Text to Speech στην Ειδική Αγωγή
Η τεχνολογία προσφέρει στην Ειδική Εκπαίδευση λογισμικά μετατροπής κειμένου σε ήχου, τα Text to Speech (ή TTS). Τα προγράμματα αυτά παρέχουν στους μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και προβλήματα όρασης τη δυνατότητα να έρχονται σε επαφή με πληθώρα κειμένων και βιβλίων λογοτεχνικού και επιστημονικού περιεχομένου. Η επαφή επιτυγχάνεται μέσω της ακρόασής των κειμένων από τους μαθητές. Το Text to Speech προσφέρει στους χρήστες του πολυαισθητηριακές αναγωστικές εμπειρίες. Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης υπογραμμίζονται λέξεις ή φράσεις του κειμένου στο σημείο που βρίσκεται η φωνή. Συνδυάζονται επομένως οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα. Μέσω των ρυθμίσεων ο χρήστης μπορεί να μεταβάλλει το φόντο του κειμένου, όπως επίσης το μέγεθος και το χρώμα της γραμματοσειράς. Έχει τη δυνατότητα να επιλέξει αν η τεχνητή φωνή θα είναι ανδρική ή γυναικεία καθώς και να ρυθμίσει την ταχύτητα ομιλίας (Κασσωτάκη, 2017).
Τα λογισμικά που κρίνονται κατάλληλα για μαθητές με προβλήματα όρασης βασίζονται στον ήχο για τη μεταφορά των πληροφοριών. Υπάρχουν διάφορα λογισμικά που πραγματοποιούν ανάγνωση του κειμένου οθόνης είτε μετατρέπουν ένα κείμενο σε ομιλία. (Θεοδωρόπουλος, 2014) Η αναμφισβήτητη αξία των λογισμικών Text to Speech για την Ειδική Αγωγή μπορεί να γίνει περισσότερο αντιληπτή αν υποτεθεί ότι δεν ήταν διαθέσιμα. Η πρόσβαση σε ένα μεγάλο μέρος της γνώσης θα ήταν ανέφικτη για πολλούς ανθρώπους. Στην περίπτωση των ανθρώπων με τύφλωση γνωρίζουμε ότι η ανάγνωση κειμένων γίνεται με τη γραφή braille. Η διαθεσιμότητα των βιβλίων είναι περιορισμένη και το εύρος των επιλογών μικρό. Το λογισμικό TTS συμβάλλει στην αυτονομία των ατόμων με προβλήματα όρασης και τους φέρνει σε επαφή με μεγαλύτερο αριθμό κειμένων.
Πηγή Εικόνας: researchgate.net
Οφέλη από τη διδασκαλία με TTS
Μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες που συμμετείχαν σε προγράμματα στα οποία εφαρμόστηκε πιλοτικά το σύστημα TTS ωφελήθηκαν από τη διαδικασία. Ειδικότερα, απέκτησαν μεγαλύτερη ευχέρεια στην ανάγνωση, αύξησαν το επίπεδό τους στην κατανόηση κειμένων και εμπλούτισαν το λεξιλόγιό τους (Παναγίτσας & Παπαδάκης 2017). Άλλες πηγές αναφέρουν ότι συνέβαλλε στη βελτίωση της ορθογραφίας, στη συγκέντρωση του αναγνώστη για περισσότερο χρόνο και στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης τους (Κασσωτάκη, 2017).
Αξιοποίηση του TTS στην τάξη
Όπως επισημαίνουν οι Cunningham & Mcnaughtan, (2018):
- Προτείνεται κατά τη χρήση του συστήματος στην τάξη να επιλέγονται κείμενα τα οποία είναι μικρά σε έκταση. Τα μικρά κείμενα βοηθούν τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες να παραμένουν συγκεντρωμένα και να τα κατανοούν καλύτερα.
- Είναι σημαντικό να επιλεχθεί ένα TTS πρόγραμμα το οποίο να παρέχει φωνές, όσο το δυνατόν παρόμοιες με την ανθρώπινη φωνή και λιγότερο “ρομποτικές”. Αυτό είναι πολύ σημαντικό διότι αν δεν υπάρχει φυσιολογικός τόνος τα παιδιά θα εστιάσουν στο γεγονός αυτό και θα υποβαθμιστεί το αναγνωστικό εγχείρημα.
- Ο εκπαιδευτικός χρειάζεται να δώσει προσοχή στην ταχύτητα που επιλέγει κάθε μαθητής για την ανάγνωση του κειμένου από το σύστημα. Συνήθως τα παιδιά ρυθμίζουν τη φωνή σε μεγάλη ταχύτητα ώστε να ολοκληρώσουν την ανάγνωσε στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Είναι πιθανό, ωστόσο, η γρήγορη ανάγνωση να μη φέρει επιθυμητά αποτελέσματα ως προς την κατανόηση του κειμένου. Η ανάγνωση 140 με 180 λέξεων το λεπτό, φαίνεται να είναι ιδανική για το σκοπό αυτό.
- Κρίνεται απαραίτητο να ρυθμιστεί το TTS πρόγραμμα ώστε να επισημαίνονται οι λέξεις καθώς η τεχνητή φωνή διαβάζει το κείμενο. Αυτό ενισχύει την πολυτροπικότητα του κειμένου, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως και βελτιώνει την αναγνωστική εμπειρία. Ο μαθητής παραμένει συγκεντρωμένος και κατανοεί ακόμη καλύτερα το κείμενο.
Μετατροπείς κειμένου σε ήχο στην Ελληνική γλώσσα
Παραθέτω μερικά ονόματα προγραμμάτων τα οποία διαθέτουν τα ελληνικά ως επιλογή γλώσσας: Responsive voice, TextToSpeech.op, Acapella Group, Voice Reader Home, Text to speech & mp3 Microsoft, ispeech, Google TTS, oddcast, festival speech synthesis system.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο αυτό:
Cunningham, T. & Mcnaughtan, H. (2018). Text to Speech (TTS). Ανακτήθηκε στις 28-11-2020 από:
www.readingrockets.org
Θεοδωρόπουλος, Λ.,Π. (2014). Εκπαιδευτικά λογισμικά για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και Α.Μ.Ε.Α.. Ανακτήθηκε στις 28/11/2020 από www.p-theodoropoulos.gr
Κασσωτάκη, Α. (2017). Δυσλεξία: ένας πλήρης οδηγός. Ανακτήθηκε στις 28-11-2020 από docplayer.gr
Παναγίτσας, Π. & Παπαδάκης Σ. (2017). Υποστηρικτικές τεχνολογίες για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες: βιβλιογραφική ανασκόπηση. Ανακτήθηκε στις 28-11-2020 από: researchgate.net
