Το εμπορευματοκιβώτιο ή αλλιώς κοντέινερ, το γνωρίζουμε κυρίως ως ένα μέσο μεταφοράς συσκευασμένων εμπορευμάτων. Μπορεί όμως να μετατραπεί σε μονάδα κατοικίας, επαγγελματικής στέγης και γιατί όχι, καταλύματος. Αυτό βέβαια γίνεται με τη χρήση κατάλληλων υλικών μόνωσης και επένδυσης και κατόπιν σχετικών μετατροπών.
Είναι μια πολύ καλή ιδέα η επανάχρησή τους, μιας και υπάρχουν αμέτρητα, αχρησιμοποίητα, άδεια κοντέινερ στιβαγμένα ανά τον κόσμο που απλώς πιάνουν χώρο. Αυτό συμβαίνει διότι είναι κοστοβόρο να μεταφερθούν τα άδεια κοντέινερ στη χώρα προέλευσής τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πιο συμφέρον οικονομικά να αγοράσουν οι ενδιαφερόμενοι καινούργια από την Ασία.
Αρχιτεκτονική σύνθεση
Ιστορικά, η ιδέα των κοντέινερ αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1950 από τον Malcolm McLean, ο οποίος έφερε την επανάσταση στον τομέα των μεταφορών. Η μέθοδος μεταφοράς με κοντέινερ χρησιμοποιήθηκε ευρέως κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, τόσο για την αποστολή προμηθειών στα στρατεύματα και στις πολεμικές βάσεις, όσο και για τη χρήση τους ως καταφύγια έκτακτης ανάγκης.
Το 1987 στις ΗΠΑ, ο Phillip C. Clark κατέθεσε πρόταση πατέντας για τη μετατροπή των κοντέινερ με την περιγραφή: «Μέθοδος μετατροπής ενός ή περισσοτέρων εμπορευματοκιβωτίων χάλυβα σε κατοικήσιμο κτίριο». Δύο χρόνια αργότερα έλαβε έγκριση με αριθμό πατέντας 4854094.
Η αρχιτεκτονική με τη χρήση κοντέινερ συναντάται με τον χαρακτηρισμό ″cargotecture″ (σύνθεση των όρων cargo, δηλαδή εμπόρευμα, και architecture, δηλαδή αρχιτεκτονική). Βασίζεται στον modular (αρθρωτό) σχεδιασμό, με δυνατότητα επέκτασης προς κάθε κατεύθυνση. Ο αρθρωτός σχεδιασμός δεν έχει έναν ακριβή ορισμό εν γένει και συνήθως αναφέρεται στη διάσπαση ενός μεγάλου συστήματος σε πολλά υποσυστήματα, όπου κάθε υποσύστημα μπορεί να αντικατασταθεί ή να συνδυαστεί με κάποιο άλλο.
Στην περίπτωση που εξετάζουμε, ο αρθρωτός σχεδιασμός περιλαμβάνει τη χρήση του κοντέινερ ως δομική μονάδα όχι μόνο του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, αλλά και ως δομικό στοιχείο της κατασκευής λόγω της υψηλής αντοχής και ανθεκτικότητάς του. Ουσιαστικά μπορούμε να σκεφτούμε ότι το κοντέινερ είναι ένα τουβλάκι lego που μπορούμε να τοποθετήσουμε το ένα δίπλα στο άλλο ή το ένα πάνω στο άλλο, που μπορεί να επεκταθεί η κατασκευή προς όλες τις κατευθύνσεις σε διάφορους σχηματισμούς. Σε γενικές γραμμές, η ιδέα αυτή εφαρμόζεται στα πλαίσια της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής και έχει ως άξονα την ανακύκλωση των υλικών μέσω της επανάχρησης και μεταποίησης της μονάδας.
Οι προκαθορισμένες διαστάσεις ενός εμπορευματοκιβωτίου είναι 2.43m πλάτος, 2.59m (ή 2.90m) ύψος και 6.06m μήκος (ή 12.2m).
Το κόστος της κατασκευής υπολογίζεται σε 30% χαμηλότερο από αυτό μιας συμβατικής κατασκευής και 15% χαμηλότερο από αυτό με χρήση προκάτ. Ο δε χρόνος παράδοσης ξεκινάει από τις 4 εβδομάδες.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Στα οφέλη αναγνωρίζουμε: την οικονομία, την ενεργειακή αυτονομία, τον βιοκλιματικό σχεδιασμό (φυτεμένα δώματα, ηλιακοί συλλέκτες, καλή ροή αέρα), την αντισεισμική συμπεριφορά- καλύτερη στατικότητα σε σύγκριση με τα συμβατικά δομικά υλικά, την πιστοποίηση υλικών και τη δυνατότητα μεταφοράς.
Από την άλλη, περιέχουν επικίνδυνα χημικά και βαφές με βάση το μόλυβδο, αλλά και εντομοκτόνα για αντιπαρασιτική προστασία. Όλη η δομή προτού χρησιμοποιηθεί εκ νέου, θα πρέπει να καθαριστεί προσεκτικά και τα δάπεδα να αντικατασταθούν. Γενικά, μέχρι να φτάσουμε στο σημείο να καταστεί ένα κοντέινερ κατάλληλο για κάθε άλλη χρήση, θα έχουν παραχθεί πολύ μεγάλες ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων.
Δεν είναι λοιπόν και η καλύτερη δομική λύση (όταν πρόκειται για επανάχρηση), αλλά κάλλιστα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περιπτώσεις αντιμετώπισης ακραίων συνθηκών για την κάλυψη ανάγκης στέγασης για παράδειγμα, σε περιοχές των αναπτυσσόμενων χωρών ή σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών.
Διεθνή παραδείγματα
Puma City, Βοστώνη
24 κοντέινερ μετασκευάστηκαν και μετατράπηκαν σε κατάστημα λιανικής πώλησης και εκδηλώσεων, γνωστό ως Puma City στη Βοστώνη. Το συνολικό κατασκεύασμα συναρμολογήθηκε και αποσυναρμολογήθηκε αρκετές φορές. Αποτελείται από 3 επίπεδα, όγκοι μετατοπίζονται δημιουργώντας εσωτερικούς υπαίθριους χώρους, μεγάλες προεξοχές και βεράντες. Το έργο ολοκληρώθηκε το 2008 από το γραφείο LOT-EK και έχει συνολική έκταση 11.000 τετραγωνικά πόδια.
Boxpark, Shoreditch, Λονδίνο
Είναι το πρώτο εμπορικό κέντρο του Λονδίνου αποκλειστικά κατασκευασμένο από κοντέινερ. Αποτελείται συνολικά από 61 εμπορευματοκιβώτια τοποθετημένα σε δύο επίπεδα.
Quadrum Ski and Yoga Resort, Καύκασος, Γεωργία
Το θέρετρο είναι σχεδόν αποκλειστικά κατασκευασμένο από ανακυκλωμένα κοντέινερ. Οι μεταξύ τους συνδέσεις όπως και η βάση στήριξης είναι από χάλυβα. Μονόκλινα δωμάτια, οικογενειακά και σουίτες πολυτελείας είναι μερικοί από τους προσφερόμενους τύπους καταλυμάτων για τους επισκέπτες.Μια ξύλινη βεράντα υπάρχει μπροστά από κάθε δωμάτιο προσφέροντας μια απίστευτη θέα προς τα βουνά του Καυκάσου, ενώ τα μεγάλα ανοίγματα επιτρέπουν την ανεμπόδιστη είσοδο του φυσικού φωτός στο χώρο.
Πηγές άρθρου
Michler Andrew (2011). Boxpark: London’s first Pop-Up Shipping Container Mall Opens in Shoreditch. Ανακτήθηκε από https://inhabitat.com/boxpark-londons-first-pop-up-shipping-container-mall-opens-in-shoreditch/ (τελευταία πρόσβαση 15/02/2020)
Sun Zexin，Mei Hongyuan and Ni Ruixian (2017). Overview of Modular Design Strategy of the Shipping Container Architecture in Cold Regions. Ανακτήθηκε από https://www.researchgate.net/publication/316834551_Overview_of_Modular_Design_Strategy_of_the_Shipping_Container_Architecture_in_Cold_Regions (τελευταία πρόσβαση 15/02/2020)
A Short History of Shipping Container Architecture (and Everything Else You Wanted to Know) (2018). Ανακτήθηκε από http://boxmanstudios.com/blog/industry-knowledge/a-short-history-of-shipping-container-architecture/ (τελευταία πρόσβαση 15/02/2020)
The ski resort made almost entirely of repurposed shipping containers (2017). Ανακτήθηκε από https://www.lonelyplanet.com/articles/ski-resort-made-repurposed-shipping-containers-georgia (τελευταία πρόσβαση 15/02/2020)
