La casa azul, ή στα ελληνικά το μπλε σπίτι, είναι το σπίτι στο οποίο γεννήθηκε, έζησε και πέθανε η Μεξικανή ζωγράφος Frida Kahlo. Βρίσκεται στο Coyoacan, μία από τις παλαιότερες συνοικίες της πόλης του Μεξικού. Είναι πάνω από 800 τ.μ. και είναι βαμμένο μπλε μέσα και έξω. Έχει πολύ μεγάλα παράθυρα και στο κέντρο υπάρχει μία όμορφη αυλή. Εκτός από την Frida Kahlo, σε αυτό το σπίτι έζησε και ο Diego Rivera, ο οποίος ήταν επίσης, διάσημος ζωγράφος και σύζυγος της Frida. Πλέον, λειτουργεί ως μουσείο, το οποίο φιλοξενεί μία σημαντική κολεξιόν πινάκων και από τους δύο καλλιτέχνες και έχει τους περισσότερους επισκέπτες από κάθε άλλο μουσείο στο Μεξικό.
Επιρροές της Frida Kahlo
Γεννήθηκε το 1907 και πέθανε το 1954. Έζησε στο Coyoacan του Μεξικού. Από τις μεγαλύτερες επιρροές της ήταν σίγουρα ο πολιτισμός του Μεξικού αλλά και διαφόρων ευρωπαϊκών ρευμάτων. Γενικά, η mexicanidad, η οποία ήταν πρωτο-εθνικιστικό κίνημα, του οποίου οι υποστηρικτές είναι κυρίως κοινωνικά περιθωριοποιημένοι νεαροί άντρες της πόλης του Μεξικού, αλλά και οι κομμουνιστικές πολιτικές πεποιθήσεις της, την επηρέασαν, την ακολουθούσαν πάντα στην διάρκεια της ζωής της και δεν σταμάτησε ποτέ να τις υποστηρίζει. Βασικό συστατικό όλων των έργων της είναι ο προσωπικός της πόνος αλλά και η σεξουαλικότητα της. Οι περισσότεροι πίνακες της είναι μια σκληρή αναπαράσταση των συναισθημάτων της. Έτσι, ενώ πολλοί θεωρούν ότι επηρεάστηκε από τα κινήματα του συμβολισμού και του υπερρεαλισμού, η ίδια υποστήριζε ότι όλα όσα ζωγράφιζε δεν ήταν τίποτα άλλο από την δική της πραγματικότητα.
Coyoacan
Είναι η πόλη του Μεξικού, στην οποία έζησε η Frida Kahlo. Η πόλη είναι γεμάτη από στενούς λιθόστρωτους δρόμους και μικρές πλατείες, γνωστή για την «μποέμικη» ταυτότητά της και για τις μονοκατοικίες της οι οποίες ήταν κάποτε αρχοντικά σπίτια.
Πολιτισμός στο Μεξικό εκείνη την περίοδο
Η κυβέρνηση του Μεξικού δοξάζει την επανάσταση μέσω τοιχογραφιών σε δημόσια κτήρια, με επιρροές από τις πολύχρωμες πυραμίδες των Προ-Ισπανικών πολιτισμών της χώρας. Σημαντικό στοιχείο πολιτισμού είναι επίσης οι ζωγραφιές από φλοιούς, υφάσματα, κεραμικά, ξυλόγλυπτα.
Ο Ρομαντισμός των Μεξικανών για τις Προ-Κολομβιανές ρίζες του Μεξικού αλλά και για την εξερεύνηση αρχαίων πολιτισμών όπως των Μάγια, ήταν πάντα παρών στην κουλτούρα τους. Επιπλέον, υπάρχουν ελαιογραφίες, κεντημένες ινδικές φορεσιές, περίεργα σύμβολα. Γενικότερα, η άποψη ότι το Μεξικό είναι η πιο σουρεαλιστική χώρα του κόσμου, ο λεγόμενος μυστικισμός του Μεξικού (μάσκες, πνεύματα, Αζτέκοι), συνεπάγεται όλων των παραπάνω.
La casa azul εξωτερικά
Η αρχιτεκτονική του σπιτιού είναι ιδιαίτερα ελεύθερη. Αρχικά, ήταν μονώροφο κτίσμα, με τέσσερα υπνοδωμάτια, τραπεζαρία, κουζίνα, σαλόνι και μερικά βοηθητικά μικρά δωμάτια. Ο κήπος ήταν πάντα γεμάτος περιποιημένα φυτά. Έχει ψηλά παράθυρα, γαλλικές πόρτες και γενικότερα εμφανίζονται στοιχεία γαλλικού διακοσμητικού στιλ στο εξωτερικό. Πρόσδιδαν έτσι, ένα μοντέρνο στυλ μέσα στην παραδοσιακή ισπανική ατμόσφαιρα.
Αργότερα, ο Diego Rivera έκανε τροποποιήσεις και μεγάλωσε το σπίτι με μία ακόμα πτέρυγα. Η βαμμένη με έντονο μπλε πρόσοψη είναι το χαρακτηριστικό του σπιτιού. Ο πράσινος κήπος και η ροζ προ-ισπανική πυραμίδα, ενσωματώνει την ιθαγενή ιστορία του Μεξικού.
La casa azul εσωτερικά
Στο εσωτερικό, η προτίμησή της Frida Kahlo για την μεξικάνικη επίπλωση και διακόσμηση είναι φανερή. Το μπλε και το κίτρινο είναι τα χρώματα που κυριαρχούν. Φωτεινά πράσινα διακοσμητικά στοιχεία και κίτρινες προσθήκες, συνδυάζονται με ένα πλήθος μεξικάνικων αντικειμένων, από χειροτεχνίες, προ-ισπανικά χειροποίητα αντικείμενα, προσωπικά αντικείμενα μέχρι και έργα τέχνης της Frida και του Diego.
Η έντονη τραπεζαρία και η κουζίνα του σπιτιού είναι καθαρά Mexicanista. Τα πατώματα είναι ζωγραφισμένα σε ένα φωτεινό κίτρινο εντομοαπωθητικό χρώμα. Στην τραπεζαρία κρέμονται από την οροφή σκελετοί, υπάρχει ένα μακρύ κίτρινο τραπέζι και κίτρινα ντουλάπια με κεραμικά ζώα και παραδοσιακά πράσινα και καφέ μεξικάνικα πιάτα.
Η ζωντανή, μεξικάνικου προτύπου, κουζίνα αποτελείται από τεράστια πήλινα δοχεία πάνω σε στολισμένους, με μπλε και κίτρινα πλακάκια, πάγκους. Η Frida προτίμησε μια παραδοσιακή σόμπα ξύλου για να μαγειρεύει, παρόλο που υπήρχαν και πιο σύγχρονες συσκευές. Στους τοίχους υπάρχουν μικροσκοπικά πήλινα δοχεία που γράφουν τα ονόματα “Frida” και “Diego” δίπλα σε ένα ζευγάρι περιστεριών.
Στον επάνω όροφο, σε μια ξεχωριστή πτέρυγα, που ο Rivera έχτισε αργότερα για τη Frida, είναι η κρεβατοκάμαρά της, μια βιβλιοθήκη και το στούντιο της. Κάτω από το κρεβάτι της είναι ένας καθρέφτης που της επέτρεπε να ζωγραφίσει τα πολλά πορτρέτα της. Πάνω από το κεφαλάρι υπάρχει ένας πίνακας ενός νεκρού παιδιού, διότι δεν μπόρεσε να γεννήσει παιδιά, και στους πρόποδες του κρεβατιού μια συλλογή φωτογραφιών του Στάλιν, του Λένιν, του Μαρξ, του Ένγκελς και του Μάο, λόγω των κομμουνιστικών πεποιθήσεων της. Στο ευάερο στούντιο της με θέα στον κήπο, βρίσκεται η αναπηρική καρέκλα της. Έχει τεράστια παράθυρα για να μπαίνει άνετα το φυσικό φως και να μπορεί να ζωγραφίζει.
Μία από τις πιο ιδιότροπες πινελιές στο La Casa Azul είναι μια μικρή ροζ, βαμμένη πυραμίδα, που ο Rivera έχτισε στον κήπο, παρουσιάζοντας προ-Κολομβιανά είδωλα.
Έπιπλα εποχής στο Μεξικό
Ρουστίκ έπιπλα από ξύλο ήταν το χαρακτηριστικό της μεξικάνικης κουλτούρας, λόγω της ισπανικής επιρροής, η οποία οδήγησε σε μία ανάμεικτη κουλτούρα που δημιούργησε τελικά ένα τόσο τολμηρό Μεξικό. Τα ψάθινα έπιπλα ήταν κάτι χαρακτηριστικό επίσης στα σπίτια, με παραδοσιακή ύφανση από φυτικά υλικά. Χειροποίητα φινιρίσματα, σκαλιστές πέτρινες κολώνες, κεραμικά πλακάκια δαπέδου αποτελούσαν την κύρια διακόσμηση των σπιτιών, καθώς οι χώροι ήταν ελάχιστα επιπλωμένοι. Όπως ολόκληρη η κουλτούρα του Μεξικού, έτσι και στην εσωτερική διακόσμηση επικρατούσε ένα μείγμα παλαιών και καινούργιων στοιχείων, με έντονη την αποικιακή κληρονομιά της χώρας και την λαϊκή τους τέχνη, όπως χειροποίητα στολίδια, περίτεχνα διακοσμημένα κρανία και σκελετούς και διάφορα κρεμαστά τοίχου.
Τολμηρά χρώματα, υφαντές υφές στην επιφάνεια των επίπλων, μοτίβα και περίπλοκα μωσαϊκά σχέδια, κεραμικά αντικείμενα, όλα συνδυασμένα με την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική και την φυλετική κουλτούρα. Σημαντικοί ήταν και οι ζωγραφισμένοι τοίχοι με χρώματα όπως κίτρινο, πορτοκαλί, μπλε, πράσινο και κόκκινο. Ξύλινες πόρτες και ξύλινα δοκάρια, αντίκες και έπιπλα αποικίας, όλα με στοιχεία από ξύλο, πέτρα, χαλκό και σφυρήλατο σίδερο. Τα υφάσματα του σπιτιού, είτε με διακοσμητική είτε με λειτουργική χρήση, ήταν εμπνευσμένα από την Προ-Ισπανική Περίοδο, τους Αζτέκους, τα παραδοσιακά ιθαγενή σχέδια, καθώς και χαλιά από 100% παρθένο μαλλί και ταπετσαρίες τοίχων. Όλα τα παραπάνω γίνονται φανερά στο σπίτι της Frida Kahlo.
Πηγές:
Corpas, J., Garmendia, A. & Soriano C. (2020). Aula 2 internacional. Βαρκελώνη: Difusiόn. σελ 44.
De Mente, B. (1996). The Mexican Mind!: Understanding and Appreciating Mexican Culture. Αριζόνα: Phoenix Books.
Gilman, N. (2018). ‘Frida Kahlo’s neighbourhood: exploring vibrant Coyoacán’, Mexico City, The Guardian. Ανακτήθηκε από: https://www.theguardian.com/travel/2018/jun/14/frida-kahlo-coyoacan-mexico-home-diego-rivera-art-food-bars (τελευταία πρόσβαση 9.3.2021).
Koch, P. O. (2006). The Aztecs, the Conquistadors, and the Making of Mexican Culture. Βόρεια Καρολίνα: McFarland ‘n Company, Inc., Publishers.
Morrison, J. (2003). Frida Kahlo. The Great Hispanic Heritage. Φιλαδέλφεια: Chelsea House Publishers.
Museo Frida Kahlo (1958). Ανακτήθηκε από http://www.museofridakahlo.org.mx/en (τελευταία πρόσβαση 9.3.2021).
Olmedo, C. P. (2008) Self-portrair in a Velvet Dress: The Fashion of Frida Kahlo. Σαν Φρανσίσκο: Chronicle Books.
Randall, G. (1998). The Frida Kahlo Museum. Mexconnect. Ανακτήθηκε από: https://www.mexconnect.com/articles/1379-the-frida-kahlo-museum/ (τελευταία πρόσβαση 9.3.2021).
Taylor, L. (1987). New Mexican Furniture, 1600-1940. Μεξικό: Museum of New Mexico Press.
Witynski, K. & Carr, J. P. (2007). Mexican Design & Style: Overview. Mexconnect. Ανακτήθηκε από: http://www.mexconnect.com/articles/1394-mexican-design-style-overview (τελευταία πρόσβαση 9.3.2021).
