Σε αυτό το άρθρο, με τίτλο Είναι ο θόρυβος στην τάξη κακός για τη μάθηση; το οποίο βασίζεται σε πρόσφατες έρευνες για την ακουστική στις σχολικές αίθουσες, θα δούμε τι λένε οι ειδικοί και τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί τους να μαθαίνει σε ένα ήρεμο και υποστηρικτικό περιβάλλον.
Σε κάθε πανεπιστημιακή αίθουσα, σχολική τάξη ή παιδαγωγικό περιβάλλον, η λέξη “θόρυβος” φέρει μια σχεδόν ενστικτώδη αρνητική χροιά. Είναι όμως κάθε μορφή θορύβου επιβλαβής; Ή μήπως υπάρχουν διαστάσεις του φαινομένου που παραγνωρίζουμε; Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, ο θόρυβος στην τάξη δεν είναι απλώς μια ενόχληση –είναι ένας παράγοντας ο οποίος μπορεί να έχει πραγματικές επιπτώσεις στην εκπαιδευτική εμπειρία. Όσο περισσότερα γνωρίζουν οι γονείς για το πώς λειτουργεί το ακουστικό περιβάλλον στην τάξη, τόσο καλύτερα μπορούν να υποστηρίξουν τα παιδιά τους.
Τί εννοούμε με την έννοια του “θορύβου στην τάξη”;
Ο θόρυβος στην τάξη δεν είναι μόνο ο δυνατός ήχος από το προαύλιο ή τον δρόμο. Μπορεί να είναι:
- Οι ψίθυροι και οι συζητήσεις των άλλων παιδιών
- Η αντήχηση σε αίθουσες χωρίς καλό ακουστικό σχεδιασμό
- Οι ανεμιστήρες, τα air condition ή τα τεχνολογικά μέσα τα οποία χρησιμοποιούνται στο μάθημα, &
- Οι ήχοι από τις διπλανές αίθουσες ή από τον διάδρομο.
Ακόμη κι αν οι προαναφερόμενοι ήχοι δεν είναι πολύ δυνατοί, μπορούν να διασπούν την προσοχή των παιδιών –ειδικά εκείνων με δυσκολίες μάθησης ή/και συγκέντρωσης.
Advertising
Πόσο επηρεάζει η φασαρία τη μάθηση;
Έρευνες δείχνουν ότι η συνεχής έκθεση στον θόρυβο επηρεάζει αρνητικά τη συγκέντρωση και τη μνήμη των παιδιών. Όταν υπάρχει φασαρία, ο εγκέφαλος χρειάζεται να προσπαθήσει περισσότερο για να ξεχωρίσει τα σημαντικά ακουστικά ερεθίσματα –όπως, επί παραδείγματι, τη φωνή του/της εκπαιδευτικού. Αυτό είναι κάτι το οποίο κουράζει τα παιδιά γρηγορότερα και αποσπά την προσοζή τους από τη μάθηση.
Μάλιστα, τα μικρότερα παιδιά ή εκείνα τα οποία μαθαίνουν μια δεύτερη γλώσσα φαίνεται να δυσκολεύονται περισσότερο να κατανοήσουν τις οδηγίες μέσα σε ένα θορυβώδες περιβάλλον. Και σε βάθος χρόνου, αυτό μπορεί να επηρεάσει την επίδοσή τους, την αυτοπεποίθηση και τη σχέση τους με το σχολείο.
Δεν επηρεάζονται όλα τα παιδιά το ίδιο
Ο τρόπος με τον οποίο κάθε παιδί αντιδρά στον θόρυβο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Κάποια παιδιά έχουν αυξημένη ευαισθησία στους ήχους και μπορεί να δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν ακόμη και σε ένα σχετικά ήσυχο περιβάλλον. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ, μαθησιακές δυσκολίες ή ΔΑΦ συχνά είναι πιο ευάλωτα στον περιβαλλοντικό θόρυβο. Αλλά, ακόμη και οι μαθητές χωρίς διαγνωσμένες δυσκολίες μπορεί να νιώθουν άβολα ή να χάνουν σημαντικές πληροφορίες λόγω του θορύβου.
Ήχος ή θόρυβος; Δεν είναι το ίδιο
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, δεν είναι όλοι οι ήχοι κακοί για τη μάθηση. Μια ήρεμη μουσική υπόκρουση ή η καθαρή, σταθερή φωνή του/της εκπαιδευτικού μπορεί να βοηθούν τα παιδιά να οργανωθούν καλύτερα. Ο “θόρυβος”, όμως, είναι ο ήχος που δεν έχει σκοπό, είναι ανεξέλεγκτος και αποσπά την προσοχή. Εκεί βρίσκεται και η διαφορά.
Τί μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας επηρεάζεται από τον θόρυβο στην τάξη, μπορείτε να ξεκινήσετε με την παρατήρηση και τον διάλογο. Ρωτήστε το πώς είναι το περιβάλλον του στο σχολείο και αν νιώθει ότι μπορεί να συγκεντρωθεί. Αν παραπονιέται ότι δεν ακούει καλά ή ότι χάνει εύκολα την προσοχή του, ίσως είναι χρήσιμο να επικοινωνήσετε με τη δασκάλα ή τον δάσκαλό του. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αξίζει να συμβουλευτείτε ειδικούς (όπως τους ειδικούς παιδαγωγούς, τους λογοθεραπευτές ή τους παιδοψυχολόγους), ειδικά αν το παιδί παρουσιάζει δυσκολίες με την κατανόηση του προφορικού λόγου.
Στο σπίτι, μπορείτε να βοηθήσετε, προσφέροντας ένα ήσυχο περιβάλλον μελέτης, αποφεύγοντας τις πολλές ταυτόχρονες πηγές ήχου (π.χ., τηλεόραση, συσκευές ή φωνές), και δημιουργώντας σταθερές ρουτίνες.
Συμπεράσματα
Ο θόρυβος στην τάξη είναι ένα υπαρκτό και σοβαρό θέμα που δεν πρέπει να υποτιμάται. Δεν επηρεάζει όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο, αλλά για πολλά –ιδιαίτερα για όσα έχουν αυξημένες εκπαιδευτικές ανάγκες– μπορεί να σταθεί εμπόδιο στη μάθηση και την ψυχολογική τους ισορροπία.
Ως γονείς, δεν χρειάζεται να έχουμε όλες τις απαντήσεις. Αρκεί να είμαστε σε επαφή με το παιδί μας, να παρατηρούμε και να συνεργαζόμαστε με τους εκπαιδευτικούς και τους άλλους ειδικούς. Ένα ήρεμο και υποστηρικτικό περιβάλλον μπορεί να κάνει τη διαφορά –τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι.
Advertising
Βιβλιογραφία
Alqahtani, A. Y. (2023). Revealing factors influencing classroom noise in the universities teaching and learning environment: A design of experiments approach. Journal of Engineering Research, 11, 1, 100009.
ASHA (American Speech-Language-Hearing Association). (2020). Classroom Acoustics. Ανακτήθηκε από https://www.asha.org
Lamotte, A-S. (2022). The Effects of Noise on Children at School: A Review. Environmental Health Perspectives, 130(4), 046001. https://doi.org/10.1289/EHP10154
Lamotte, A-S. (2021). The Impact of Classroom Chatter Noise on Comprehension: A Systematic Review. Journal of Educational Psychology, 113(7), 1263–1280.
McCunn, L. J. (2021). The importance of individual differences in learning environments. Journal of Environmental Psychology, 75, 101593. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2021.101593
Shield, B. M. (2019). Sound or Noise? Acoustics and Learning. Acoustics Today, 15(3), 20–27.
