Στο εγκαταλελειμμένο σήμερα και άκρως επικίνδυνο εργοστάσιο «Μύλοι Αλλατίνη» στην ανατολική πλευρά της Θεσσαλονίκης ανήκει το ρητό «μια εικόνα χίλιες λέξεις».
Η ιστορία του ξεκινά το 1854, όταν κατασκευάστηκε στην οδό Γ. Παπανδρέου 42, ο πρώτος γαλλικός αλευρόμυλος και εγκαταστάθηκε ο πρώτος κυλινδρόμυλος.
Το 1883, η οικογένεια Αλλατίνη αγοράζει το μερίδιο των Μοδιάνο και Ντάρμπλεϊ και γίνεται ο κύριος ιδιοκτήτης του συγκροτήματος.
Το 1898 όμως ο κεντρικός μύλος καίγεται και την θέση του, από σχέδια του Βιταλιάνο Ποζέλι ,παίρνει το κεντρικό κτήριο 5 ορόφων που βλέπουμε μέχρι και σήμερα. Εκείνη την εποχή και πριν το 1898, ο μύλος Αλλατίνη αποτελούσε τον μεγαλύτερο μύλο της Ανατολικής Ευρώπης, απασχολώντας 250 εργαζόμενους με παραγωγή 80.000 οκάδων αλευριού ημερησίως!
Περιελάμβανε εκτός από τον κεντρικό μύλο (το σημερινό κεντρικό κτήριο), το κτήριο της διοίκησης, την κατοικία του διευθυντή, τις αποθήκες Α και Β, έναν κυλινδρικό μύλο, φούρνους, μηχανουργείο και την τεράστια καμινάδα
Το 1900 εγκαινιάστηκαν οι νέοι Μύλοι και η επιχείρηση είχε μεγάλη ανάπτυξη. Στη συνέχεια όμως άρχισε να εμφανίζεται μία κάμψη, λόγω του Ιταλο-Οθωμανικού πολέμου. Έτσι αναγκάστηκαν να πουλήσουν ένα μεγάλο ποσοστό των μετοχών των επιχειρήσεών τους.
Ο Κοσμάς Πανούτσος, εισαγωγέας σιτηρών, αγοράζει τον μύλο το 1926 και καταφέρνει να διπλασιάσει την αλεστική δυνατότητα του μύλου και να τον μετατρέψει στον μεγαλύτερο των Βαλκανίων. Τη δεκαετία του ’30 διπλασιάζεται η αλεστική ικανότητα του μύλου φθάνοντας τους 374 τόνους την ημέρα!
Ακόμα μια φωτιά στο κτήριο το οποίο επαναλειτουργεί το 1939. Κατά την διάρκεια της Κατοχής ο μύλος δεν σταματάει την λειτουργία του, το 1950 ωστόσο μια τρίτη πυρκαγιά καταστρέφει σε μεγάλο ποσοστό τον κεντρικό μύλο. Η εταιρεία καταφέρνει να ξαναχτίσει τον μύλο, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν ασφαλισμένος αυτή τη φορά. Οι δυνατότητες του όμως είναι πλέον περιορισμένες, αφού οι ανταγωνιστές της κέρδισαν έδαφος. Την δεκαετία του ’80 το συγκρότημα εγκαταλείπεται ολικώς.
Με την αλλαγή των παραγωγικών συστημάτων, μετά το 1950, εμφανίστηκε σε όλο τον κόσμο το φαινόμενο της «αποβιομηχάνισης», με αποτέλεσμα την εγκατάλειψη και ερήμωση μεγάλων βιομηχανικών μονάδων. Μέχρι και σήμερα το συγκρότημα Αλλατίνη παραμένει άδειο και ανεκμετάλλευτο.
Το 1991, ολόκληρο το πρώην βιομηχανικό συγκρότημα -τα κτήρια αλλά και το σύνολο του οικοπέδου- αποκτούν τον επίσημο χαρακτηρισμό του ιστορικά διατηρητέου μνημείου.
Ο μηχανολογικός εξοπλισμός έχει απαλλοτριωθεί, τα κτήρια αξιοσημείωτης αρχιτεκτονικής καταρρέουν και η παραβιασμένη είσοδος του, το έχουν μετατρέψει σε ένα χώρο συνεύρεσης περιθωριακών και παραβατικών ατόμων. Παρά τις μελέτες και τις προτάσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς για την αποκατάσταση και ανάδειξη του, η διάσωση του φαντάζει μακρινό όνειρο.
Οι άλλοτε φημισμένοι Μύλοι Αλλατίνη ένα σημείο σταθμός για Θεσσαλονίκη, τώρα δεν θυμίζει σε τίποτα την παλιά του αίγλη. Αν και η εγκατάλειψη έχει αφήσει τα σημάδια της, το μεγαλοπρεπέστατο κτήριο υπάρχει για να θυμίζει ότι κάποτε η βιομηχανία στην πόλη μας άκμαζε.
https://www.lifo.gr/articles/mikropragmata/98061
http://www.thestival.gr/society/item/209216-to-thestivalgr-mpike-sto-esoteriko-tou-allatini-opoy-epese-kai-skotothike-to-15xrono-koritsi
https://followthess.gr/epikerotita/to-thryliko-ergostasio-myloi-allatini/
https://www.thermisnews.gr/2019/05/20.html
