Πηγή εικόνας: Αυτισμός: Επαναλαμβανόμενες Συμπεριφορές, Περιορισμένα Ενδιαφέροντα και Ελλείμματα Κοινωνικών Δεξιοτήτων

Στο παρόν άρθρο, με τίτλο Αυτισμός: Επαναλαμβανόμενες Συμπεριφορές, Περιορισμένα Ενδιαφέροντα και Ελλείμματα Κοινωνικών Δεξιοτήτων, θα παρουσιάσω τον ορισμό του αυτισμού και θα εστιάσω στα κοινά χαρακτηριστικά που παρατηρούνται στα άτομα με αυτισμό. 

Τί είναι ο Αυτισμός; 

Ο Αυτισμός, ή αλλιώς Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή η οποία επηρεάζει την επικοινωνία, την κοινωνική αλληλεπίδραση και τη συμπεριφορά. Παρόλο που κάθε άτομο με αυτισμό είναι μοναδικό, υπάρχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά τα οποία παρατηρούνται συχνά. Ανάμεσά τους, ξεχωρίζουν οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, τα περιορισμένα ενδιαφέροντα και οι δυσκολίες στις κοινωνικές δεξιότητες. Αναλυτικότερα: 

1. Επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές 

Πολλά παιδιά και ενήλικες στο φάσμα του αυτισμού παρουσιάζουν στερεοτυπικές ή επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως το κούνημα των χεριών, το λίκνισμα του σώματος ή την περιστροφή αντικειμένων.

Αυτές οι συμπεριφορές δεν είναι “περίεργες” ή “παράξενες” —είναι, συχνά, τρόποι με τους οποίους τα άτομα με αυτισμό ρυθμίζουν το άγχος, εστιάζουν την προσοχή τους ή νιώθουν ασφάλεια μέσα σε ένα περιβάλλον που μπορεί να τους φαίνεται χαοτικό ή απρόβλεπτο.

Η προβλεψιμότητα και η ρουτίνα βοηθούν αυτά τα άτομα να διαχειρίζονται την καθημερινότητα. Για τον λόγο αυτό, οι αλλαγές στο πρόγραμμα ή απροσδόκητα γεγονότα ενδέχεται να προκαλέσουν έντονη δυσφορία στα άτομα με αυτισμό.

2. Περιορισμένα ενδιαφέροντα: Όταν το πάθος γίνεται πηγή μάθησης

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του αυτισμού είναι τα περιορισμένα ενδιαφέροντα. Ένα παιδί μπορεί να είναι απορροφημένο με τους δεινόσαυρους, τους χάρτες ή τα τρένα, σε σημείο που να γνωρίζει λεπτομέρειες που εντυπωσιάζουν.

Αν και κάποιες φορές αυτά τα ενδιαφέροντα παρερμηνεύονται ως εμμονές, μπορούν να λειτουργήσουν ως πύλες μάθησης και επικοινωνίας. Ένας/μια εκπαιδευτικός ή θεραπευτής/θεραπεύτρια μπορεί να αξιοποιήσει το ενδιαφέρον του παιδιού με αυτισμό ως αφετηρία για να καλλιεργήσει τις γλωσσικές του δεξιότητες, τις μαθηματικές έννοιες ή την κοινωνική του αλληλεπίδραση.

3. Ελλείμματα κοινωνικών δεξιοτήτων

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του αυτισμού είναι οι δυσκολίες στην κατανόηση και διαχείριση των κοινωνικών σχέσεων. Τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού ενδέχεται να δυσκολεύονται να ξεκινήσουν ή να διατηρήσουν μια συζήτηση, να κατανοήσουν τις εκφράσεις προσώπου ή τον τόνο της φωνής των άλλων ανθρώπων ή/και τους «άγραφους» κοινωνικούς κανόνες.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν επιθυμούν τη σχέση με τους άλλους ανθρώπους ή ότι είναι αδιάφοροι για τις κοινωνικές σχέσεις. Πράγματι, πολλά άτομα με αυτισμό επιθυμούν να έχουν φίλους και ουσιαστικές σχέσεις, αλλά χρειάζονται υποστήριξη και κατανόηση για να το επιτύχουν.

Το τρίπτυχο της συμπερίληψης: Αποδοχή, κατανόηση και ένταξη

Αυτό που χρειάζονται τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού δεν είναι η αλλαγή τους, αλλά η αποδοχή τους. Όταν το περιβάλλον τους είναι υποστηρικτικό και συμπεριληπτικό, μπορούν να ανθίσουν, να εκφραστούν, να μάθουν και να συνεισφέρουν ουσιαστικά στην κοινωνία.

Οι οικογένειες, οι εκπαιδευτικοί και οι θεραπευτές έχουν έναν κρίσιμο ρόλο στο να προσφέρουν τα κατάλληλα εργαλεία και την ενσυναίσθηση που απαιτείται, ώστε να «ανοίξουν πόρτες» αντί να υψώνουν εμπόδια για τα άτομα με αυτισμό.

Η ποικιλομορφία του ανθρώπινου νου είναι πλούτος. Όταν κατανοούμε τον αυτισμό πέρα από τα στερεότυπα, ανοίγουμε δρόμους προς έναν πιο δίκαιο και ανθρώπινο κόσμο. 

Πηγή εικόνας: Αυτισμός: Επαναλαμβανόμενες Συμπεριφορές, Ειδικά Ενδιαφέροντα και Ελλείμματα Κοινωνικών Δεξιοτήτων

Βιβλιογραφία 

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5η έκδ.). Author. https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596

Baron-Cohen, S. (2006). The hyper-systemizing, assortative mating theory of autism. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, 30(5), 865–872. https://doi.org/10.1016/j.pnpbp.2006.01.010

Klin, A., Volkmar, F. R., & Sparrow, S. S. (2000). Asperger syndrome. Guilford Press.

National Autism Center. (2015). Findings and conclusions: National standards project, phase 2. National Autism Center. https://nationalautismcenter.org/national-standards-project

Wing, L., & Gould, J. (1979). Severe impairments of social interaction and associated abnormalities in children: Epidemiology and classification. Journal of Autism and Developmental Disorders, 9(1), 11–29. https://doi.org/10.1007/BF01531288