθερος κινηματογράφος γιορτάζεται από τις 13 έως τις 19 Μαρτίου 2025, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος φιλοξενώντας το αφιέρωμα «Η πτώση των δικτατοριών και η άνθιση του νέου κινηματογράφου: Ελλάδα – Ισπανία – Πορτογαλία». Το αφιέρωμα αυτό, που διοργανώνεται σε συνεργασία με τις Ταινιοθήκες της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, γιορτάζει τα 50 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στις τρεις αυτές χώρες. Το αφιέρωμα πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης, τις Πρεσβείες της Ισπανίας και της Πορτογαλίας στην Αθήνα, το Ινστιτούτο Καμόες και την Ισπανική Υπηρεσία Διεθνούς Συνεργασίας για την Ανάπτυξη, με την υποστήριξη του ΕΚΚΟΜΕΔ και του Ινστιτούτου Θερβάντες.
Το αφιέρωμα της Ταινιοθήκης της Ελλάδας, με τίτλο «Πενήντα χρόνια μεταπολίτευσης, πενήντα χρόνια ελεύθερου κινηματογράφου», εξετάζει τις πολιτικές αλλαγές που συνέβησαν στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία μετά την πτώση των δικτατοριών στις τρεις χώρες. Η πτώση της Χούντας στην Ελλάδα το 1974, η Επανάσταση των Γαριφάλων στην Πορτογαλία και ο θάνατος του Φράνκο στην Ισπανία το 1975, σηματοδότησαν την αρχή μιας νέας εποχής ανθίζοντας ο ελεύθερος κινηματογράφος.
Ο κινηματογράφος, οι πολιτικές μεταβολές και η επίδραση αυτών, επικεντρώνονται σε αυτό το αφιέρωμα, παρουσιάζοντας ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ που αποτυπώνουν τις κοινωνικές και πολιτικές μετατροπές των τριών χωρών. Περιλαμβάνει ισάριθμες ταινίες από κάθε χώρα και θα συνεχιστεί και σε άλλες χώρες, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, στα τέλη του 2025 ή στις αρχές του 2026.
Το αφιέρωμα συνδέεται επίσης με την έκθεση του ΜΙΕΤ «1967 – 1974: Κουλτούρες σε Αντιπαράθεση», η οποία εξετάζει τις ιδεολογικές και καλλιτεχνικές αντιφάσεις της νεοελληνικής κοινωνίας την περίοδο της δικτατορίας.
Η έναρξη του αφιερώματος για το κοινό έγινε στις 13 Μαρτίου με την προβολή της ταινίας “Ο θίασος” του Θόδωρου Αγγελόπουλου, ενώ οι επίσημες εκδηλώσεις για τις προσκεκλημένες χώρες πραγματοποιήθηκαν στις 14 Μαρτίου, με την παρουσία σημαντικών προσκεκλημένων.
Επιπλέον, στις 15 Μαρτίου διοργανώθηκε συζήτηση στρογγυλής τράπεζας στην Ταινιοθήκη, με συμμετοχή διακεκριμένων προσκεκλημένων από τον κόσμο του κινηματογράφου και της ιστορίας.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος, θα προβληθούν 24 εμβληματικές ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ από την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Οι ταινίες αυτές, δημιουργημένες από σημαντικούς σκηνοθέτες όπως ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο Κάρλος Σάουρα, ο Πέδρο Κόστα, ο Μανοέλ ντι Ολιβέιρα, ο Ζοάο Σεζάρ Μοντέιρο και ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, αντικατοπτρίζουν την κοινωνική και πολιτική αλλαγή που επήλθε μετά την πτώση των δικτατοριών και το νέο ρεύμα που δημιούργησε ο ελεύθερος κινηματογράφος.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης συζητήσεις και παρουσιάσεις από διακεκριμένους προσκεκλημένους, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη κινηματογραφική εμπειρία που εξετάζει την επίδραση των πολιτικών μεταβολών στον κινηματογράφο και την κοινωνία.
| Ελληνικές ταινίες
“Πρόσωπο με πρόσωπο” (1966), Ροβήρος Μανθούλης
“Ευδοκία” (1971), Αλέξης Δαμιανός
“Μετά σαράντα μέρες” (1972), Φρίντα Λιάππα (μικρού μήκους)
“Μέγαρα” (1974), Σάκης Μανιάτης, Γιώργος Τσεμπερόπουλος (ντοκιμαντέρ)
“Οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας” (1974), Νίκος Παναγιωτόπουλος
“Ο θίασος” (1975), Θόδωρος Αγγελόπουλος
“Χάππυ Νταίη” (1976), Παντελής Βούλγαρης
“Μια ζωή σε θυμάμαι να φεύγεις” (1977), Φρίντα Λιάππα (μεσαίου μήκους)
“Ένα τραγούδι δε φτάνει” (2003), Ελισάβετ Χρονοπούλου
“Εμείς, όχι εγώ” (2023), Σταύρος Στάγκος (ντοκιμαντέρ)
| Ισπανικές ταινίες
“Τραγούδια για μετά τον πόλεμο” | Canciones para después de una guerra” (1973), Basilio Martín Patino (ντοκιμαντέρ)
“Θρέψε κοράκια” | “Cría cuervos” (1976), Carlos Saura
“Η απομάγευση” | “El desencanto” (1976), Jaime Chávarri (ντοκιμαντέρ)
“Χάρτινες τίγρεις” | “Tigres de papel” (1977), Fernando Colomo
“Το έγκλημα στην Κουένκα” | “El crimen de Cuenca” (1980), Pilar Miró
“Οι άγιοι αθώοι” | “Los santos inocentes” (1984), Mario Camus
“Παράλληλες Μητέρες” | “Madres paralelas” (2021), Pedro Almodóvar
| Πορτογαλικές ταινίες
“Τα πράσινα χρόνια” | “Os Verdes Anos” (1963), Paulo Rocha
“Τραζ-οζ-Μόντες” | “Trás-os-Montes” (1976), António Reis, Margarida Cordeiro (Docufiction)
“Οι καλοί άνθρωποι της Πορτογαλίας” | “Bom Povo Português” (1980), Teresa Sá, Rui Simões (ντοκιμαντέρ)
“Το αίμα” | “O Sangue” (1989), Pedro Costa
“Αναμνήσεις από το κίτρινο σπίτι” | “Recordações da Casa Amarela” (1989), João César Monteiro
“Όχι” ή η μάταιη δόξα της διαταγής | ‘Non’, ou A Vã Glróia de Mandar (1990), Manoel de Oliveira
“Η ακτή που σιγοψιθυρίζει” | “A costa dos murmurios” (2004), Margarida Cardoso
Για το πλήρες πρόγραμμα των προβολών και των παράλληλων εκδηλώσεων, καθώς και για την αγορά εισιτηρίων, μπορείτε να επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
