Το παρόν άρθρο, με τίτλο Νιώθεις ψυχική εξάντληση; Ευρήματα fMRI, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή του πρωτότυπου άρθρου το οποίο μπορεί να βρεθεί εδώ.
Νιώθεις ψυχική εξάντληση; Αυτές οι δύο περιοχές του εγκεφάλου μπορεί να ελέγχουν αν οι άνθρωποι τα παρατάνε ή επιμένουν.
Όταν είστε ψυχικά εξαντλημένοι, ο εγκέφαλός σας μπορεί να κάνει περισσότερα στο παρασκήνιο από ό,τι νομίζετε. Σε μια νέα μελέτη η οποία χρησιμοποίησε τη λειτουργική μαγνητική τομογραφία, οι ερευνητές αποκάλυψαν δύο βασικές περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες ενεργοποιούνται όταν οι άνθρωποι αισθάνονται γνωστικά κουρασμένοι –περιοχές οι οποίες φαίνεται να ζυγίζουν το κόστος της συνεχιζόμενης πνευματικής προσπάθειας έναντι της εγκατάλειψης.
Παραδόξως, οι συμμετέχοντες χρειάζονταν υψηλά οικονομικά κίνητρα για να αντεπεξέλθουν σε απαιτητικές εργασίες μνήμης, υπονοώντας ότι το κίνητρο μπορεί να υπερισχύσει της ψυχικής κόπωσης. Αυτές οι γνώσεις μπορεί να ανοίξουν τον δρόμο για την αντιμετώπιση της θολότητας του εγκεφάλου σε διαταραχές όπως η διαταραχή μετατραυματικού στρες και η κατάθλιψη, χρησιμοποιώντας απεικονιστικές μεθόδους εγκεφάλου και θεραπείες οι οποίες βασίζονται στη συμπεριφορά.
Βασικά Σημεία
- Δύο περιοχές του εγκεφάλου μπορεί να λειτουργούν σε συνδυασμό για να πουν στον εγκέφαλο πότε «αισθάνεται» κουρασμένος.
- Τα άτομα με κατάθλιψη και διαταραχή μετατραυματικού στρες συχνά βιώνουν γνωστική κόπωση.
- Τα αποτελέσματα της μελέτης μπορεί να παρέχουν έναν τρόπο στους γιατρούς να αξιολογούν και να θεραπεύουν καλύτερα τα άτομα που βιώνουν τέτοια κόπωση.
Σε πειράματα με υγιείς εθελοντές οι οποίοι υποβλήθηκαν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία, οι επιστήμονες διαπίστωσαν αυξημένη δραστηριότητα σε δύο περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες συνεργάζονται για να αντιδράσουν και πιθανώς να ρυθμίσουν τον εγκέφαλο για το πότε «αισθάνεται» κουρασμένος και είτε σταματά είτε συνεχίζει να καταβάλλει πνευματική προσπάθεια.
Τα πειράματα, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να βοηθήσουν στην ανίχνευση διαφόρων πτυχών της εγκεφαλικής κόπωσης, μπορεί να παρέχουν στους γιατρούς έναν τρόπο να αξιολογούν και να θεραπεύουν καλύτερα τα άτομα τα οποία βιώνουν υπερβολική πνευματική εξάντληση, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που πάσχουν από κατάθλιψη και διαταραχή μετατραυματικού στρες, λένε οι επιστήμονες.
Μια έκθεση σχετικά με τη μελέτη δημοσιεύθηκε ηλεκτρονικά στις 11 Ιουνίου στο Journal of Neuroscience, περιγράφοντας λεπτομερώς τα αποτελέσματα σε 18 γυναίκες και 10 άνδρες υγιείς ενήλικες εθελοντές στους οποίους ανατέθηκαν δοκιμασίες για να εξασκήσουν τη μνήμη τους.
«Το εργαστήριό μας επικεντρώνεται στο πώς [το μυαλό μας] παράγει αξία για την προσπάθεια», λέει ο Vikram Chib, Δρ., Αναπληρωτής Καθηγητής Βιοϊατρικής Μηχανικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Johns Hopkins και Ερευνητής στο Ινστιτούτο Kennedy Krieger.
«Καταλαβαίνουμε λιγότερα για τη βιολογία των γνωστικών εργασιών, συμπεριλαμβανομένης της μνήμης και της ανάκλησης, από ό,τι για τις σωματικές εργασίες, παρόλο που και οι δύο απαιτούν πολλή προσπάθεια». Ανεκδοτολογικά, λέει ο Chib, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι οι γνωστικές εργασίες είναι κουραστικές και σχετικά λιγότερα για το γιατί και πώς αναπτύσσεται και εκδηλώνεται αυτή η κόπωση στον εγκέφαλο.
Οι 28 συμμετέχοντες στη μελέτη, ηλικίας από 21 έως 29 ετών, έλαβαν 50 δολάρια για να συμμετάσχουν στη μελέτη και τους ειπώθηκε ότι θα μπορούσαν να λάβουν πρόσθετες πληρωμές με βάση την απόδοση και τις επιλογές τους. Όλοι οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν αρχικά σε μαγνητική τομογραφία πριν από την έναρξη των πειραμάτων.
Οι δοκιμασίες της μνήμης εργασίας, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των επόμενων μαγνητικών τομογραφιών του εγκεφάλου, περιελάμβαναν την εξέταση μιας σειράς γραμμάτων, διαδοχικά, σε μια οθόνη και την ανάκληση της θέσης ορισμένων γραμμάτων. Όσο πιο πίσω βρισκόταν ένα γράμμα στη σειρά των γραμμάτων, τόσο πιο δύσκολο ήταν να ανακαλέσουν τη θέση του, αυξάνοντας την καταβληθείσα γνωστική προσπάθεια. Στους συμμετέχοντες δόθηκε ανατροφοδότηση για την απόδοσή τους μετά από κάθε τεστ και ευκαιρίες να λαμβάνουν αυξανόμενες πληρωμές (1-8 δολάρια) με πιο δύσκολες ασκήσεις ανάκλησης. Ζητήθηκε επίσης από τους συμμετέχοντες πριν και μετά από κάθε τεστ να αυτοαξιολογήσουν το επίπεδο της γνωστικής κόπωσης.
«Αυτό το αποτέλεσμα δεν ήταν εντελώς εκπληκτικό, δεδομένου ότι η προηγούμενη έρευνά μας διαπίστωσε την ίδια ανάγκη κινήτρων για την τόνωση της σωματικής προσπάθειας», λέει ο Chib. «Οι δύο περιοχές του εγκεφάλου μπορεί να συνεργάζονται για να αποφασίσουν να αποφύγουν περισσότερη γνωστική προσπάθεια, εκτός εάν προσφέρονται περισσότερα κίνητρα. Ωστόσο, μπορεί να υπάρχει μια ασυμφωνία μεταξύ των αντιλήψεων για τη γνωστική κόπωση και αυτού που είναι πραγματικά ικανός να κάνει ο ανθρώπινος εγκέφαλος», λέει ο Chib.
Η κόπωση συνδέεται με πολλές νευρολογικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της διαταραχής μετατραυματικού στρες και της κατάθλιψης, λέει ο Chib. «Τώρα που πιθανότατα έχουμε εντοπίσει ορισμένα από τα νευρωνικά κυκλώματα της γνωστικής προσπάθειας σε υγιείς ανθρώπους, πρέπει να εξετάσουμε πώς εκδηλώνεται η κόπωση στους εγκεφάλους των ανθρώπων με αυτές τις παθήσεις», προσθέτει.
Ο Chib λέει ότι μπορεί να είναι δυνατή η χρήση της φαρμακευτικής αγωγής ή της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας για την καταπολέμηση της γνωστικής κόπωσης, και η τρέχουσα μελέτη η οποία χρησιμοποιεί τις εργασίες λήψης αποφάσεων και τη λειτουργική μαγνητική τομογραφία θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πλαίσιο για την αντικειμενική ταξινόμηση της γνωστικής κόπωσης.
Η λειτουργική μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιεί τη ροή του αίματος για τη μέτρηση των ευρέων περιοχών της δραστηριότητας στον εγκέφαλο. Ωστόσο, δεν μετρά άμεσα την ενεργοποίηση των νευρώνων, ούτε πιο ανεπαίσθητες αποχρώσεις στην εγκεφαλική δραστηριότητα.
«Αυτή η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε σαρωτή μαγνητικής τομογραφίας και με πολύ συγκεκριμένες γνωστικές εργασίες. Θα είναι σημαντικό να δούμε πώς αυτά τα αποτελέσματα γενικεύονται σε άλλες γνωστικές προσπάθειες και σε εργασίες του πραγματικού κόσμου», λέει ο Chib.
Το παρόν άρθρο, με τίτλο Νιώθεις ψυχική εξάντληση; Ευρήματα fMRI, αποτελεί μετάφραση και προσαρμογή του πρωτότυπου άρθρου το οποίο μπορεί να βρεθεί εδώ.
Βιβλιογραφία
Steward, G., & Chib, V. S. (2024). The Neurobiology of Cognitive Fatigue and Its Influence on Effort-Based Choice. bioRxiv: the preprint server for biology, 2024.07.15.603598. https://doi.org/10.1101/2024.07.15.603598
Johns Hopkins Medicine. (2025, July 7). Feeling mental exhaustion? These two areas of the brain may control whether people give up or persevere. ScienceDaily. Retrieved July 7, 2025 from www.sciencedaily.com
Advertising
