Η σχολική ζωή για ένα παιδί με σύνδρομο Asperger είναι συνήθως ανυπόφορη. Η αυλή του σχολείου δεν είναι δομημένη, είναι μια «ζούγκλα» όπως λέει η C. Gray. Έρευνες και μελέτες δείχνουν ότι ο εκφοβισμός (περιστατικά bullying) στην παιδική ηλικία παρουσιάζει μια συχνότητα μεταξύ 8-14 χρονών αλλά μερικές φορές μπορεί να αρχίσει και στην προσχολική ηλικία.
Μπορούν να δοθούν πολλές ερμηνείες για το τι είναι το bullying. Η Gray αναλύοντας την βιβλιογραφία για τον εκφοβισμό και με την εμπειρία της με παιδιά με αυτισμό και σύνδρομο Asperger ορίζει τον εκφοβισμό σαν επαναλαμβανόμενες αρνητικές ενέργειες (πιθανόν συνδυασμένες με αρνητικές προθέσεις) προς ένα άτομο απειλώντας και προβάλλοντας δύναμη (φυσική, λεκτική, κοινωνική και συναισθηματική), χωρίς αντίδραση.
Υπάρχει διαφορά στο bullying , όπου εκδηλώνεται με σωματική επιθετικότητα μεταξύ των αγοριών από 4-9 χρονών και στη συναισθηματική βία μεταξύ των κοριτσιών του γυμνασίου. Τα επεισόδια συμβαίνουν συνήθως στα σχολικά λεωφορεία, κατά την ώρα της γυμναστικής ή σε μέρη του σχολείου όπου δεν τα βλέπουν οι ενήλικες. Τα πιο συχνά περιστατικά είναι προσβολές για την προσωπική καθαριότητα, η προσβλητικές χειρονομίες και σχόλια.
Άλλος τρόπος βίας είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός, το να μην συμπεριλαμβάνουν το παιδί στην ομάδα, να μην απαντάνε στις ερωτήσεις του, να τον διαλέγουν τελευταίο σε ένα παιχνίδι ή μια ομάδα, το να μην το καλούν σε ένα κοινωνικό γεγονός όπως π.χ. ένα πάρτι. Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger είναι συχνότερα θύματα bullying, γιατί είναι αθώα, αφελή και επιθυμούν να ανήκουν σε ομάδα. Κάποιο παιδί μπορεί να του κάνει μια παρατήρηση και το παιδί να μην μπορεί να αναγνωρίσει το νόημα, το περιεχόμενο και τις συνέπειες αυτής της παρατήρησης ή του σχολίου. Τα συνηθισμένα σχόλια είναι «ηλίθιο, φυτό, ψυχάκια και γκέι». Οι συνέπειες όμως του εκφοβισμού είναι σημαντικές, καθώς οδηγούν σε έντονο άγχος, κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κοινωνική απομόνωση και χαμηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις.
Τι κάνω σε πιθανά περιστατικά bullying;
Σε πιθανό περιστατικό που θα μπορούσαμε να συναντήσουμε, θα πράτταμε τα εξής:
• Να δώσουμε υπό μορφή χάρτη τα επικίνδυνα μέρη που το παιδί θα πρέπει να αποφεύγει.
• Ο κώδικας συμπεριφοράς στη βία στα σχολεία και στα διαλείμματα θα ήταν χρήσιμο να περιλάμβανε συμβουλευτική ανάλογα με την ηλικία των παιδιών.
• Τα ίδια τα παιδιά θα μπορούσαν επίσης να κάνουν το δικό τους πρόγραμμα αντίδρασης στις πράξεις βίας και στον εκφοβισμό. Το πρόγραμμα θα είχε πληροφορίες για τις βραχυπρόθεσμες συνέπειες αλλά και οι μακροπρόθεσμες θα μπορούσαν να είναι η υποχρέωση να δημιουργήσει το παιδί που άσκησε βία, φιλικές σχέσεις.
• Ένας άλλος τρόπος, είναι να ενθαρρύνουμε την δημιουργία μιας ομάδας με ψηλό κοινωνικό κύρος και με κοινωνική συνείδηση. Ο ρόλος της θα ήταν να δείχνει στο παιδί με ότι μια κατάσταση δεν είναι αστεία, να καταγγείλει ένα γεγονός.
Υπάρχουν τρόποι να αντιμετωπίσει το παιδί μια δύσκολη κατάσταση. Το να αγνοήσεις λέξεις και πράξεις βίας δεν είναι αρκετό. Το να αγνοήσεις τη βία σαν πρόληψη τέτοιας συμπεριφοράς είναι ένας μύθος . Το παιδί πρέπει να απαντήσει, αλλά πρέπει να ξέρει τι πρέπει να πει ή να κάνει. Κυρίως πρέπει να μείνει ήρεμο, να κρατήσει την ψυχραιμία του.
Για ένα παιδί με σύνδρομο Asperger είναι δύσκολο, αλλά μπορεί να χρησιμοποιήσει στρατηγικές αυτοεκτίμησης. Μπορεί να πει «δεν μου αρέσει αυτό, σταμάτα». Δεν μπορεί να πει ψέματα ή «δεν μ’ ενδιαφέρει», ούτε μπορεί να το αποφύγει με χιούμορ γιατί είναι πολύ δύσκολο. Θα πρέπει επίσης να ξέρει ότι θα πρέπει να φεύγει από μια πολύ δύσκολη κατάσταση που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει και να απευθύνεται σ’ έναν ενήλικα ή σε μια ασφαλή ομάδα παιδιών.
Δυστυχώς ο σχολικός εκφοβισμός και τα περιστατικά bullying είναι γεγονός όχι μόνο για τα παιδιά με σύνδρομο Asperger αλλά και για πάρα πολλά παιδιά. Ο σωστός και έγκαιρος χειρισμός είναι το κλειδί για τη λύση του προβλήματος και για την οικοδόμηση θετικών σχέσεων.
