Πολλές φορές συναντούμε φωτογραφίες με αξιολάτρευτα ζωάκια τα οποία έχουν σύνδρομο down. Οι φωτογραφίες αυτές απεικονίζουν ζωάκια με διαφορετική εμφάνιση, ωστόσο το ίδιο όμορφα με τα υπόλοιπα του είδους τους. Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να γίνει μία διευκρίνιση. Το σύνδρομο down είναι κάτι που εμφανίζεται αποκλειστικά στον άνθρωπο. Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς: “αν αυτό ισχύει, γιατί γράφεται ότι έχουν σύνδρομο down;”. Είναι πιο εύκολο για όλους μας να αντιληφθούμε μία γενετική κατάσταση όταν είναι συναφής με αυτή του ανθρώπου προσδιορίζοντάς την το ίδιο όνομα. Επίσης είναι περισσότερο εύκολο να καταλάβουμε σε μια σχετική συζήτηση για ποιο πράγμα γίνεται λόγος, με το να πούμε απλώς ότι έχουν σύνδρομο down, παρά να αναφερθούμε σε στοιχεία που θα περιπλέξουν τη συζήτηση. Παρ’ όλα αυτά μπορούμε να ρίξουμε μία ματιά στο τι ακριβώς συμβαίνει.
Ποια είναι η εξήγηση για τα ζωάκια αυτά;
Η γονιδιακή οργάνωση των ζώων διαφέρει από των ανθρώπων. Στην πραγματικότητα τα ζώα έχουν γενετικές αλληλουχίες και ζεύγη χρωμοσωμάτων ταξινομημένα ανάλογα με το είδος τους. Διαφοροποιήσεις που μπορεί να υπάρξουν στα χρωμοσώματα αυτά προκαλούν χρωμοσωμικά προβλήματα παρόμοια με το σύνδρομο down.
Στον άνθρωπο η τρισωμία στο 21 ο ζεύγος των χρωμοσωμάτων προκαλεί το σύνδρομο down. Η γενετική δομή των ζώων διαφέρει σε τέτοιο βαθμό από των ανθρώπων ώστε ακόμη και αν τα ζώα είχαν το επιπλέον χρωμόσωμα
στο 21ο ζεύγος πάλι δεν θα μπορούσε να γίνει λόγος για σύνδρομο down. Εκτός αυτού, πολλά ζώα δε διαθέτουν καν τόσα χρωμοσώματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι γάτες, που έχουν 19 ζεύγη χρωμοσωμάτων. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περίπτωση των σκύλων που θεωρούνται ότι έχουν σύνδρομο down. Οι σκύλοι έχουν 39 ζεύγη χρωμοσωμάτων. Συνεπώς, ακόμη και αν έχουν ένα επιπλέον χρωμόσωμα στο 21ο ζεύγος, δε πρόκειται για το σύνδρομο.
Σύνδρομο down και πρωτεύοντα θηλαστικά
Οι επιστήμονες έχουν ερευνήσει την περίπτωση των πρωτευόντων θηλαστικών και εντόπισαν ενδιαφέροντα στοιχεία. Οι πίθηκοι διαθέτουν 24 ζευγάρια χρωμοσωμάτων και ορισμένοι διαγιγνώσκονται με ένα έξτρα χρωμόσωμα στο 22ο ζευγάρι. Στην περίπτωση αυτή παρουσιάζουν χαρακτηριστικά συγκρίσιμα με το σύνδρομο down στους ανθρώπους. Το παράδειγμα αυτό είναι το εγγύτερο προς το σύνδρομο down, ωστόσο, ακόμη και εδώ, δεν είναι το ίδιο. Επιπλέον, οι περιπτώσεις χιμπατζήδων στους οποίους διαπιστώθηκε αυτή η χρωμοσωμική διαφορά είναι ελάχιστες. Συγκεκριμένα, μόνο δύο χιμπατζήδες έχουν εντοπιστεί που να παρουσιάζουν χαρακτηριστικά αυτής της διαφοράς στα γονίδια. Γίνεται επομένως φανερό ότι οι πληροφορίες που μπορούν να αντλήσουν οι επιστήμονες με τόσο μικρό δείγμα, δεν μπορούν να θεωρηθούν επαρκείς.
Συμπέρασμα
Συμπεραίνουμε ότι λανθασμένα λέγεται ότι τα ζωάκια με διάφορες δυσμορφίες έχουν σύνδρομο down, καθώς είναι ένα συνδρομο το οποίο συναντάται μόνο στον άνθρωπο. Ωστόσο όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η άποψη είναι ταυτόχρονα και σωστή διότι εξυπηρετεί την οικονομία της συζήτησης πάνω στο θέμα και επιτυγχάνει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για τη διαφορετικότητα.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:
Dimuro, G. (2018). Animals With Down Syndrome: Debunking This Mistaken Trend. Ανακτήθηκε στις 28-03-2021 από Animals With Down Syndrome: Debunking This Mistaken Trend (allthatsinteresting.com) (Τελευταία πρόσβαση 28-03-2021).
Turner, F., G. (2016). Can animals have down syndrome? Ανακτήθηκε στις 28-03-2021 από Can Animals Have Down Syndrome? (animalwised.com)(Τελευταία πρόσβαση 28-03-2021).
